ÇOCUKLARDA KORKUTAN HASTALIK: İSHAL

Çocukların ve özellikle bebeklerin ishal oldukları bazı durumlarda ebeveynler bazen hayatı tehdit edecek durumlarla karşı karşıya kalabiliyor. UNİSEF ' İN 2016 yılında yayınladığı raporda önlenebilir çocuk ölümlerinin başında zatürre, sıtma ve İSHAL geliyor.5 yaş altı çocuklarda en sık ölüm nedenleri arasında İSHAL ne yazık ki başı çekiyor. Dünyada her yıl yaklaşık 2 milyon 5 yaş altı çocuk ishalden dolayı hayatını kaybetmektedir. Bu yazımızda çocuklarda ishal nasıl engellenebilir ve çocukların ishal olması durumunda nasıl davranmamız noktasında duracağız.

  İshal kişinin normal dışkılama sayısının artması ve dışkı kıvamının sıvılaşması olarak tanımlanır. İshal durumunda dışkı sulu bir hal alırken bazen köpüksü veya mukussu bir hal alabilir. İshal yapan nedenler viral, bakteriyel ve parazitler olmak üzere çeşitli mikroorganizmalar olabilir. Çocuklarda ishal çoğunlukla birkaç gün içinde geçerken bazen ölümcül de olabilmektedir.

Çocuklarda ishal ile birlikte çoğunlukla kusma da görülmektedir. Karın ağrısı ve ateş de tabloya eşlik edebilir.

Çocukların ishal olması durumunda neler yapılmalıdır;

1)İshal olan çocuklarda en önemli problem dışkılama ile kaybedilen sıvının karşılanmamasıdır. Bunun için ishal olan bir çocukta tedavinin en önemli basamağı çocuğun yeterli miktarda sıvı alabilmesini sağlamak olduğunu akıldan çıkarmamak gerekir.

2)Çoğu antibiyotiğin de ishale neden olabileceği bilinmeli ve doktor gözetimi olmadan kendi başımıza antibiyotik çocuğumuza başlamamalıyız. Bilinmelidir ki çocuklardaki ishalin en sık nedeni viral nedenlerdir ve antibiyotikler viral kaynaklı ishallere faydanın tam tersi zarar verir, tablonun daha ağırlaşmasına neden olurlar.

3)İshal olan bir çocukta sıvı açığı belirtileri olan deride kuruma, dilde kuruma, ağızda kuruma ve ağlayınca gözyaşı gelmemesi durumunda çocuğunuzun sıvı ihtiyacı var demektir. Bu durumda hızlı bir şekilde doktora başvurulmalıdır.

4)Çocuklarda susuzluk arttıkça bıngıldak ve gözler çöker, uyku hali, huzursuzluk, havale görülebileceği bilinmeli ve çocuğun sıvı ihtiyacının damardan karşılanarak hayatı tehdit eden çoğu durumu çocuğun basit şekilde atlatılabilmesi sağlanmalıdır.

5)Sıvı ihtiyacı olan ve ağızdan yeterince sıvı alamayan çocuklar hastaneye yatırılıp doktor gözetiminde damardan sıvı tedavisi başlanır. İshal olan kişide sıvı kaybıyla beraber mineral kaybı da olur. Kaybedilen minerallerin de serum içinde hastaya verilmesi hayati önem taşır.

6)Çocuğun dışkısından örnek alınır ve laboratuarda incelenir şayet bakteri üremesi varsa antibiyotik verilir. Yani kısacası her ishalli çocuğa antibiyotik verelim anlayışı yanlıştır ve hastaya zarar verir.

Çocuklarımızı İSHAL`den nasıl koruyabiliriz;

· Çocuklara verebildiğiniz kadar anne sütü veriniz. Anne sütü çocuğun barsak florasını düzenleyip ve bağışıklık sistemini güçlendireceği için çocuk ishale daha az yakalanacak eğer yakalansa da daha hafif atlatacaktır.

· Sebze ve meyveleri her zaman yıkadıktan sonra çocuğunuza veriniz.

· Et, balık ve tavuğu iyice piştikten sonra tüketiniz.

· Çocuklarınıza yemeklerde önce ve sonra ellerini yıkama alışkanlığını kazandırınız. İshale neden olan en önemli bulaşma yolu eller olduğunu aklınızdan çıkarmayınız.(Yemekten önce elleri yıkamak yoksulluğu giderir, yemekten sonra yıkamak da günahları giderir. ( Hadis) )

· Tüketilen suyun mikrop ve bakterilerden arındırılmış su olmasına özen gösterilmelidir. İçilecek su on dakika kaynatılırsa temiz su elde edilmiş olup bu şekilde mikroplardan arındırılmış su çocuklara verilebilir.

· Çocuklarımıza tuvalet alışkanlığı kazandırmalı tuvaletten önce ve sonra mutlaka eller bol sabun ile yıkanıp bol su ile durulanması gerektiği öğretilmelidir.

· Çocuklara rota virüs aşısı yapılarak rotavirüse yakalanacak çocuğun daha hafif atlatması sağlanacaktır(Rotavirüs ishallerini başka bir yazımızda ayrıntılı işleyeceğiz)

Ebeveynler çocuklarda ishali önlemenin ve var olan ishal vakalarının salgınlara dönüşmesini sık sık el yıkama ile önlenebilirler.