Türkiye`nin önemli kuruluşlarını ve ekonomik varlıklarını "babalar gibi" satan ve bunu övünerek takdim eden AKP, şimdi de köprü ve otoyolları elden çıkarıyor. Yapılan özelleştirmeler için herhangi bir ekonomik gerekçe belirtemeyen hükümetin, adeta "para basan" köprü ve otoyolları hangi mantıkla sattığı ise tam bir soru işareti olarak görülüyor. Zira, köprü ve otoyollardan 1 Ocak 2001-30 Kasım 2012 tarihleri arasında geçen 3.3 milyar araçtan toplam 3.8 milyar dolar gelir elde edilirken, 2012 yılının 11 aylık döneminde 331.1 milyon araç, 411.4 milyon dolar gelir bıraktı.

IMF politikaları tam gaz devam ediyor!

2001 krizinin ardından Türkiye`ye dayatılan IMF destekli Kemal Derviş programı, en başta özelleştirmeleri şart koşmuştu. İktidara geldiği tarihten itibaren bu programdan zerre şaşmayan AKP iktidarı, özelleştirmeleri de "babalar gibi satarız" ifadesiyle harfiyen uyguladı. Birkaç senelik ciroları karşılığında pek çok stratejik ve kritik önemdeki kuruluş ve ekonomik varlık satılırken, köprü ve otoyollar gibi bir ülkenin can damarlarının da elden çıkması, IMF`nin Türkiye`nin milli varlıkları üzerindeki dayatmalarının başarısını ortaya koyuyor.

Karayolları Genel Müdürlüğünün, otoyol ve karayollarının yanı sıra çevre yolu, bağlantı yolu, köprü, tünel ve viyadüklerin ayrı ayrı ücretlendirilebileceğine dair yönetmeliğinden tam 7 ay sonra köprü ve otoyolların özelleştirme ihalesi yapıldı ve en yüksek teklifi 5.72 milyar dolarla Koç Holding AŞ - UEM Group Berhad - Gözde Girişim Sermayesi Yatırım Ortaklığı AŞ Ortak Girişim Grubu verdi. Milli Gazete, bu yönetmeliği, hem "örtülü" bir zam, hem de özelleştirme öncesi müstakbel alıcılara bir "ikram" olarak manşete taşımıştı.

2001 krizinin ardından Kemal Derviş eliyle uygulamaya konan IMF destekli ekonomik programı devam ettiren AKP, bu programın en temel unsurlarından olan özelleştirmeleri de "babalar gibi" yapmaya devam ediyor. Türkiye`nin birçok stratejik ve kritik önemdeki kuruluşunu ve ekonomik varlığını, birkaç senelik ciroları karşılığında satan hükümet, şimdi de köprü ve otoyolları gözüne kestirdi.

En çok vergi ödeyen kurumların başında gelen Türk Telekom ve Pektim, ardından Tüpraş, Erdemir, Başak Sigorta, İzmir Limanı, Mersin Limanı, Halkbank gibi gözde kurumlar satıldı. Özelleştirme İdaresi Başkanlığı (ÖİB) verilerine göre, 1986-2011 yılları arasında 199 kuruluş satıldı. Bu kuruluşlardan 188`inde hiç kamu payı kalmadı. 2002-2011 tarihleri arasında 34.8 milyar dolarlık özelleştirme yapmakla övünen hükümet, bu tutarın bir senelik faiz ödemesinden biraz hallice olduğunu ve satılanların bir daha yerine konamadığı gerçeğini ise bir türlü dillendirmiyor.

Açık hedefi şaştı, çözüm yine "satış"

Bütçe açığı 2012 hedeflerini aşınca, açığı kapatmak isteyen Hükümet çareyi yine "satmakta" buldu. Halkbank`ın bir bölümü satılırken, sırada Vakıfbank ve Ziraat Bankası`nın olduğu ifade ediliyor. Elektrik üretim ve dağıtım şirketlerinin satışı tüm hızıyla sürüyor ve 2013 yılı bütçe hedeflerinin de sapmasından korkan hükümet, her zamanki gibi çareyi "babalar gibi" satmakta aramaya başladı. Yıllık geliri 800 milyon doların üzerinde olan ve resmen para basan köprü ve otoyollar, hiçbir ekonomik gerekçeye uymayan bir zihniyetle satışa çıkarıldı. Köprü ve otoyollardan sonra sıranın neye geleceği bilinmiyor.

En yüksek teklif 5.72 milyar dolar

Kötü yönetilen ekonomi ve hesapsız harcamalar neticesinde yama tutmayan bütçe açığını karşılamak için elde avuçta ne varsa satmaya niyetlenen hükümet, adeta "para basan" köprü ve otoyolların satış sürecini başlattı ve özelleştirme ihalesi dün yapıldı. Açık artırmada başlangıç tutarı 5 milyar 630 milyon dolar, artırım aralığı ise 10 milyon dolar olarak belirlendi. Köprü ve otoyolların özelleştirme ihalesinde nihai pazarlık görüşmelerinde en yüksek teklifi 5.64 milyar dolarla Koç Holding AŞ - UEM Group Berhad - Gözde Girişim Sermayesi Yatırım Ortaklığı AŞ Ortak Girişim Grubu verdi. Grup daha sonradan teklifini 5.72 milyar dolara çıkardı.

Köprü ve otoyollar darphaneden farksız

Karayolları Genel Müdürlüğü, 2001`de 187,4 milyon araçtan 203,5 milyon dolar, 2002`de 195,6 milyon araçtan 136,3 dolar, 2003`te 217,3 milyon araçtan 181,8 milyon dolar, 2004`te 243,1 milyon araçtan 265,5 milyon dolar, 2005`te 257,5 milyon araçtan 321,9 milyon dolar, 2006`da 2810 milyon araçtan 348,8 milyon dolar, 2007`de 303,1 milyon araçtan 493,5 milyon dolar, 2008`de 309,8 milyon araçtan 431 milyon dolar, 2009`da 314,2 milyon araçtan 402,6 milyon dolar, 2010`da 329,6 milyon araçtan 561,1 milyon dolar gelir elde etti. 2011`de 349,8 milyon araçtan 534,7 milyon dolar, 2012 yılı 11 aylık dönemde ise köprü ve otoyollardan geçen 331,1 milyon araçtan 411,4 milyon dolar gelir sağlandı. Köprü ve otoyollardan 1 Ocak 2001-30 Kasım 2012 tarihleri arasında köprü ve otoyollardan geçen 3,3 milyar araçtan toplam 3,8 milyar dolar gelir elde edildi.

Boğaziçi köprüsü 1 yıl tamamen kapatılacak

Karayolları Genel Müdürlüğü verilerine göre, 2001 yılından 30 Kasım 2012 tarihine kadar 3 milyar 319 milyon 753 bin 938 araç geçti. 1970`te yapımına başlanan ve Cumhuriyet`in 50. yılı olan 1973`te açılan Boğaziçi Köprüsü`nün inşaatı 21.7 milyon dolara mal oldu. 1986-1988 arasında inşa edilen FSM Köprüsü`nün maliyeti de 400 milyon dolardı.

2013 yılında yapımının üzerinden 40 yıl geçecek olan Boğaziçi Köprüsü`nün bakımı yeni işletmeci tarafından yapılacak. Bakımının yapılması için 2013`ten sonra en fazla 2 yıllık bir erteleme yapılabilecek. Bakım sırasında Boğaziçi Köprüsü yaklaşık 1 yıl boyunca tamamen kapatılacak. Çelik halatlar değiştirilirken, depreme karşı güçlendirme çalışması da yapılacak.

İhaleye 3 konsorsiyum katıldı

En büyük özelleştirme işlemlerinden biri olan köprü ve otoyol özelleştirmesi ihalesine 3 konsorsiyum katıldı. Bunlar, ``Nurol Holding AŞ - MV Holding AŞ - Alsim Alarko Sanayi Tesisleri ve Ticaret AŞ - Kalyon İnşaat Sanayi ve Ticaret AŞ - Fernas İnşaat AŞ Ortak Girişim Grubu``, ``Koç Holding AŞ - UEM Group Berhad - Gözde Girişim Sermayesi Yatırım Ortaklığı AŞ Ortak Girişim Grubu`` ve Autostrade Per I`Italia SPA - Doğuş Holding AŞ - Makyol İnşaat Sanayi Turizm ve Ticaret AŞ - Akfen Holding AŞ Ortak Girişim Grubu``

Özelleştirmenin ardından köprü ve otoyolların bakım ve onarımı özel sektör tarafından yapılacak. Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı ile Karayolları Genel Müdürlüğü bu faaliyetleri denetleyecek.
İhale nereleri kapsıyor

İhale, Karayolları Genel Müdürlüğü`nün sorumluluğunda olan, yapım, bakım, onarım ve işletimini üstlendiği, bağlantı yollarıyla ``Edirne-İstanbul-Ankara Otoyolu``, ``Pozantı-Tarsus-Mersin Otoyolu``, ``Tarsus-Adana-Gaziantep Otoyolu``, ``Toprakkale-İskenderun Otoyolu``, ``Gaziantep-Şanlıurfa Otoyolu``, ``İzmir-Çeşme Otoyolu``, ``İzmir-Aydın Otoyolu``, ``İzmir ve Ankara Çevre Otoyolu``, ``Boğaziçi Köprüsü``, ``Fatih Sultan Mehmet Köprüsü ve Çevre Otoyolu``, bunlar üzerindeki hizmet tesisleri, bakım ve işletme tesisleri, ücret toplama merkezleri ve diğer mal ve hizmet üretim birimleri ile varlıklarını (OTOYOL) kapsıyor.

Zam sinyali

Fiyat artışlarında 6001 sayılı Kanun`un çıktığı tarihte yürürlükte olan ve halen geçerliliğini koruyan otoyol ve köprü geçiş ücretleri esas alınarak, sadece sözleşmede belirlenecek olan ücret artış oranları uygulanabilecek. Ayrıca işleticinin mevcut alt yapının geliştirilmesi amacıyla ilave şerit genişletilmesi, bağlantı yolları yapılması gibi yatırım yükümlülükleri de olacak.