Çocuk eğitiminde sınırlar

Çocuğum evde çok yaramazlık yapıyor, bir türlü yerinde durmuyor, evin eşyalarına zarar veriyor. Dövüyoruz olmuyor, kızıyoruz olmuyor anlamadık gitti biz ne yapacağız? Diye serzenişte bulunan birçok aile mevcut. Peki, aileler neler yapabilir böyle çocuklara? Önceki yazılarımızda yazdığımız gibi cezanın verilmesinin çocuk ruhunda kapanmaz yaralar açtığını, çocuğu olumsuz etkilediğini beyan ettik, çocuğun ceza ile terbiye olmayacağını dillendirdik.

Çocuk eğitimi aynı zamanda bir sınırlar eğitimidir. Sınırların olmadığı kuralsızlığın hâkim olduğu ortamlar çocuğu daha çok hırpalar. Çoğu ailede çocuğun her istediği yapılıyor, çocuğun davranışlarını belirleyecek kurallar ve sınırlar konulmuyor, kurallar olmayınca aileler duruma göre karar veriyor. Kuralsız ortam, çocukta belirsizlik ve güvensizlik oluşturur. Çünkü çocuklar zahiren özgürlükten hoşlansalar da, sınırlarının nereye kadar güvenli, nereye kadar güvensiz olduğunu bilmek isterler. Onun için ev ortamında prensipler ve prensiplere bağlı kurallar belli olmalı. Çocuk ailesine ve kurallar güvenmeli. Peki, ev ortamında kurallar koyarken nelere dikkat etmeliyiz?

* Sıcak, sevecen, ilgili ve tutarlı bir anne babanın varlığı, en önemli şartlardan biridir. Çocukların, kabul gördükleri, sevildikleri ortamda kuralları kabul etmeleri kolaylaşır.

*Çocuk sadece kendisi için konulmuş kuralları dinlemek istemez, oluşturulacak kurallar ev içindeki herkesi bağlamalıdır. Örneğin; bizim evde argo kelimeler ile konuşmak yasaktır kuralı herkes için geçerli olmalı, kural sadece çocuğu bağlamamalı.

*Kurallar çocuğun gerçekliği ile uyumlu olmalı, 5 yaş çocuğundan 10 yaş davranışı beklenmemeli. Örneğin 4 yaş öncesi çocuk evin içinde dolaşan, keşif aracı gibidir. Bu tür özellikleri akıldan ırak tutmamak gerekir.

*Evin kuralları belirli bir zamanda ve zeminde alınmalı, özellikle haftalık aile toplantısı mutlaka olmalı. Konulacak kurallarda aile toplantılarında oluşturulmalı. Kuralların oluşumuna hane halkı ne kadar dâhil olurlarsa, kurallara uymada da o kadar istikrarlılık oluşur.

*Konulacak kurallar akla mantığa uygun olmalı. Çünkü çocuklar anlamlandıramadığı kurallara uymada zorluk yaşar. Konulacak kurallar mutlaka çocuğun anlayacağı bir şekilde izah edilmeli.

*Evin içinde oluşturulacak kurallar herhangi bir şarta bağlanmamalı. Örneğin; tuvaletten çıkarken ellerini yıkamak güzel bir davranıştır gibi. Yoksa elini yıkarsan sana çikolata vereceğim derseniz, el yıkamak kendi içinde değersiz olur, çikolata daha kıymetli olur

Sonuç olarak; diyebiliriz ki kuralsız ortamlar, belirsizlik ve güvensizlik oluşturur. Bu durumda çocuklar, geleceğe daha az güvenle bakarlar. Bundan dolayı; ev ortamında prensipler ve prensiplere bağlı kurallar belli olmalı. Çocuk ailesine ve kurallara güvenmeli. Böyle güvenli bir ortamda büyüyen çocuk, başarılı ve huzurlu olur.

Vesselam…