NATO ve BRICS Zirveleri

NATO’nun Vilnius Zirvesi, Temmuz’un ikinci haftasında Litvanya’da gerçekleştirildi. Zirvede Ukrayna’nın NATO üyeliği Çin-Rusya tehditleri ve Hint-Pasifik bölgesi gibi konular ele alındı.

Diğer yandan Batı kanadına cevap taşıyabilecek BRICS toplantısı Güney Afrika’da toplanıyor. BRICS küresel düzeyde Batı hegemonyasını kıran, çok kutuplu küresel bir sistem oluşturarak ortak bir para birimi oluşturmayı amaçlamaktadır. G-7’nin oluşturduğu hegemonyayı çeşitlendirmek ve çok kutuplu hale getirmeye çalışmaktadır.

Bu yılki BRİCS toplantısı oldukça ses getirdi ve getirmeye de devam edeceğe benziyor. Katılmak isteyen üye sayısı 40’ı bulmuş durumda ve en önemli konu ortak para biriminin oluşturulmak istenmesi. Doların, ekonominin her alanında kullanılması ve ABD’nin küresel güçte söz sahibi olmasının en temel taşlarından olması ve buna karşı yapılacak bir hamle başarılı olması durumunda, ABD kendi bölgesel alanına geçmesi söz konusu olacaktır. Özellikle petrolin dolar bazlı işlem görmesi ABD elini güçlendirmektedir. Petrol ülkelerinin altın onsu üzerinden ticaret yapma istekleri ve doları saf dışı bırakma tartışmaları, ABD’yi tedirgin edecektir. Bunu destekler bir BRICS kararı yeni sahaların oluşmasını kaçınılmaz kılacaktır.

BRICS toplantısına katılmak isteyen ve isteği Rusya tarafından reddedilen G-7 ülkesi Fransa Cumhurbaşkanı Macron’u da unutmamak gerekiyor. ABD itibar ve etkinlik kaybederken, Fransa ise itibar, etkinlik ve Afrika gibi alanlar kaybediyor.

İlaveten Putin’in BRICS toplantısına Uluslararası Ceza Mahkemesi kararından dolayı Güney Afrika tarafından tutuklanma ihtimaline karşı katılmaması örgütün etkinliğini tartışılır hale getirmektedir. Örgütün en güçlü ekonomisine sahip olan Çin’de ise yaşanması beklenen konut krizi yine örgütün zayıf yönlerindendir denilebilir. Şu aşamada yerel para birimi ile ticaret ortak para biriminin önüne geçecektir. Ayrıca örgütte Hindistan’ın her an batı tarafına kayacak gibi durması önemli adımların atılmasının önündeki engellerdendir.

NATO görüşmeleri ara ara Hint-Pasifik’in önemi ve olası Çin tehditlerini gündeme getirerek NATO içerisinde kulis çalışması yapılmak isteniyor, fakat NATO’nun Asya açılımına Fransa ve Türkiye’nin de içinde bulunduğu bir grup üye tarafından soğuk bakılıyor. Ukrayna’nın üyeliğine cesaretle bakamayan NATO Çin’e açılımı biraz çetin görünüyor.

Arap ülkelerin BRICS tarafına doğru kaymaları ise dengeyi özellikle enerji ve ekonomi yönünde Asya lehine çevirecektir. Suudi Arabistan’ın son zamanlarda Çin ile birlikte ABD tahvillerini eritmesi ve Çin ile yapılan devasa anlaşmalar Suudi Arabistan öncülüğünde bir kaymanın söz konu olduğunu göstermektedir.

Türkiye’nin BRICS’i yakından takip etmesi ama katılım hakkında herhangi bir fikir belirtilmemesi muhtemelen NATO üyeliği ve AB üyelik başvurusuyla ilgili... Doğu Akdeniz gündem olmaya başlamışken dengeyi korumak isteyecektir.