TARİHTE BUGÜN / DOĞRUHABER / İSTANBUL / 9 EYLÜL

1000 - Norveç kralı I. Olaf, 40 yaşında öldü.

1087 - İngiltere kralı I. William, 59 yaşında öldü.

1487 - Çin imparatoru Çengua, 40 yaşında öldü.

1513 - İskoç kralı IV. James, 60 yaşında öldü. Her biri uçsuz bucaksız topraklara hükmeden zamanın muktedir kralları belki de hiç beklemedikleri bir anda dünya hayatına dair binbir emel ve hayalleriyle beraber göçüp gittiler; arkalarında hazinelerini, topraklarını, saraylarını yüzlerce hizmetçi ve cariyelerle beraber bırakarak. Kral da olsalar İlahi takdir değişmeyecek ve “her nefis ölümü tadıcıdır” ayeti bütün ihtişamıyla zamanın ihtişamlı şahsiyetlerinde tüm insanlığa bir ibret vesikası olarak tecelli edecekti. Nasihat dinlemek ve ibret almak isteyenlere tarihte bugün sayfalarında en büyük vaiz ölüm haberleridir elbette; ama çabucak unutuveren insanoğlu, yanıbaşındaki fanilerin ölümünden yeterince ders almayacaktı ki tarihin kalıntıları arasında kalan bu efsanevi hikayelerden azıcık ibretle nasiplensin.

1886 - Bern Uluslararası Telif Hakları veya Kopya Hakları (Copyrights) Konvansiyonu toplandı. Uluslararası telif hakları hukuku  uluslararası antlaşmalar ile tüm edebi ve sanatsal eserlerin korunmasını bir ortam üzerinde sabitlenmiş olması koşulu ile otomatik olarak sağlar. Buenos Aires ve Bern Konvansiyonları temel iki uluslararası telif hakkı antlaşmasıdır.Bern Konvansiyonu tüm yaratıcı çalışmaların otomatik olarak sabit bir süre korunmasını zorunlu kılar. Bu süre fotoğraf ve sinema eserleri hariç sanatçının ölümünden sonra 50 yıldır. Buenos Aires Konvansiyonu ise Kuzey ve Güney Amerika ülkelerinin çoğu tarafından imzalanmış bir antlaşmadır. Tüm edebi ve sanatsal çalışmaların, sanatçının esere telif hakkı ile ilgili bir uyarı koyması koşulu ile korunmasına izin vermektedir. Buenos Aires Konvansiyonu ile eserin kaynak ülkesi veya koruyan ülkeden hangisinde daha kısa süreli koruma varsa bu kısa sürenin geçerli koruma süresi olması anlamına gelen kısa dönem kuralı geçerli hale gelmiştir. Tüm Buenos Aires ülkeleri şu anda Bern Konvansiyonuna taraftır. Ancak kısa dönem kuralı gibi bazı Buenos Aires kuralları hala kullanılmaktadır.

1922 - 30 Ağustos`dan sonra moral bularak Yunan ordularını önüne katan Kuvvay-ı Milliye Birlikleri İzmir'e girdi. İzmir Yunan işgalinden kurtuldu.

1923 – Sonradan ismi Cumhuriyet Halk Fırkası(Partisi) olarak değişecek olan Halk Fırkası, Mustafa Kemal tarafından kuruldu. Halk Fırkası Tüzüğü onaylandı. Böylece Türkiye`yi 1950`ye kadar her türlü keyfilikle tek başına hiçbir yere hesap vermeden yönetecek olan CHP'nin kuruluşu gerçekleştirildi. 1923`te ilan edilen parti tüzüğü 1921 Anayasası`nda olduğu gibi İslami söylemler içeriyor ve İslam Milletinin manevi değerlerine vurgu yapılıyordu. Anayasa`da olduğu gibi bunun da bir göz boyama “köprüyü geçene kadar” taktiği olduğu kısa bir süre sonra anlaşılacak; her defasında koruma yemini edilen Hilafet kaldırılacak, İslam dininin bütün kurumları yasaklanıp medreseler, tekkeler ve irşad merkezleri kapatılacak; İslam`a dair şiar, kisve ve sembollerin tümü yasaklanacak yerine Batı tarzı yaşam silah zoruyla dayatılacaktı.

1933 - İzmir Enternasyonal Fuarı'nın çekirdeğini oluşturan "9 Eylül Panayırı" ilk defa, Genelkurmay Başkanı Mareşal Fevzi Çakmak tarafından açıldı. Cumhuriyet`in ilk yıllarında sanayi, kalkınma ve üretim alanında hiçbir gelişme gösterilmezken ve bu yönde somut adımlar da atılmazken batılılaşmanın giyim kuşam, moda ve yaşam tarzı alanlarında hızla adımlar atılıyordu. Ekmek alacak parası olmayan halka şapka ve benzeri kıyafetleri giyme mecburiyeti getiriliyordu. Bu yönde atılan adımlardan birisi olan İzmir Panayırı her ne kadar sonraları teknoloji, ithalat ve ihracat mallarının tanıtımına yönelik bir misyon üstlenmişse de özü itibarı ile eğlence ve müzik temelli bir şenlik panayırı olarak başlatılmıştır.

1940 – II. Dünya Savaşında Romanya`yı işgali sırasında Macar ordusu 87 Romeni  Treznea`da katletti. Bu olay tarihe Treznea Katliamı olarak geçti. Treznea Katliamı Erdel'in Treznea şehrinde  Macarların Romanya'nın kuzey kesimlerini II. Dünya Savaşı sırasındaki ilhakı sırasında yaptığı bir katliamdır.
Rivayete göre Yahudilerin Macarlarla işbirliği yaptığını gören bir Ortodoks Papazı, Romen halkını Yahudileri öldürmeleri için kışkırtmış, halk da 6 Yahudiyi öldürmüştür. Bundan yararlanan Macar Ordusu, 87 Romen'i öldürmüş ayrıca bir lokali ve bir de Ortodoks Kilisesini yıkmıştır. Kaçan 200 kişi uçuruma kadar kovalanmış çoğu kişi aşağı düşüp ölürken kimisine de ateş açılmıştır.

1946 Üç büyük kentte (İstanbul, Ankara ve İzmir'de) ekmek dağıtımında uygulanmakta olan karne yönetimine son verildi. Ekmek karnesi uygulamasına 1942 yılı Ocak ayı içinde başlanmıştı. Halkına ekmek dahi yediremeyen bir sistem öte yandan laiklik adı altında modayı, batılı giyim-kuşamı ve yaşam modelini dayatmakla meşguldü.

1948 Kuzey Kore, bağımsızlığını ilan etti. Kuzey Kore, resmî adıyla Kore Demokratik Halk Cumhuriyeti Doğu Asya'da Kore Yarımadası'nın 120 540 km²'ne sahip olan sosyalist devlettir.
Kore II. Dünya Savaşı'ndan sonra, 1910-1945 yılları arasında yaşanan Japon işgalinin sona ermesinin ardından ülkeye Sovyetler Birliği ve ABD silahlı kuvvetlerinin ayrı bölgelerden çıkartma yapması ve sonucunda kuzeyin komünist rejimi benimseyip güneyin de kapitalizmi benimsemesinin ardından, özellikle de Kore Savaşı sonucunda Kuzey ve Güney Kore olmak üzere ikiye bölündü. Kore Demokratik Halk Cumhuriyeti 1948 yılında otoriter ve sosyalist bir hükümet kurmuştu. 1994 yılında Kuzey Kore'nin ilk lideri olan Kim il Sun'un ölümünden sonra, ülkeyi oğlu Kim Jong-il yönetmeye başlamıştır. 17 Aralık 2011 tarihinde ülkenin 69 yaşındaki lideri Kim Jong-il öldüğünde yönetim halka oğlu ve liderin varisi Kim Jong-un etrafında toplanma çağrısı yapmıştır. Kuzey Kore diğer komünist ülkelere göre daha kapalı bir rejim görünümündedir. Ülkenin güneyinde Güney Kore, kuzeyinde Çin Halk Cumhuriyeti ve Rusya, doğusunda ise Japon Denizi bulunur.

1954 Cezayir'de meydana gelen şiddetli depremde en az bin kişi öldü, binlerce yaralı var, deprem bölgesindeki yerleşim yerlerinde onbinlerce konut hasar gördü, birçoğu kullanılamaz durumda.

1955 – Türkiye`de Hükümet, azınlıklara yapılan saldırıların gerçekleştiği  6-7 Eylül olaylarında zarar gören azınlıklara ve kuruluşlarına yardım kararı aldı.

1955: İstanbul`da üç, Ankara ve İzmir'de birer askeri mahkeme kuruldu.

1976 - Çin Komunist Partisi kurucusu Mao Zedong, öldü. Mao Zedong Çin Komünist Partisi'nin (ÇKP) ve Çin Halk Cumhuriyeti'nin kurucu ve önderlerinden. Çin'in Hunan eyaletinde doğdu. 1943'ten itibaren ÇKP Politbüro Başkanı, 1945'ten itibaren ÇKP Merkez Komitesi Başkanı.
Mao hakkındaki tartışmalar ölümünden yıllarca sonra bile hâlâ devam etmektedir. Taraftarlarına göre Mao, büyük bir devrimci önderdir ve görüşleri Marksizm'in gelişmiş yorumunu oluşturur. Çin'deki destekçileri, Mao'yu 20. yüzyıldaki büyük Çin devletini kuran siyasi ve askeri lider olarak görürler. Günümüz modern Çin'inin Sun Yat-sen'den sonraki mimarı olarak görülmektedir. Öte yandan onun Marksizmi yozlaştırdığını söyleyenler de var ve hatta ileri gidip onu ihanetle de suçlayanlar olmuştur. Bu durum tüm komünist rejimlerin hepsinde gerçekleşmiş olup adeta bu rejimlerin kültürü durumuna gelmiştir. Pratiği itibarıyla tek kişi diktatörlüğüne dönüşen Sosyalist rejimlerde liderliğe oynayanlar siyasi rekabet arenasında çoğu zaman birbirlerini hainlikle suçlayıp ortadan kaldırmışlardır.
Mao; Sağcı Karşıtı Kampanya, Büyük İleri Atılım, Kültür Devrimi gibi isimler verdiği, kolektifleştirmeyi de kapsayan çeşitli sosyo ekonomik projeler geliştirdi. Bu projeler sayesinde güçlü, müreffeh ve eşitlikçi bir Çin kurmayı hedefledi. Fakat bu hayal ettiği Çin, Mao ve Sosyalizm ilkelerinin rafa kaldırılıp Liberal politikaların devreye sokulmasıyla gerçekleşebilecekti ancak.

1982: 12 Eylül İhtilalinden önce Anayasa Mahkemesi tarafından kapatılan Devlet Güvenlik Mahkemelerinin tekrar kurulmasına karar verildi. Kendi dönemlerinin İstiklal Mahkemeleri olan DGM`ler verdikleri binlerce idam kararıyla rekor kırdıkları gibi Avrupa İnsan Hakları Mahkemesine taşınan bu kararların birçoğunun Türkiye aleyhine sonuçlanması bakımından da DGM`lerin kötü şöhretini zirvelere taşımıştır.

1992: CHP tekrar açıldı. SHP'den ayrılan Antalya Milletvekili Deniz Baykal Genel Başkanlığa seçildi. Sürekli muhalefette kalmaktan bir türlü kurtarılamayan sol parti, isim değişikliği ile bu makus talihini yenmeye çalışıyordu fakat CHP isminin halk üzerinde bıraktığı tarihi etkiyi silmek bir türlü mümkün olmayacaktı ve yeni CHP geçmişin mirasını sahiplenip sahiplenmeme arasında gel-gitler yaşayacaktı. Laikçi bir zihniyeti takip etmekte ısrar eden CHP, tarihteki CHP`nin yaptıklarını sahiplenmede çok da cüretkar davranmayacak sadece eski CHP`nin mali mirasına konmakla yetinecekti.

1992- İspanya, Katalonya bölgesinin özerkliğini tanıdı. Katalonya, İspanya'nın kuzey doğusunda bulunan özerk bir bölgesidir. Akdeniz boyunca 580 km sahili vardır. Bölgenin 3 resmî dili vardır: İspanyolca, Katalanca ve Aranca. Aranca, Aran Vadisi'nde yaklaşık 7 bin kişi tarafından konuşulur ve Oksitanca'nın bir lehçesidir. 2006 tahmînlerine göre bölgenin nüfusu 7,135,000 kişidir ve bu nüfusun yaklaşık % 13'ünü yabancı göçmenler oluşturur. Son yapılan referandum sonucunda Avrupa'nın en özerk bölgesi unvanını almıştır. Katalonya modeli kimi uzmanlar tarafından Türkiye`deki Kürd sorunu için çözüm yolu olarak görülmektedir.

1993- Siyonist İsrail ve Filistin Kurtuluş Örgütü (FKÖ) birbirlerini tanımayı kabul etti. FKÖ`nün bu tavizi Filistin Halkı`na ve mücadelesine büyük bir darbe niteliği taşımaktaydı ve nitekim Filistinliler bu adımdan sonra FKÖ`yü ve Yaser Arafat`ı işbirlikçi olarak görmekteydi. Filistin mücadelesinin temeli İsrail diye bir oluşumu tanımama üzerine idi ve İsrail`in tanınması Filistin`in inkarı anlamına gelmekteydi.

1997: 20.000 TL`lik banknotlar tedavülden kalktı; Türk parası pula dönmeye devam etmekte idi; enflasyon kimsenin baş edemediği bir canavar olmuştu artık.

1998 İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın Çin gezisi, Vali Erol Çakır tarafından engellendi. Çakır, bu kararı, tasarruf gerekçesiyle aldıklarını açıkladı. Tasarruf adı altında dünyaca ünlü bir şehrin Belediye Başkanı ekonomik getirisi olan uluslararası bir ziyaretten alıkonulmuş öte yandan bunu yasaklayan zihniyet tarafından gırtlağına kadar israfa bulanmış içkili eğlence partileri verilmeye son hız devam edilmekteydi.

2000: Yahya Murat Demirel, Kasırga Operasyonu çerçevesinde, birlikte tutuklandığı arkadaşı Ayşenur Esenler ile Ankara Merkez Kapalı Ceza ve Tutukevi'nde evlendi.

2003: Bush yönetiminin, Türkiye'ye 8.5 milyar dolar kredi sağlamaya hazır olduğu bildirildi. Irak savaşında Türkiye`yi yanında görmek isteyen ABD, her türlü rüşveti vermeye hazırdı.

2003: Maliye Bakanı Unakıtan 2004 sonu itibariyle liradan 6 sıfır atılması için Merkez Bankası ile birlikte hazırlık başlatıldığını açıkladı. Medya ve Muhalefet bu kararı alaya alsa da sonunda liradan 6 sıfır atılmış Türk lirası büyük ölçüde istikrara kavuşturulmuştu.

2009 - İstanbul'da son 80 yılın en yüksek yağışı yaşandı. Su taşkınları nedeniyle 26 kişi yaşamını yitirdi, büyük çapta maddi hasar oluştu. Belediye ve hükümet gerekli altyapıyı hazırlamamak ve tedbirsizlikle suçlandı.