Feyzullah Zerey

Hadis âlimlerinin büyüklerinden ve Şâfiî mezhebinde meşhur fıkıh âlimi  İbn Hacer el-Askalânî (1372-1449)

Asıl adı Şihabüddin`dir. Filistin`in Askalan kentinden olduğu için Askalanî, yedinci dedesine nispetle İbn Hacer olarak anıldı. İbn Hacer lakabıyla meşhur oldu. Daha küçük yaşta anne ve babasını kaybeden İbn Hacer, dokuz yaşında Kur`an-ı Kerim`i hıfzetti. On iki yaşında Mekke`ye gitti ve meşhur âlimlerinden ders aldı.

ZAMANIN BÜYÜK ÂLİMLERİNDEN DERSLER ALDI

İbn Hacer, İslamî ilimlerdeki gelişme bakımından İslam Tarihinin en parlak dönemlerinden birini teşkil eden Memluklular döneminde yaşamıştır. Bu dönemde çok sayıda âlim Mısır`da toplanmıştır. Kendisi de Mısır`da iyi bir eğitim aldı.

Fıkıh, hadis, Arap dili ve edebiyatı, hat sanatı, kıraat ilmini tahsil etti. Gençlik yıllarında şiir ve edebiyat ile de uğraştı. Peygamber Efendimiz (sav) hakkında şiirler kaleme aldı.

HADİS TAHSİLİ İÇİN ÇEŞİTLİ BELDELERE SEYAHATE ÇIKTI

Hadis tahsili için çeşitli beldelere seyahatler yaptı. Suriye, Hicaz, Yemen, Gazze, Kudüs gibi ilim merkezlerini gezdi. Seyahatlerinden sonra Mısır`a döndü. Memluk Sultanı Seyfeddin Baybars ile birlikte Amid`e (Diyarbakır) Şafii kadısı sıfatıyla gitti. Yol güzergâhı boyunca uğradığı yerlerde ilim meclislerini teşkil ederek hadis konusunda bildiklerini öğretmeye çalıştı.

DİN İÇİN ÇOK HİZMETLERDE BULUNDU

İbn-i Hacer, ders aldığı yedi yüze yakın hocasının isimlerini ve terceme-i hallerini içeren iki kitap yazdı. Yaşadığı dönemin en iyi âlimlerinin yanında yetişen İbn Hacer, müderrislik, kadılık, müftülük, hatiplik, müderrislik gibi değişik görevlerde bulundu. İbn-i Hacer, kâdılık vazifesinden birkaç defâ ayrılıp, tekrar o göreve getirilmek sûretiyle yirmi bir sene kâdılık yaptı. Eserleri, daha hayattayken yayıldı. Eserlerini hükümdârlar ve emîrler, birbirlerine hediye olarak gönderdiler.

SAHİH-İ BUHARİ`NİN ŞERHİ OLAN FETHU`L-BÂRÎ`Yİ YAZDI

Hadis ilminin en büyük kitabı olan Sahih-i Buhari`nin en önemli şerhi olan Fethu`l-Bârî adlı eseri yaklaşık bin dört yüz civarında kaynaktan yararlanarak yazdı.
Vaaz ve hutbelerinin yanı sıra hadis alanında yazdığı eserleriyle de nam salan İbn-i Hacer, hadis alanında yüz yetmişe yakın eser telif etti. Yazdığı eserlere kaynak belirterek yazması ve bu konuda çok titiz davranmasıyla da tanındı. Kendisine "Emirü`l-mü`minin fi`l-hadis" denildi. İbn-i Hacer, çeşitli ilim dallarında eserler verdi. Yazdığı eserlerin sayısının takriben üç yüz olduğu rivayet edilmektedir.

GÜZEL AHLAKI

Zamanının büyük kısmını ilimle uğraşmakla geçirdi. Yiyip içmeye önem vermezdi. Çok güçlü bir hafızaya sahipti. Önemli özelliklerinden bir tanesi; bir şeyi yazmakla meşgul olduğu zamanlarda bile kendisine okunan metni takip ederek düzeltmeleri yapabilmekti. Hem süratli okur hem de süratli yazardı. Eser yazma, okuma, ders ve fetva vermeden arta kalan zamanını ibadetle geçirirdi. Talebelerine karşı çok şefkatli davranır isteklerini geri çevirmemeye dikkat ederdi. Az konuşarak, kimseyi kırmamaya gayret gösterirdi. Aldığı maaşı hayır hizmetlerinde kullanırdı. Görevli gittiği yerlerde devlet parasıyla hazırlanan yemekleri yemezdi.

VEFATI

İbn-i Hacer el-Askâlânî 1449 senesinde Kâhire`de vefât etti. Cenâze namazında Sultan da bulundu. Çok büyük bir kalabalık cenaze merasimine iştirak etti. Mekke dâhil birçok yerde kendisi için gıyabi cenaze namazı kılındı.