Avusturya’nın başkenti Viyana, her sene Kasım ayında büyük bir kitap fuarına ev sahipliği yapmaktadır. Bu yılki Kitap Fuarı da 12-16 Kasım tarihlerinde gerçekleştirildi.

Malum, kitap fuarlarının, örneğin, yeni çıkan kitaplardan haberdar etmek, okuyucu ile kitabı buluşturmak, okumayı teşvik etmek ve kitap okuma oranını arttırmak gibi birçok yararları var. Özellikle sosyal medyanın kitap okumayı olumsuz bir yönde etkilediği ve ciddi bir şekilde gerilettiği düşünüldüğünde, kitap fuarlarının ne kadar önemli olduğu daha iyi anlaşılmaktadır.

Sözün burasında Viyana’daki kitap fuarlarının tarihi – geleneği ve bir de Avusturya’nın dünyadaki kitap okuma sıralamasındaki yeri hakkında kısa bir bilgi vermemiz yerinde olur.

İlki “Kitap Haftası” (Buchwoche) adı ile 1948 yılında Viyana Eyalet Meclisi Binasında (Rathaus) gerçekleştirilen fuar, aynı adıyla anılan yerde 2008 yılına kadar düzenli bir şekilde sürdürülmüştür. Rathaus’taki fuarlara ben de katıldığımı hatırlıyorum. Oldukça canlı ve sıcak bir ortam idi…

2008 yılında fuarın hem adı ve hem de yeri değiştirildi. Fuarın şimdiki adı; Buch Wien – Kitap Viyana ve yeri de, Viyana’nın İkinci Bölgesinde (Leopoldstadt) Messegelände – Sergi Alanlarıdır.

Açılışını dönemin Cumhurbaşkanı Sayın Heinz Fischer’in yaptığı 2008’deki fuarı 25 bin kişi ziyaret etmişti. Bu yılki ziyaretçi sayısı da 72 bin olarak kayıtlara geçti. Geçen seneki ziyaretçi sayısı 65 bin olduğuna göre, %10 artış demektir. Aslında Viyana’daki öğrenci yoğunluğunun yanı sıra çok kültürlü yapısı da dikkate alındığında, ziyaretçi sayısının şimdikinin hemen hemen iki katı olması mümkündür.

Ziyaretçi sayısının arzulanan düzeyde olmayışının en önemli nedeni, kimi basın – yayın organlarında da yer aldığı gibi, girişlerin ücretli olmasıdır. Fuara giriş biletleri yetişkinler için 24 Avro, Öğrenciler ve 65 yaş üstü için 19 Avro. Sadece 14 yaşın altındaki çocuklar için girişler ücretsizdir. Tabii, bu fiyatlar beş günlük fuar boyunca değil, sadece bir gün içindir. Fuar düzenleyicileri insafa gelir de girişleri, kitapların da ruhuna uygun bir şekilde ücretsiz yapar mı veya en azından bilet fiyatlarını aşağıya çeker mi, yaşayanlarımız önümüzdeki sene görecektir.

Geçen sene olduğu gibi bu seneki fuar ziyaretini de yine dostum Dr. Salim Hadzic ile birlikte gerçekleştirdik. Aynı anda birçok yerde oturumlar, söyleşiler ve konuşmalar yapılmakta idi. Her biri değişik büyüklükte olan bu yerlerin hepsi de dolu idi. Tabii, bir de hareket halinde olan ve bir yayınevinden diğerine geçen ziyaretçiler… Ancak dikkatimi çeken husus, ziyaretçilerin yaş ortalaması idi. Çoğunluğunu 40 yaş üstü kişilerin oluşturmasını, sadece kitaba olan ilgi veya ilgisizlikle açıklamak yeterli olmasa gerekir. Girişlerin ücretli olmasının özellikle öğrenciler üzerinde belirleyici olduğunu söyleyebiliriz.

Viyana Kitap Fuarının diğer bir özelliği de, her defasında bazı konulara ağırlık veriyor olmasıdır. Bu konular aynı zamanda çeşitli etkinliklerle konuşulup tartışılır. Bu seneki fuar için üç konu seçilmişti: Din, Yapay Zekâ ve Feminizm.

Sözlerimizi Avusturya toplumunun kitap sevgisine ve kitap okuma oranına göre bazı bilgilerle sonlandıralım. Dünyadaki kitap okumaları listesinde Avusturya 19. sıradadır. Son yıllardaki göçlerle birlikte nüfusu 9 milyonu geçen Avusturya’da kişi başına okunan kitap sayısı 6 ila 7’dir.

Kitap ve okumak denince, Avusturya’nın takdire şayan bir yönü de, kendi alanına mahsus kütüphanelerinin yanı sıra, hayatın bir parçasına dönüştürdükleri Halk Kütüphaneleridir. Özellikle Viyana, bu yönüyle de örnek alınmaya değer kitapsever bir şehirdir.