Yeni bir Karabağ Savaşı mı?

Karabağ Savaşı 2020 Kasım ayında 44 gün sürmüş ve Azerbaycan’ın zaferiyle sonuçlanmıştı. Rusya’nın zorbalığıyla Karabağ tam bağımsız olamamış; ama Azerbaycan lehine önemli kazanımlarla sonuçlanmıştı. Fakat Ermenistan’ın süreci uzatması ve fırsata çevirmek istemesi yeni bir çatışmayı kaçınılmaz kılmaktadır.

En önemli kazanım olarak Zengezur koridorunun açılmaması gibi görünse de Dağlık Karabağ’da marjinal gruplarca yapılan seçimler ve Ermenistan’ın desteğiyle kendi cumhurbaşkanlarını seçmeleri Azerbaycan’ı alarma geçirmiştir. Bu barışa geçiş(!) sürecini Ermenistan silahlanma olarak değerlendirmiş ama bölgede söz sahibi olan Rusya ile arasını açmaya da başlamıştır.

Ermenistan silahlı güçlerini ABD, İran ve Hindistan’dan aldığı silahlarla desteklemeye çalışıyor. Fransa’nın desteği ise her zaman vardı. Azerbaycan, Türkiye ve israil’den yoğun bir Bayraktar ve kamikaze dron sevkiyatı yapıyor. Rus savunma sistemi Bayraktar’ı Ukrayna’da kısmen engellemişti. Rusya, Ermenistan’a hava savunma sistemini vermeyecektir.

Bir taraftan ABD, İran, Hindistan, Fransa ve Ermenistan’a öfkeli Rusya diğer taraftan Türkiye ve israil bulunuyor. Real politikanın vücut bulmuş hali Ermenistan ve Azerbaycan savaşında yine kendini gösteriyor. İran daha önceki sessizliğini Azerbaycan’ı tehdit ederek bozmuş durumda, ABD ise Rusya’yı bertaraf ederek desteğini aşikar yapmakta, Hindistan ise Ermenistan’ı desteklemektedir. İran, israil’in Azerbaycan desteğini de bahane ederek kendi sınırında israil’i görmek istemediğini dile getiriyor.

Rusya, bölgedeki kontrolü elinde tutarak, Türkiye ve ABD’yi bölgeye koymak istemiyor. ABD’nin bölgeye gelmesindense Türkiye’ye razı olabilir.  Ermenistan ise bir yandan da Rusya ile de ciddi gerginlik yaşıyor. Ermenistan, Uluslararası Ceza Mahkemesinin Roma Statüsünü onaylamak için taslağı parlamentoya gönderdi.  Taslak onaylanırsa, Putin’in Ermenistan’a gitmesi halinde tutuklanması söz konusu olacaktır. Paşinyan’ın yaptığı açıklama: “Rusya’nın artık bölgesel güvenliği tesis etme konumunu kaybettiğini” vurguladı. Rusya’nın bundan dolayı Paşinyan hükümetini cezalandırması söz konusu olacaktır.

Paşinyan’ın geçen ay Türkiye’ye gelirken barış adına yaptığı cesur konuşmalar silahlanmaya fırsat vermek için zaman kazanma taktiği olarak görünüyor. İran, Zengezur Koridorunu engellemek için tüm imkanları kullanma niyetinde, kendi Azeri nüfusu etrafındaki büyük problemleri ve ekonomik buhranı görmezden gelerek böyle bir karar alması makul gelmiyor.

Türkiye ise Azerbaycan ile 2021 yılında Şusa Beyannamesi imzaladı ve beyannameye göre iki ülke toprak bütünlüğüne üçüncü bir ülke tarafından tehdit olması halinde gerekli yardımlar yapılacak, savunma ihtiyaçları giderilecek ve silahlı kuvvetlerin güç ve yönetim birimleri koordineli faaliyeti sağlanacaktır. Türkiye’nin tarafsız kalması beklenmiyor, aksine Dışişleri Bakanı Fidan’ın İran’ın müdahale etmesi halinde Türkiye ordusunun hızlı bir şekilde karşılık vereceği uyarısını yaptığı iddia edildi.

ABD ile İran çıkar söz konusu olunca yan yana durmaları, israil’in de bir İslam ülkesinin yanında olması çıkarın sulandırılmış halini gözler önüne seriyor. İsrail, ABD, Rusya’ya rağmen Karabağ topraklarının tekrar İslam toprağı olması, her Müslümanın arzusudur.