Toprak Ürünlerinin Zekatı

Müslümanların en çok ihmal ettiği ibadet zekat ibadetidir. Mahsullerin toplandığı şu günlerde çiftçi kardeşlerimize zekatı yani topraktan yetiştirilen ürünlerin zekata tabi oluşunu hatırlatmak istedik.

Hicretin 2. Yılında Medine’de Allah zekatı farz kıldı. Pek çok ayette namazla beraber zikredilmiştir. Bir halkın dünya ve ahiret mutluluğuna erişmesi için zekat ve namaz ayrılmaz iki vasıtadır. Zekat ve namaz bir halkı sahil-i selamete ulaştıran iki ibadettir. Biri ihmal edilirse toplumsal huzur bozulur.

Zekat mevzusu çok geniştir. Toprakta yetişen ürünlerin zekatına öşür denir. Öşürün kelime anlamı onda bir demektir. Cenabı Hak Enam süresinin 141. ayetinde şöyle buyurur: “Çardaklı ve çardaksız bağları, değişik ürünleriyle hurmaları, ekinleri, birbirine benzeyen ve benzemeyen biçimlerde zeytin ve narları meydana getiren O’dur. Her biri ürün verdiğinde ürününden yiyin; hasat günü de hakkını verin; fakat israf etmeyin; çünkü Allah israf edenleri sevmez. Hasat günü de hakkını verin” derken toprak ürünlerinin zekatının farz olduğunu belirtiyor.

İmam Ebu Hanife’ye göre toprak ürünlerinin hepsi zekata tabidir. Ürünün az veya çok çıkması zekat vermeyi etkilemez. İmam Malik ve İmam Şafii ise bir sene saklanabilen, gıda amaçlı tüketilebilen toprak ürünlerinin zekatı verilir. İmam Ahmet bin Hanbel’e göre ise ölçülebilen, tartılabilen ve kurutulabilen dayanıklı gıda maddeleri ile pamuk ve keten gibi topraktan elde edilen ürünler zekata tabidir. Cumhura göre odun ve ottan başka yerden biten her ürüne az olsun çok olsun zekat düşer. Balın da zekatının verilmesi gerekir.

Yılın çoğunda arazi, yağmur suları veya nehir suları ile sulanırsa yani masraf yapmadan ürün yetiştirilirse çıkan ürünün onda biri zekat olarak verilir. Ama masraf yapılarak elde edilmişse masraflar düşülür. Ürünün yirmide biri zekat olarak verilir. Günümüz alimleri demiş ki: “Ama kişi fakirse elde ettiği ürünün beş veske ulaşması gerekir.” Yani buğday gibi saklanabilir ürünlerden ise gübre ve diğer masraflar düşülür geriye kalan ürün 653-1000 kilograma ulaşıyorsa zekat verilir. Bu fıstık gibi pahalı ürünlerde ise buğday ile kıyaslanır. Adamın fıstığının değeri 1000 kilogram buğday fiyatından fazla ise zekat vermelidir. İster zengin olsun ister fakir… 2020 yılını düşünecek olursak 1000 kilogram buğday 1650 lira ediyor yani 1650 liraya denk gelen her toprak mahsulünün zekatı verilmelidir.

Aslında bu mesele fakirler düşünülerek uzatılıyor. İşin özü masrafsız elde ettiğin toprak mahsulünün onda birini masraf yaparak elde ettiğin toprak mahsulünün de yirmide birini zekat olarak vereceksin. Allah zekatı ve sadakayı arttırır, faizi ise yok eder. Cenabı Hak bu konuda ahdetmiş. Faize teşvik eden birçok kurum ve kuruluş varken zekat vermeye teşvik eden kim var?

Vergi zekat yerine geçmez. Vergi vatandaşlık görevidir. Zekat ise Allah’ın hakkıdır. Bu ülkede gerçekten de halka İslam’ı öğretecek alimler gereklidir. Allah’ım bize kitabı ve hikmeti öğretecek, bizi temizleyecek alimler ihsan et. İçimizdeki belam gibi olan kötü niyetli şarlatanlara fırsat verme. Bize kitabı öğreten, bizi temizleyen alimlere selam olsun.