TARİHTE BUGÜN / DOĞRUHABER / İSTANBUL / 30 KASIM

809   Abbasi Hanedanı`nın meşhur halifesi Harun Reşit, Ali Ez-Zebun" tarafından hücuma uğrayıp gözlerinden yara aldı ve bu suikasttan bir gün sonra, yaraları dolayısıyla öldü.

1534  Kanuni Sultan Süleyman Abbasîler`in eski hilafet merkezi olan Bağdat şehrine büyük bir törenle girdi. Bağdatta dört ay kadar kalan Kanuni, ilk iş olarak Hanefi Mezhebinin kurucusu Ebû Hanifenin kabrini ziyaret ederek çiniler ile süslü bir türbe ile Camii yapılmasını emretti. Şiilerin etkisi altında olan Irak`ta Kanuni`nin Ehl-i Sünnet mezhebinin büyük imamını ziyaret etmesi siyasi bir manevra olarak değerlendirilmektedir.

1840   Napolyon Bonapart'ın cesedi St. Helene adasından Paris'e getirildi. Napolyon Bonapart, Fransız Devrimi'nin generali, 11 Kasım 1799'dan 18 Mayıs 1804'e kadar Fransa Konsülü olarak Fransa Cumhuriyeti'nin ilk başkanı, sonrasında da 18 Mayıs 1804 ile 6 Nisan 1814 arasında Napolyon I adını alarak Fransa İmparatoru ve İtalya Kralı olmuştur. İkinci kez tahta çıktığında bir ordu topladı ve Belçika'ya saldırdı. Ancak Haziran ayında İngiliz ve Prusya kuvvetleri tarafından Waterloo'da büyük bir yenilgiye uğradı. Paris'e dönünce tahtına ikinci kez veda etmek zorunda kaldı. Amerika'ya kaçmak istedi, ancak bunu başaramadı ve İngilizlere teslim oldu. İngilizler onu Atlantik'teki Saint Helena'na götürdü. Son yıllarını bu küçük adada geçiren Napolyon, 5 Mayıs 1821'de 51 yaşındayken öldü. Külleri 1840'ta Paris'e getirilebildi ve Les Invalides'e gömüldü. Napolyon, bir sara hastasıydı (epileptik).

1900  Yazar Oscar Wilde Paris'te bir otel odasında, duvar kağıdına ''birimiz gitmeli'' diye yazarak intihar etti. Oscar Fingal Wills Wilde, İrlandalı oyun yazarı, romancı, kısa öykücü ve şair. İğneli uslubu ile geç Victoria dönemi Britanya'sının başarılı ve ünlü yazarları arasına girdi. Bir dava sonucu fiili livata ve ahlaksızlıktan suçlu bulununca büyük bir dışlandı ve doğduğu ortamla tam bir zıtlık içinde Paris'de fakir bir otel odasında intihar ederek öldü.

1909   Osmanlı tarihiyle ilgili bilimsel çalışmalar yapmak amacıyla Tarihi Osmani Encümeni kuruldu.

1919   Fransa'daki seçimlerde kadınlara ilk kez oy hakkı tanındı.

1925   Tekke ve zaviyelerle, türbelerin kapatılmasına ve türbedarlıklarla birtakım unvanların yasaklanmasına ve kaldırılmasına dair kanun ile salahiyetsiz sarık ve islami kıyafet taşıyanların cezalandırılmasına ilişkin kanun kabul edildi. Ayrıca TBMM kürsüsünün arkasındaki duvara “Hüküm Ancak Allah`ındır” yazısı kaldırılıp “Hakimiyet Milletindir” yazısı asıldığı aktarıldı.

1939   Macar Komünist Devrimi'nin lideri Bela Kun, Ukrayna'da Sovyetler Birliği rejimi tarafından kurşuna dizildi. Macar komünist politikacı Béla Kun Yahudi kökenli bir aileden geliyordu. I. Dünya Savaşı sırasında Avusturya-Macaristan ordusunda görev yaptı ve 1916'da Ruslar tarafından esir alındı. Esirliği sırasında bulunduğu Rusya'da Bolşevikler'in taraftarı oldu. Ekim Devrimi'nden sonra serbest kaldı. 1918 Aralık ayında oradaki komünist devrime katılmak üzere Macaristan'a gitti. Macar Sovyet Devrimi'ne katıldı ve sosyalist ve komünistlerden oluşan hükümette yönetici görevi aldı. Komünist devrimin Batı müdahalesiyle düşürülmesinin ardından Macaristan`dan kaçan Kun, sonunda sığındığı Sovyetler Birliği`nde muhalif komünist lider Troçki taraftarı olduğu gerekçesiyle idam edildi.

1948   Alman Komünist Partisi, Berlin'in Sovyetlere ait bölümünde şehir hükümeti oluşturdu.

1952   ABD ilk hidrojen bombasını Eniwetok Adası'nda patlattı.

1963   Kıbrıs Anayasası'nda değişiklik yapılması için Cumhurbaşkanı Makorios Kıbrıs Hükümeti'ne muhtıra verdi.

1967  Güney Yemen Halk Cumhuriyeti kuruldu. Güney Yemen Halk Cumhuriyeti  1967-1990 arasında bugünkü Yemen'in güneyinde var olmuş sosyalist devlet. 22 Mayıs 1990'da Kuzey Yemen'le birleşerek Yemen Cumhuriyeti adını almıştır. 1839'da Osmanlı hakimiyetinden çıkarak Aden merkezli bir İngiliz protektorasına dönüşen Güney Yemen'in devamıdır. 1937'den itibaren üzerindeki İngiliz denetimi daha da arttı. İmam Ahmed yönetimindeki Kuzey Yemen'in etkisinin güçlenmeye başladığı 1950'lerde, bağımsızlık yolunu da açmak üzere Güney Yemen'in küçük ve zayıf devletçiklerini bir araya getirme planı gündeme geldi. Daha gelişmiş bir yapıya dayanan Aden'in muhalefetine karşın, 1963'te bu plan doğrultusunda Güney Arabistan Federasyonu oluşturuldu. İngilizlerin en geç üç yıl içinde bölgeden çekilme kararını açıkladığı 1965'ten sonra Mısır'dan destek alan Güney Yemen Kurtuluş Cephesi ile daha çok yerel güçlerle ayakta duran Ulusal Kurtuluş Cephesi arasında bir iktidar mücadelesi başladı. Federasyon ordusunun da Ulusal Kurtuluş Cephesi saflarına katılması karşısında, İngilizler Kasım 1967'de yönetimi bu örgüte bırakarak, Güney Yemen'den çekildiler. 30 Kasım 1967'de Güney Yemen'in bağımsızlığını ilan eden yeni yönetim, Batı'dan gerekli desteği göremeyince SSCB ve Çin gibi sosyalist ülkelerle yakınlaşma içine girdi. SSCB'den alınan silah yardımı karşılığında SSCB Güney Yemen'de önemli deniz üsleri kazandı. Ulusal Kurtuluş Cephesi de adını Yemen Sosyalist Partisi olarak değiştirerek tek politik güç haline geldi. Böylelikle başından beri İslam`ın önemli merkezlerinden biri olan Yemen`e komünizmin hakimiyeti oluşuyordu. Bu durum kuzey ve güney Yemen`in birleşmesi dönemine kadar sürdü.

1979   Kurumlaşmış Irk Ayrımcılığı Suçunun Önlenmesi ve Cezalandırılması Uluslararası Sözleşmesi kabul edildi. Türkiye sözleşmeyi onaylamadı. Özellikle Kürdlerle ilgili olarak ırkçı politikaların yürütüldüğü Türkiye`nin bu sözleşmeyi onaylaması bir yana 1980 darbesinin ardından bu yöndeki politikalarını daha da derinleştiriyordu.

1993   Milli Eğitim Bakanlığı, Ermeni İlkokullarında Ermenice dersi dışındaki bütün derslerin Türkçe yapılması zorunluluğunu getirdi. İnsan hakları ve etnik haklar konusunda gittikçe keskinleşen Türkiye, bu adımı bir yandan dünya çapında yükselen Ermeni muhalefete bir cevap olarak diğer yandan da Kürdçe eğitimin yolunu tamamen kapatma niyetiyle atmaktaydı.

1995   Türkiye`de Nesim Malki`nin öldürülmesinin ardından ilişkili olduğu isimlerden borsacı Yener Kaya, İstanbul`da otomobilinin içinde yakılarak öldürüldü.

1996  Anavatan Partisi(ANAP) Lideri Mesut Yılmaz, kumarhaneler kralı Ömer Lütfi Topal`ı öldürdükleri iddia edilen Özel Tim görevlileri Ercan Ersoy, Oğuz Yorulmaz ve Ayhan Çarkın`ın İstanbul Emniyeti'nde yapılan ve cinayetleri işlediklerini itiraf ettikleri öne sürülen ses bantlarının kendisine ulaştığını açıkladı. Devletin mafya eliyle işlemiş olduğu cinayetler ile ilgili deliller ve soruşturmalar uzun yıllar boyu akim kalacak ve sonuç vermeyecektir.

1999   Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi PKK lideri Abdullah Öcalan için verilen idam cezasına ihtiyati tedbir kararı aldı. Mahkeme, Strazburg'daki yargılama sonuçlanana kadar infazın ertelenmesini istedi.

2007   İstanbul-Isparta seferini yapmakta olan, Atlasjet Havayolları'na ait MD-83 tipi yolcu uçağı, Isparta'nın Çukurören ve Kılıç köyleri arasında kalan Türbetepe mevkiinde düştü. Uçakta bulunan, 50 yolcu ve 7 mürettebattan kurtulan olmadı. Uçakta Tübitak araştırma-geliştirme departmanında çalışan bilim adamlarının da olması gözleri sabotaj ihtimali üzerine çevirdi.