“Allah’ın verdiklerinden cimrilik edenler, sakın bunun kendileri için hayırlı olduğunu sanmasınlar bilakis bu onların kötülüğünedir. Cimrilik yaptıkları şey, kıyamet günü boyunlarına dolanacaktır. Göklerin ve yerin mirası Allah`ındır. Allah işlediklerinizden haberdardır.” (Âl-i İmran / 180)

Cimrilik, Farsça bir kelime olup elindeki parayı harcamama ve her türlü sıkıntıları göze alarak para biriktiren, eli sıkı, pinti, hasis, nekes anlamlarına gelir. Cimrilik kelimesinin Kur’an’daki diğer bir karşılığı “katur” kelimesidir.

Cimrilik hastalığı Allah (cc)’nun çok kötülediği bir haslettir. İman eden bir kimse asla cimri davranıp mal yığmaz. Cimriliğin başlıca sebebi aşırı mal hırsı ve gelecekte yoksul kalma korkusudur. İbnu’l Mutez`in cimrilik hakkındaki görüşü şudur:

“İnsan, malına cimrilik ettiği oranda şerefinden kaybeder.”

Mallarını kendileri için bile harcamaktan çekinen cimriler, Allah-u Teâlâ`nın kendilerine verdiği nimeti harcamamakla sadece kendilerini değil, eş ve çocuklarını da sıkıntıya sokarlar. Çevrelerindeki diğer insanlara fenalık yapmış olurlar. Çünkü Allah (cc)`nun verdiği bu nimetlerde nafaka veya sadaka olarak diğer insanların da hakkı vardır. Bu hakkın sahiplerine verilmemesi zulümden başka bir şey değildir.

Servet, Cenabı-ı Hakk`ın ihsanıdır. Allah (cc) serveti dilediğine verir, dilediğinden alır. Mal ve mülkün gerçek sahibi O’dur. Cimriler, bu şuura eremeyen insanlardır. Resul-i Ekrem (SAV) de şöyle buyurmaktadır:

“Her sabah gökten iki melek iner. Birisi, ‘İlahi! İnfak edene karşılığını ver.’ diğeri, ‘Allah`ım! Cimrilik edene de telef ver (malını yok et)’ diye dua ederler.”

Müminler cimrilik yapmaz. Kur’an’ın çeşitli yerlerinde müminlerin özellikleri anlatılmaktadır. Kur’an’da açıklanan müminlerin özelliklerinden biri de onların cimrilik etmemeleri ve mallarını harcadıkları zaman orta yolu takip etmeleridir.

“Onlar ki harcadıkları zaman ne israf ederler ne de cimrilik ederler, (harcamaları) bu ikisinin arasında dengeli olurlar.” (Furkan / 67)

İnsanoğlu nefsi konusunda zayıftır. Ancak Allah`ın koruduğu kimseler bundan müstesnadır. Sadece iman sahipleri cimrilik ahlakından kurtulabilir, mala karşı duydukları hırs kaydından vazgeçebilirler. Çünkü iman sahipleri, Allah`tan mal ve diğer dünyevi faydalardan üstün şeyler umabilirler. Bu umulan şey Allah`ın rızasıdır. Mümin kalp mal ile değil, iman ile mutmain olur. Allah yolunda infak etmekle fakir düşeceğinden korkmaz. Kendi hiç bir şey değilken Allah onu pis bir sudan meydana getirmiş; vücut, göz, kalp, lisan ve sayısız nimetler bağışlamış ve mal sahibi yapmıştır. Bunlar Allah`a aittir. Öyleyse Allah`a güvenen birisi Allah yolunda ve Allah rızası için malını infak etmekten çekinmez. Ve şeytanın verdiği vesveseye yenik düşmez. Çünkü şeytanın en sevdiği kişi cimri müminlerdir.

“Şeytan sizi fakir olacaksınız diye korkutur (fakir olursunuz diyerek sadaka vermenize engel olur.) Sizi cimriliğe ve çirkin şeylere teşvik eder. Allah ise kendi katından bir af ve lütuf vadeder. Allah’ın ihsanı geniştir, her şeyi hakkıyla bilir.”(Bakara / 268)

Zekeriya (as), iblisi kendi suretinde görünce sordu: “İblis, bana söyle bakalım! En çok sevdiğin kişilerle, en kızdığın kimseler kimlerdir?”

İblis: “En çok sevdiğim kişi cimri mümin, en kızdığım da cömert fasıktır.”

“Niye?”

“Çünkü cimrinin cimriliği bana yeter. Ama cömert fasığı, Allah’ın bağışlamasından korkuyorum.” (İhya-ı Ulumid-din)

Şeytanın vesveselerine karşılık Allah Resulü (SAV) şöyle buyurmuştur:

“Cömert kişi; Allah’a yakındır, insanlara yakındır, cennete yakındır, cehennemden uzaktır.
Cimri olan ise Allah’tan uzaktır, insanlardan uzaktır, cennetten uzaktır, cehenneme yakındır.” (Ebu Hureyre, Tirmizi)

Cimrilik, insanın bu dünyasını da mahveder ki cimri bir kimsenin insanlara muhabbeti kalmaz. Malı olduğu halde ihtiyaç sahiplerine vermediği için ihtiyaç sahipleri ondan uzaklaşır. Cimrilik, malının azalmasına sebep olur. Zira Allah (cc) da cimriye karşı cimridir. Cimrilik insana haramı helal gösterir.

Tirmizi’den aktarıldığına göre Ebu Hureyre (ra) demiştir ki:

Medine’ye geldim. İleri gelenlerin bulunduğu bir toplulukta otururken bir adam geldi. Cüsseli bir adamdı ve kaba elbiseler giymişti. Sert çehreliydi. İnsanların başlarında durup şöyle dedi:

“Altın ve gümüş biriktirip de Allah’ın yolunda harcamayanlara şunu müjdele! O altın ve gümüşler cehennem ateşinde kızdırılıp vücutları şöyle dağlanacaktır: Memelerinin arasından sokulup omuzlarının arasından, omuzlarının arasından sokulup memelerinin üstünden çıkartılacaktır. Kendisi ayakta duramayıp sarsılacaktır.”

“De ki, Rabbimin rahmet hazinelerine siz sahip olsaydınız tükenir korkusuyla yine de cimrilik ederdiniz. Hakikaten insan çok cimridir.” (İsrâ / 100)

Resulullah (as)’ın duasıyla Allah (cc)’ya emanet olunuz. “Allah’ım! Korkaklıktan ve cimrilikten sana sığınırım.” Âmin…

Sultan Demir / Nisanur Dergisi - Nisan 2013