TEKNOLOJİ SERVİSİ 

Bazı bakteriler ve virüsler sağlıklı hücrelerimizi kullanarak çoğalır. Enfekte olan sağlıklı hücreler zarar görür. Vücudumuzdaki bakteri ve virüsler belirli bir sayıya ulaştığında ise hasta oluruz. Aşı, hastalık yapıcı bakteri ve virüslere karşı vücudumuzu koruyan bir tedavi yöntemidir. Bütün hastalıkların bir aşısı olmasa da bugüne kadar pek çok hastalığa karşı aşı geliştirilmiştir. Peki aşı vücudumuzu hastalıklardan nasıl korur?

Vücudumuzda hastalık yapıcı bakterilere ya da virüslere karşı savaşan ve onları yok eden bazı hücreler bulunur. Bu hücrelere bağışıklık sistemi hücreleri denir. Bağışlık sistemi hücreleri beyaz kan hücreleri tarafından üretilir. Antikor da bağışıklık sistemi hücrelerinden biridir. Antikorlar bakteri ve virüs gibi hastalık yapıcı etmenleri yüzeylerindeki antijen olarak isimlendirilen moleküller sayesinde tanır ve yok eder.

Bir çeşit protein olan antikorların şekilleri Y harfine benzer. Antikorların antijenlerle anahtar-kilit ilişkisine benzer bir yapı kurmalarını sağlayan, proteinden oluşan özel bölgeleri vardır. Bu bölgelere paratop denir. Antijenlerin de antikorlarla etkileşime girdiği belirli bölgeleri vardır. Bu bölgelere de epitop denir. Paratop ve epitop birbirine yaklaştığında moleküllerdeki artı (+) ve eksi yüklü (-) bölgeler arasında elektriksel etkileşim ortaya çıkar. Bu sayede antikorun paratopu ve antijenin epitopu birbirine zayıf bir şekilde tutunur. Bir anlamda antijen ve antikorlar birbirlerini “tanımış” olur.

Aşı, hastalık yapıcı bakteri ve virüsler kullanılarak üretilir. Aşı olduğumuzda bağışıklık sistemimiz uyarılır ve vücudumuzdaki antikorların antijeni tanıması sağlanır. Aşının içindeki antijen hastalık yapacak kadar güçlü olmasa da bağışıklık sistemi bu antijeni artık tanıdığı için bir dahaki karşılaşmasında antikorların daha hızlı üretilmesini sağlar. Bu şekilde vücudumuz hastalığa karşı bağışıklık oluşturur.

Kaynak, BilimGenç