TARİHTE BUGÜN / 30 EKİM
TARİHTE BUGÜN / İSTANBUL / DOĞRUHABER / 30 EKİM
1821: Kurgu romanın öncüsü, kendisinden sonra gelen tüm Roman yazarlarını etkilemiş Rus yazar Fyodor Dostoyevski, doğdu.Çocukluğunu sarhoş bir baba ve hasta bir anne arasında geçiren Dostoyevski, annesinin ölümünden sonra Petersburg'taki Mühendis Okulu'na girdi. Babasının ölüm haberini burada aldı. Okulu başarıyla bitirdikten sonra İstihkâm Müdürlüğü'ne girdi. Bir yıl sonra istifa ederek buradan ayrıldı. Ordudan ayrıldıktan sonra edebiyata yönelen Dostoyevski'nin ilk kitabı İnsancıklar, 1846 yılında yayımlandı. Bu eserinin ardından yazdığı kitaplarla beklediği başarıya ulaşamayan Dostoyevski'nin umudu kırıldı ve politikayla ilgilenmeye başladı. Bir ara vatan hainliğinden idama mahkûm edilen Dostoyevski, affedilip cezası sekiz yıl hapis ve kürek mahkumluğuna çevrilmişti. Dostoyevski, 1859 yılında özgür bırakıldı ve Petersburg'a yerleşti. Petersburg'a döndükten sonra Ezilenler (1861) ve Ölüler Evinden Anılar (1862) adlı eserleri yazdı. Kardeşiyle birlikte iki dergi çıkardı. 1862'de arzuladığı Avrupa seyahatini gerçekleştirdi. Sara nöbetleri ve kumar bağımlılığı yüzünden maddi açıdan darlığa düştü. Bu dönemde Yeraltından Notlar (1864), Suç ve Ceza (1866), Kumarbaz (1866), Budala (1868), Ebedi Koca (1870) ve Ecinniler (1872) gibi eserleri yazdı. Eşinin ölümünden sonra sekreteriyle evlendi. Yeniden borçlandı ve kumarhanelerde gezmeye başladı. Kızının ölümünün ardından büyük bir sarsıntı geçirdi. Delikanlı (1875), Bir Yazarın Günlüğü (1876) ve Karamazov Kardeşler (1879) adlı eserlerinde yazarlık hayatı boyunca konu edindiği temaları yeniden ele aldı. Karamazov Kardeşler adlı yapıtını üç yılda bitiren Dostoyevski, bir ciğer kanamasıyla yatağa düştü ve 28 Ocak1881 tarihinde öldü. Dünya edebiyatını en çok etkileyen ve en çok okunan yazarlardan biri olan Dostoyevski'nin eserleri birçok 20. yüzyıl düşünürünün fikirlerini derinden etkiledi.
1905: Aspirin ilk kez satışa sunuldu. Ağrı kesici özelliğiyle ve birçok hastalıkta yardımcı ilaç olarak kullanılan aspirin, günümüze değin ilgisini kaybetmeyen nadir ilaçlardan biri olmuştur.
1918: I. Dünya Savaşı'ndan yenik çıkan Osmanlı Devleti ile galip devletler arasında şartları çok ağır olan Mondros Mütarekesi imzalandı.Mondros Ateşkes Antlaşması ya da Mondros Mütarekesi, I. Dünya Savaşı sonunda Osmanlı İmparatorluğu ile İtilaf Devletleri arasında imzalanan ateşkes belgesi. Osmanlı İmparatorluğu adına Bahriye Nazırı Rauf Bey, Limni adasının Mondros Limanı'nda demirli AgamemPosture analysis: Lower extremities, mild postured at hip joint in outer rotationnon zırhlısında 30 Ekim 1918 akşamı imzalanmıştır. Mondros Ateşkes Anlaşması, Osmanlı İmparatorluğu'nun yıkımından sonra kurulan Türkiye'nin çerçevesini çizen ilk uluslararası belge olarak önem taşır. Kurtuluş Savaşı'nın siyasi manifestosu olan Misak-ı Milli Beyannamesinin birinci maddesi, "30 Ekim 1918 tarihli anlaşmanın çizdiği hudutlar dahilinde, dinen, ırkan ve emelen müttehit [birleşik] Osmanlı İslam ekseriyetiyle meskûn bulunan aksamın tamamı, fiilen ve hükmen gayrı kabil-i tecezzi bir küldür [bölünmez bir bütündür]." demek suretiyle, Milli Mücadele'nin hedefi olan ulusal varlığı Mondros Ateşkes Anlaşmasına gönderme yaparak tanımlar.
1920: Doğu Cephesi Komutanı Kazım Karabekir komutasındaki ordu halkın büyük desteği ile zafere ulaştı; Kars, Rus işgalinden kurtuldu.
1938: Orson Welles'in radyoya uyarladığı Dünyalar Savaşı (H.G. Wells) oyunundaki Marslıların istilasını gerçek sanan Amerikalılar büyük panik yaşadı.
1956: İngiltere ve Fransa, İsrail ve Mısır'a Süveyş Kanalı'nı 12 saat içinde terk etmelerini bildirdi. Siyonist İsrail, Mısır`ın topraklarını Süveyş kanalına kadar işgal etmiş ve bir bakıma burayı da kontrol altına almıştı. Böyle stratejik bir yerin siyonistlerce işgal edilmiş olması tüm Ortadoğu ülkelerini rahatsız etmiş ve savaşa müdahil olma olasılıklarını artırmıştı. Bunu önlemek isteyen İngiltere bir bakıma İsrail`i koruma altına almış oluyordu.
1964: Dışişleri Bakanı Feridun Cemal Erkin, Sovyetlerin gönderdiği uçakla Moskova'ya gitti. Henüz bir çivi dahi üretme kabiliyetini elde edemeyen Türkiye diplomatik seyahatler için uçak bulamaz durumda idi.
1970: Vietnam'da son altı yılın en şiddetli muson yağmurlarında 293 kişi öldü, 200,000 kişi evsiz kaldı.
1973: Boğaziçi Köprüsü, trafiğe açıldı. Asya kıtasını Avrupa`ya bağlayan ilk köprü olan Boğaziçi ile İstanbul`da yeni bir dönem başlamış ve arkasından başka köprüler ve alternatif ulaşım yolları projeleri devreye sokulmuştur. Boğaziçi Köprüsü, Karadeniz ile Marmara Denizi'ni birbirine bağlayan İstanbul Boğazı üzerinde yer alan iki asma köprüden biridir. Köprünün ayakları Avrupa Yakası'nda Ortaköy, Anadolu Yakası'nda Beylerbeyi semtlerindedir. İstanbul Boğazı üzerine yapılan ilk köprü olmasına atfen halk arasında Birinci Köprü olarak da adlandırılan Boğaziçi Köprüsü, sonra yapılan Fatih Sultan Mehmet Köprüsü ve şehirhatları vapurlarıyla birlikte kentin iki yakası arasında ulaşımı sağlar. 20 Şubat 1970 tarihinde yapımına başlanan köprü, tamamlandığında dünyanın en uzun dördüncü asma köprüsüyken, 2010 yılı itibarıyla on sekizinci sırada bulunmaktadır.
1983: Erzurum ve Kars'ta meydana gelen depremde 1.330 kişi öldü, 534 kişi yaralandı. Erzurum ve Kars arasında sabaha karşı şiddetli deprem oldu. 34 köy yok oldu, 12 köy oturulamaz hale geldi, binlerce kişi evsiz kaldı.