Batılı ülkelerin askeri doktrinleri hangi koşullar altında nükleer silahlarını kullanılmasına izin veriyor

Analiz/Riyad Makaev/Doğruhaber

2023'te Fransa, kıtalararası balistik füzenin yeni bir versiyonunu başarıyla test etti ve ABD, nükleer cephaneliğinin önemli bir bileşeninde değişiklikler yaptığını duyurdu. Batı nükleer kuvvetlerini hangi koşullarda kullanacak?

2022 Nükleer Duruş İncelemesine (NPR) göre, ABD nükleer cephaneliğinin üç misyonu var: Saldırganlığı caydırmak; müttefiklerin ve ortakların güvenliğini garanti altına almak (sözde nükleer şemsiye); Nükleer caydırıcılık başarısız olursa ABD hedeflerine ulaşılmasını garanti altına almak.

Amerika Birleşik Devletleri hangi durumlarda nükleer silah kullanmaya hazır?

Washington hangi koşullar altında nükleer silah kullanmaya hazır olduğunu belirtmiyor. NPR ayrıca ABD'nin nükleer silah kullanan ilk ülke olmayacağına dair hiçbir şey söylemiyor. 2021'de Joe Biden yönetiminin göreve gelmesiyle birlikte, incelemede bu hükmün yine de düzeltilmesi yönünde öneriler yapıldı. Ancak bu sadece Rusya ve Kuzey Kore gibi potansiyel düşmanlar arasında şüpheye yol açmakla kalmayacak, aynı zamanda Amerika'nın savaşacağını düşünen bazı ABD müttefiklerini, özellikle Japonya'yı da tedirgin edecek. Japonya kendilerine yönelik konvansiyonel bir saldırıyı önlemek için ABD’nin ilk nükleer saldırı başlatacağını düşünüyor.

NPR, ABD'nin nükleer silahları yalnızca kendisinin ve müttefiklerinin hayati çıkarlarını korumak için "olağanüstü durumlarda" kullanmayı düşüneceğini söylüyor. Amerika Birleşik Devletleri, Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Anlaşması'na (NPT) katılan, nükleer silah sahibi olmayan ülkelere karşı nükleer silah kullanmayacağına söz veriyor; diğer ülkeler için ise “ABD nükleer silahlarının saldırıları caydırmada önemli bir rol oynayabileceğine dair bir olasılık mevcuttur” diyor.

ABD'nin yalnızca bir tür stratejik olmayan nükleer silahı var: B61 serbest düşüşlü bomba; Bugün iki versiyonu var - sırasıyla 0,3 ila 170 ve 50 kiloton kapasiteye sahip B61-3 ve B61-4. Amerika Birleşik Devletleri'nin bu tür yaklaşık 200 bombası var ve bunların yaklaşık 100'ü beş NATO ülkesindeki hava üslerinde bulunuyor - bunlar arasında Aviano ve Gedi (İtalya), Büchel (Almanya), İncirlik (Türkiye), Kleine Brogel (Belçika) ve Volkel (Hollanda) üssü var. Lafın kısası ABD’nin ne zaman ve hangi koşullarda nükleer silah kullanacağı meçhul…

ABD’nin Nükleer üçlüsü - ülkenin nükleer silahlarla donatılmış stratejik silahlı kuvvetleridir. Üç bileşenden oluşur:

• Kıtalararası balistik füzeler (ICBM'ler) için kara - mobil ve sabit (silolar) fırlatıcılar;
• Deniz - balistik füze taşıyan denizaltıları (SLBM)'ler - denizaltından fırlatılan balistik füzeler);
• Hava - nükleer bomba taşıyabilen veya nükleer savaş başlığına sahip seyir füzeleri taşıyabilen stratejik bombardıman uçakları.

Bugün sadece dört ülkede üç bileşen var: Çin, Hindistan, Rusya ve ABD.

İngiltere'nin hangi silahları var ve bunları hangi koşullar altında kullanabilir?

Londra, Washington'un aksine, nükleer cephaneliklerine ilişkin verileri hiçbir zaman ayrıntılı olarak açıklamadı. 2010 yılında hükümet yalnızca maksimum savaş başlığı sayısını 2020'lerin ortalarına kadar 225'ten 180'e düşürmeyi planladığını açıklamıştı. Ancak 2021'de Birleşik Krallığın planları değişti: Dış ve savunma politikasının gözden geçirilmesi, Rekabetçi Küresel Britanya Age, güvenlik durumunun değiştiği ve tehdit yelpazesinin genişlediği koşullarda Londra'nın nükleer cephaneliğini azaltmanın artık mümkün olmadığını savundu; İngiltere bunun yerine 260 savaş başlığı hedefine doğru ilerleyecek. Hükümet bu rakamın “hedef değil tavan” olduğunu vurguladı.

Savunma Bakanı Ben Wallace'ın 2021'de BBC'ye verdiği röportajda açıkladığı gibi, Londra'nın "güvenliğine yönelik en acil tehdit" olarak gördüğü Rusya'nın füze savunmasına (BMD) yaptığı yatırım bu kararı etkileyen faktörlerden biri. Bu nedenle Wallace, caydırıcılığının güvenilir kalmasının ve savaş başlıklarının füze savunma sistemlerine karşı dayanıklı olmasının İngiltere için önemli olduğunu söyledi.

Londra'nın nükleer caydırıcılık konusundaki yaklaşımı Amerika'nın yaklaşımıyla tutarlıdır: Nükleer silah kullanma kararı yalnızca başbakan tarafından verilebilir (NATO içinde konuşlandırılmış olsalar bile). İngiltere, Kuzey Atlantik İttifakı'ndaki müttefikleri de dâhil olmak üzere bunu yalnızca "meşru müdafaanın aşırı durumlarında" kullanmayı planlıyor.

Birleşik Krallık, uzun yıllardan beri nükleer cephaneliğini azaltmasına rağmen, 2016 yılında Britanya Parlamentosu Trident nükleer caydırıcılık programında değişiklik yapma kararını onayladı. Özellikle dört Vanguard denizaltısının Dreadnought sınıfı denizaltılarla değiştirilmesinden bahsediyoruz; lider gemiye Dreadnought adı verilecek, diğerleri ise Valiant, Warspite ve King George VI olacak. Ayrıca Trident II 5D/LE füzelerini de taşıyacaklar (İngiltere bu konuda ABD programına katılıyor) - artık 12 yerine 16 adet. Bu tür ilk denizaltının 2030'ların başlarında hizmete girmesi planlanıyor. Minimum servis ömrü 30 yıldır.

Fransa’nın nükleer programı değişmiyor

Atom Bilimcileri Bülteni, Fransız nükleer cephaneliğinin son on yılda değişmeden kaldığını belirtiyor; Fransa’nın nükleer silahları yaklaşık 290 savaş başlığı içeriyor. 2017'de Paris, nükleer politikasının özünü özetleyen "Savunma ve Ulusal Güvenlik Stratejik İncelemesi"ni yayınladı: Fransızların "caydırıcılığı tamamen savunmaya yöneliktir"; Nükleer silahların kullanılması "yalnızca aşırı meşru müdafaa koşullarında mümkün olabilir", dolayısıyla bu tür silahlar "ulusun güvenliğinin, emniyetinin ve bağımsızlığının garantisidir."

İncelemede, "Nükleer caydırıcılık savunma stratejimizin temel taşıdır" denildi. "Bizi hayati çıkarlarımıza yönelik her türlü saldırıdan koruyor ve karar ve eylem özgürlüğünü felç edebilecek şantaj tehdidini ortadan kaldırıyor." Belge "hayati çıkarların" kesin bir tanımını vermiyor - yalnızca buradaki merkezi yerin Fransa topraklarının bütünlüğü ve nüfusunun korunması olduğunu açıklıyor; aksi takdirde tüm önemli kararlar şartlara göre cumhurbaşkanı tarafından alınır, deniliyor…

ABD gibi nükleer silahı ilk kullanmama politikası da Fransa'yı ilgilendirmiyor. Fransa, düşmana son bir uyarı olarak, sınırı aştığını veya Fransa'nın bu tür saldırıları sürdürmeye hazır olduğunu işaret ederek sınırlı bir nükleer saldırı başlatma hakkını saklı tutar. Fransa, Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron yönetiminde nükleer kuvvetlerini agresif bir şekilde modernleştirmeye ve güçlendirmeye başladı. Böylece, Savunma Bakanlığı'nın 2022 bütçesi bu alandaki faaliyetlere 5,3 milyar Avro (5,7 milyar ABD Doları) tahsis etti; bu, 2021 yılına göre 300 milyon Avro daha fazladır; Paris, 2023'te modernizasyon için hâlihazırda 5,6 milyar Euro (6,1 milyar $) ayırdı. Evet, bu ülkelerin bu silahları var oldukça diğer ülkelere dikte etmeye devam edecek gibi gözüküyor… Kullanma koşulları pek belli değil, isteklerine göre ve siyasi durumuna göre değişkenlik gösterebiliyor… ‘Barış istiyorsan savaşa hazırlık yap’ sözü gereğince hareket etmek bir zorunluluktan başka bir şey değildir… Allah’a emanet olunuz…