İhyâ ve Tebliğ Bağlamında Mevlid-i Nebi Etkinlikleri

Mevlit; Hz. Peygamber’e duyulan derin sevginin coşkulu bir tezahürü olarak varlık sahası bulmuş önemli bir etkinliktir. Müslüman toplumlarda; Hz. Muhammed'i anmak, hatırlamak, hayatını öğrenmek, O'na salât ve selam getirmek maksadıyla bir araya gelerek yapılan kutlamaların ve bu kutlamalar esnasında okutulan şiirsel metinlerin genel adıdır.

Mevlit, halk dindarlığı olarak da adlandırılan popüler dinin önemli bir formudur. Toplum üzerinde görünür sosyolojik etkileri vb. durumlar onu din sosyolojisi açısından da önemli kılmaktadır.

Müslümanlara ve İslam dininin kutsallarına yönelik gösterilen korkuyu ifade etme anlamında “İslamofobi” kavramının kullanıldığı bilinmektedir. İslamofobi etkisiyle Hz. Peygamber’in şahsiyetine yönelik saldırıların yapıldığı da bilinmektedir. Bu saldırılar çoğu kez sözde fikir ve sanat özgürlüğü adı altında yapılmaktadır. Danimarka’da yayın yapan Jyllands- Posten adlı bir gazetenin de 30 Eylül 2005 tarihinde Hz. Peygamber ile ilgili karikatürler yayınladığı bilinmektedir. “Danimarka karikatür krizi” olarak isimlendirilen bu olay, dünya genelinde Müslümanların büyük tepkilerine neden olmuştur.

Bu olaya yönelik birçok ülkede etkili protestolar düzenlenmiştir. Dünya genelinde verilen bu tepkilerin en büyüklerinden biri de 12 Şubat 2006 yılında Diyarbakır’da, “Peygamber Sevdalıları Vakfı” tarafından gerçekleştirilmiştir. Bir tepki mitingi olarak başlayan bu etkinlikler zaman içerisinde tüm ülkeye yayıldı. Diyarbakır Mevlid-i Nebi Merasimi; Hz. Peygamber’e yönelik gerçekleştirilen saldırıya tepkinin ve O’na olan derin sevginin bir tezahürü olarak ortaya çıkmıştır.

Ortaya çıkış hikâyesi bir tepki nedeniyle olsa da Diyarbakır Mevlid-i Nebi Merasimini; süreç içerisinde ulaştığı pozisyonu, uygulamaları, içeriği, işlenişi ve verdiği mesajlar itibari ile Hz. Peygamber sevgisi etrafında tekrardan “dine dönüş” ve yeni bir “dini ihya hareketi” olarak değerlendirmek mümkündür. Mevlit etkinliğinde her yıl düzenli bir şekilde yeni bir tema ile sunulan “mevlit bildirisi” Müslümanların bireysel ve toplumsal problemlerine sunulan bir “çözüm manifestosu” mahiyetindedir. “Ümmet” ve “vahdet” vurgusu ile dini ihya hareketlerinin tarzıyla uyumludur.

Geleneksel mevlit merasimlerine kıyasla Diyarbakır Mevlid-i Nebi etkinliğinin ihyâ ve tebliğ yönü daha belirgindir. Mevlid etkinliğine konuşmacı olarak katılan âlimler tarafından o yıl ki çözüm önerileri ve mevlit teması bağlamında konuşmalar gerçekleştirilmektedir. Bu konuşmaların ve çözüm önerilerinin içeriği dini sorumlulukların hatırlatılmasına yöneliktir. Dolayısıyla bu yönüyle mevlit merasimleri bir tebliğ aracıdır denilebilir. Özellikle kitabi dine yönlendirmesi ve Hz. Peygamber’i tanıtması işlevi ile Mevlid-i Nebi etkinliklerinin ön plana çıktığı görülmektedir.

 Peygamber Sevdalıları Vakfı’nın çalışmalarını, kamuoyuna yansıyan kurumsal demeçleri, vakıf yetkililerinin beyanatları incelendiğinde “mevlit projesi”; Kur’an-ı Kerim ve Hz. Peygamber sevgisi etrafında Müslümanların dine yeniden dönüşlerinin sağlanması çabası olarak değerlendirmek mümkündür.

Yüz binlerce insanın katılımıyla gerçekleştirilen Diyarbakır Mevlid-i Nebi Merasimi, topladığı kitlelerle dikkatleri üzerine çekmiştir. Diyanet İşleri Başkanlığı da dâhil olmak üzere Türkiye’de düzenlenen diğer mevlit merasimlerinde bu denli büyük kalabalıkların bir araya getirilemediği görülmektedir. Vakıf yetkililerine bunun sebebini sorduğumuzda “Peygamber’e olan derin muhabbet ve fedakâr Müslümanların samimi gayretlerinin dev bir organizasyona dönüşmesi” şeklinde ifade edilmektedir. Bu yıl bu coşku Diyarbakır, Batman, Adana, Van ve İstanbul illerinde “Cihad Önderi Hz. Muhammed” teması ile işlenecektir. Mübarek ola…