TUBA SAVRAN / DOĞRUHABER

Önyargı; Bir kişi veya olaya ilişkin yeteri bilgi edinmeden, duygulara uyarak peşin bir karara varmış olma durumudur. Önyargı, 'karşısında olmak' manasına gülebildiği gibi 'yanında olmak' manasına da gelebilir. Fakat 'karşı olmak' manası daha ağır bakmaktadır. 

Otobüste giderken, bir adam yanında sürekli ağlayan çocuklarına hiç " susun ! " demeden yolculuğa devam ettiğinde, siz hiç paradigmanızı değiştirmeden, ona "Ne gamsız baba!'' diyebiliyorsanız, yanılıyorsunuz. Çünkü sorsanız bu çocukların anne ve babası iki saat önce bir kaza sonucu vefat etmiş, tesellinin tesirini kaybettiği bu durumda adam susmayı tercih etmiştir. Ve aslında o  'gamsız bir baba' değil 'çaresiz bir amcadır'.

Başkasının fikir ve hareketleri hakkında hüküm verirken elimizdeki veriler yeterli olmadığı zaman, paradigma değiştirme yerine duygularımızla hareket ettiğimizde, “Hislerinize uyup adaletten sapmayın ( Nisa; 135)” ilahi ikazıyla karşılaşırız. Böylelikle Allah Tebareke, kardeşliğimize zarar verecek ve toplumun ifsadına yol açabilecek olan zandan mü`minleri men eder.

Konunun izahına binaen meşhur bir menkıbede şöyle anlatılır; "Keramet ehli bir hoca talebelerine şöyle der. 'Şafii mezhebinde alâmetlere bakarak kesin karar verilmez. Mesela bir köpeğin burnunda yoğurt bulaşığı varken evden çıktığı görülse, eve girince yoğurt çanağında köpeğin burnu kadar iz görülse dahi kesin olarak bu yoğurdu köpek yedi denemez ' der. 

Talebenin biri 'bu kadarı olmaz !' diye hocasına itiraz eder. Hocası ise  o gence bir koyun kesip getirmesini söyler. O da evin kenarındaki ormanlığa gidip koyunu keser. Elinden yaralanan genç, dönüşte jandarma ile karşılaşır. Ormanda yeni öldürülmüş bir adamın katilini ararken, kolları sıvalı, eli kanlı genci gören jandarma hemen bunu yakalayıp karakola getirirler. Sabah mahkemeye çıkınca, hakim 'Bu genç, eli kanlı  ve bıçakla görülmüşse de Şafii mezhebinde alâmetlere bakarak kesin karar verilmez'  der ve gencin serbest bırakılmasına karar verir. Böylelikle genç, işin sırrını tecrübe ile öğrenir.