İpek Yolu Savaşı mı, Ticaret Savaşları mı?

Ticaret savaşıyla ABD ve Çin, mevzilerini güçlendirmeye çalışırken Çin`in yüzyılın projesi olan ‘‘Bir Kuşak Bir Yol` projesinin son haline, getirdiklerine ve getireceklerine bakmakta fayda var.

Dünya düzeninde, çok büyük değişikliklere programlanmış Yeni İpekyolu Projesi Çin`in ısrarcı politikalarıyla gelişmekte ve özellikle projeden olumsuz olarak etkileneceklerin başında gelen ABD tarafından yaptırımlara ve tepkilere sebep olmaktadır. Projeye şu ana kadar 69 ülkenin katılımı sağlanmış; köprüler, petrol ve petrol boru hatları, hava alanları, limanlar, lojistik üsler, enerji santralleri, kara, deniz, demir yolu bağlantılarından oluşmaktadır ve demir yolu hat uzunluğu 25000 km`yi aşmış, 10 yıllık yatırım toplamı ise 1.5 trilyon $`ı aşmış durumda, proje uzun vadeli olduğu için tamamlanmasının Çin`in 100. yıl kuruluş yıldönümüne yetiştirilmesi düşünüldüğünden Çin daha temkinli ilerlemek isteyecektir.

Ticaret savaşları özelinde yapılan yaptırımlara gelecek olsak; iki güç arasındaki sorunun boyutu sadece vergi yüzdelikleriyle ilgili değil; askeri alana, kur savaşlarına, teknolojik ve siber saldırılara, insan hakları gibi alanlara kaymış durumdadır.

ABD`nin, Çin`i ABD seçimlerine müdahale ile suçlaması, minik casus çiplerle teknolojik bilgilerin çalındığını iddia etmesi, Çin`in hassas olduğu Tayvan`a yapılan askeri yardım ve Güney Çin Denizi`nde taciz hareketleri iki ülkeyi karşı karşıya getiren ciddi olaylar ve suçlamalardır.

Çin`in insan gücü potansiyeli, beyin gücü potansiyelini karşılayamamaktadır. Teknolojide birçok alanda ciddi bir sektör oluşturmuş olsa da savunma teknolojisi yetersiz ve silikon vadisinin beyin gücüne ve teknolojisini elde etmesi için zamana ihtiyacı vardır.

Çin`in insan gücü ve nükleer potansiyeline Hindistan yetişmek üzere geleceğin küresel gücü Çin olmakla birlikte Hindistan`da küçümsenmeyecek kadar büyüktür. Afrika`da yatırımlarda Çin`i Hindistan takip etmektedir. Yine Hindistan`ın Çin ile olan sorunlarının yanı sıra İpek Yoluna karşı oluşu ve Çin-Pakistan ekonomik koridorunun Keşmir bölgesinden geçmesinden dolayı protesto etmektedir.

İpek Yolu`nun önemli ayakları olan Malezya ve Pakistan`da yönetimlerin değişmesinden sonra Çin`in borç kıskacından kurtulmak için Çin yatırımlarını durdurma kararı aldılar. Pakistan, Çin`e kiraladığı Gwadar Limanı`nda Suudi Arabistan`a da yer vererek denge oluşturmaya çalışmaktadır.

Çin`in etrafının sorunlarla çevrili olması hareket edememesi anlamı taşımamaktadır Şangay İşbirliği Örgütü`nün 7 devleti içlerinde Rusya, Hindistan, Pakistan`ında bulunduğu (4 ülke de nükleer güç) Barış Misyonu Tatbikatı, uluslararası kamuoyunda ses getiren birliktelikti.

Çin, “gücünü sakla zamanını bil” felsefesiyle hareket edip temkini elde bırakmamaya ve ABD ile direk karşı karşıya gelmemeye çalışacaktır fakat onu sorunların kaynağına çeken bir gidişat olmasına ve son zamanlarda Çinli siyasilerin tehdit içeren söylemlerine rağmen Çin, direk temastan kaçıp geri adım atacaktır. İlk adımını da İran enerji ambargosunda atacaktır. ABD ile ticarette olan Çinli firmaların bir bir İran`dan çekildiği haberlerini duymaya başlayabiliriz. İran`ın petrolünü para birimi olarak Yuan ile ve sadece Çin içerisinde faaliyet gösteren şirketlerle almaya çalışacaktır.