BRIC ismi ilk defa 2001’de dönemin Goldman Sachs Yatırım Bankası Başkanı Jim O’Neill tarafından, Better Global Economic BRIC (Brezilya, Rusya. Hindistan, Çin’in İngilizce isimlerinin baş harfi) isimli yayınında ortaya atıldı.
Brezilya, Rusya, Hindistan ve Çin dışişleri bakanlarının Eylül 2006’da New York’ta bir araya gelmelerinin ardından 16 Haziran 2009’da Rusya'nın Yekaterinburg şehrindeki zirvede dört ülkenin liderleri bir araya gelerek bazı ilkeler üzerinde anlaştılar.
İkili ilişkiler, eşitlik, karşılıklı devlet işlerine karışmama, küresel ekonomik durumu iyileştirme, yeni para birimine duyulan ihtiyaç, ittifakın uluslararası arenada nasıl etkin olacağı ve ortak fayda ilkeleri üzerinde anlaştılar.
BRİC’e 2011 yılında Güney Afrika Cumhuriyeti’nin katılımıyla üye sayısı 4’ten 5’e, ismi de BRICS oldu.
5 üye ülkenin toplam 3 milyar 240 milyonluk nüfusu dünya nüfusunun yüzde 40’ına tekabül etmekte ve ulusal ekonomik büyüklükleri toplamı da 26 trilyon dolara karşılık geliyor. Bu da dünya ekonomisinin yüzde 26’sını oluşturmaktadır.
2011 yılından itibaren liderler düzeyinde ittifakın on beşinci zirvesi 23 Ağustos Çarşamba günü Güney Afrika’nın Johannesburg şehrinde “BRICS ve Afrika” başlığıyla gerçekleşti.
Rusya devlet başkanı Vladimir Putin, hakkındaki Uluslararası Ceza Mahkemesi tarafından verilen savaş suçu işleme suçlamasıyla tutuklama kararı olması hasebiyle ancak telekonferans yoluyla zirveye katıldı. Ev sahibi üye ülke Güney Afrika’nın da UCM üyesi olması hasebiyle tutuklanmayacağı konusunda Putin’e güvence verememesi de ayrıca üzerinde durulması gereken bir konu.
Putin, konuşmasında dünya ekonomisinin doların egemenliğinden kurtulmasının önemine, üye ülkelerden dolar saltanatına sor verme amaçlı çalışmalarına değinerek, Ukrayna savaşında Batı ülkelerinin Ukrayna’ya destek vermelerini sert bir şekilde eleştirdi.
Zirvede ayrıca şu başlıklar konuşuldu ve tartışıldı.
İnsanlığın tek kutuplu değil çok kutuplu ve insaflı, adil bir küresel sisteme ihtiyacı olduğu, BRICS’in de bu prensipten hareketle kendini geliştirmesi gerektiği…
Açılış toplantısının “BRICS ve Afrika” başlığıyla olması ittifak üyelerinin Afrika’ya verdiği önemi belirtmekle birlikte ABD, Fransa ve Avrupa’ya verilen bir mesaj olarak algılandı.
Doların egemenliğine son verilmesinin önemine işaretle üye ülkelerin kendi aralarında yeni bir para kullanabilecekleri sinyali verildi.
Hindistan Başkanı Modi’nin teşkilata yeni üyeler alınması, Afrika Birliği Teşkilatının da kalıcı üye kabul edilmesi önerisi, ittifakın genişlemeye hevesli olduğunu göstermektedir.
Ki İran, Mısır, Nijerya, Sudan, Suudi Arabistan, Yunanistan, Bangladeş, Arjantin, Afganistan, Arjantin, Lübnan, Endonezya, Meksika ve Türkiye’nin de olduğu 40 ülkenin üye olmaya ilgi duydukları dile getiriliyor.
Sonuç olarak BRICS, yeni bir AB ya da NATO olabilecek mi?
Genişleyerek büyüyerek yeni bir dünya düzenini kurabilecekler mi?
Dolar ve ABD’nin hegemonyasını kırarak yeni emperyalist bir güç mü yoksa adil ve hakkaniyete dayalı bir dünya mı inşa edecekler?
Ülkesinde yaşayan Müslümanlara karşı her gün ayrımcı kanun ve politikaları yürürlüğe koyan Hindistan ve Çin, iddia ettikleri gibi nasıl adil bir sistem inşa edecekler? Bu konuda dünyayı nasıl ikna edecekler…
ABD ve Batı dünyasının bu ittifakın genişlemesine karşı nasıl bir tepki ortaya koyacaklar..?
Bütün bunları zamanla göreceğiz.
Gerçek olan şu ki, var olan küresel sistem ve kurumlar (NATO, BM, AB) dünyada adalet ve barış tesis edemiyorlar, öyle bir misyonları da yoktur. Bunun sonucu olarak bütün insanlık bir arayış içerisinde iken, yeryüzünde adalet ve barışı inşa etmesi gereken ve bu potansiyele sahip olan İslam Ümmeti’nin üzerine düşeni yapmaması insanı kahretmektedir.
Konuk Yazar
Esma Akbalık
Abdullah Kavan
Kenan Çaplık
Dr. Abdulkadir Turan
Abdullah Aslan
Mehmed Göktaş
