Ebu Rukayye Temim bin Evs ed-Dâri (ra)’dan rivayet edilmiştir: Resulullah aleyhisselatu vesselam buyurdu ki:
“Din nasihattir.” Biz “Kimler için?” diye sorunca şöyle buyurdu:

 

“Allah için, Kitabı için, Resulü için, Müslümanların imamları (idarecileri) ve bütün Müslümanlar için.” (Müslim, Ebu Davud, Nesai)

Nasihat, sözlükte samimi davranmak, öğüt vermek ve elbiseyi iyice dikmek manalarına gelen “Nush” kökünden gelip birçok manayı ihtiva eden veciz bir kelimedir.

İbni Hacer’in Hattabi’den, İbni Allan’ın da Fakihani’den naklettiğine göre Arap dilinde bu kelimenin manasını karşılayacak başka bir kelime yoktur. Zira İslami bir terim olan “Nasihat”, halis bir niyetle kendisi için nasihatte bulunulanın her yönden hayrını istemektir. Yırtılan elbisesini iğneyle dikip ıslah etmeye çalışan adamın yaptığı gibi nasihat eden kişi de bal mumundan arıtılmış halis bal gibi olan halis bir niyetle nasihat edilenin dağınık işlerini bir araya getirip ıslah etmeye çalışır. İşte bu manadaki nasihat, Allah azimuşşan’ın yüce kitabında insanlığın rehberleri olan peygamberlerini (aleyhimüsselam) onunla övdüğü mukaddes bir görevdir.

Nitekim Allah-u Teâlâ Hz. Nuh aleyhisselam’ın: “(Ey kavmim!) ben sizin için nasihat ediyorum.” (A’raf: 62) Hz. Hûd aleyhisselam’ın da “… ve hiç şüphesiz ben sizin için güvenilir bir nasihat ediciyim” (A’raf: 68) dediğini buyurmuştur.
Yukarıda zikrettiğimiz hadis-i şerif, nasihatin bütün kısımlarını içerdiği için âlimler onun hakkında “Bu hadis İslam’ın medarıdır” demişler.

Ebu Davud “Bu hadis fıkhın, üzerinde döndüğü hadislerden biridir” derken, Hafız Ebu Naim “Bu hadis için büyük bir makam ve rütbe vardır” demiştir. Muhammed bin Elsem et-Tûsi de “O, dinin dörtte biridir” demiş. İmam Nevevi ise “Bu hadis tek başına dinin bütün maksatlarını tahsil eder” demektedir.

Hadis şerhlerine göz attığımızda bu zatların bu hadis-i şerif hakkındaki beyanatlarında ne derece haklı olduklarını görmekteyiz.

Hadis-i şerif’in birinci cümlesinde “Din nasihattir” buyruluyor. İbn-i Hacer’in Fethül-Bari adlı eserinde belirttiği gibi bu cümleyi iki şekilde açıklamak mümkündür:

Birincisi, mecazi manadır. Yani “Dinin önemli bir bölümü nasihattir, zira nasihat dinin direği ve onu ayakta tutandır.” Buna göre “Hac arefedir” hadis-i şerifinde olduğu gibi “Din nasihattir” tabiri mecazdır. Nasihatin önemine binaen cüz’î ifade yerine küllî ifade kullanılmıştır. Çünkü din, nasihatin dışında başka hasletleri de ihtiva eder. (F. Bari. D. Falihin)
İkincisi, cümlenin ifade ettiği zahiri ve asıl manasıdır. Yani “Dinin tamamı nasihatten ibarettir.” Zira ihlâslı olmayan ameller nasihat olmadıkları gibi dinden de değiller. Buna göre nasihat, İslam, iman ve ihsanın üçüne de şamildir ve bunların tümüne din denir. (F. Bari, C. Ulum)

Allah azze ve celle bizi nasihatten hakkıyla istifade edenlerden eylesin. Âmin.