Bilim insanları ilk kez, büyük bir deniz altı fay hattında biriken tektonik gerilimi boşaltan bir “yavaş kayma” (slow slip) depremini doğrudan gözlemlemeyi başardı.
Bu yavaş seyreden sismik olay, Japonya kıyılarındaki tsunamiye eğilimli bir fay segmentinde izlendi ve adeta doğal bir tampon gibi davranarak basıncı emdi. Teksas Üniversitesi Austin Kampüsü’nden araştırmacılar, bu olguyu, iki tektonik plaka arasındaki sınır boyunca fay hattının yavaş yavaş fermuar gibi açılması şeklinde tanımladı.
Araştırmanın bulguları Science dergisinde yayımlandı.
Teksas Üniversitesi Jeofizik Enstitüsü (UTIG) doktora öğrencisi Josh Edgington liderliğindeki araştırmaya göre, bu olay sanki “plaka arayüzünde hareket eden bir dalga gibi.”
Ani depremlerin aksine, yavaş kayma olayları günler ya da haftalar sürebiliyor. Bilim dünyası bu tür olayları daha yeni yeni tanıyor olsa da, bu olayların gerilimin birikmesi ve boşalması sürecinde kilit rol oynadığına inanılıyor. Japonya’daki Nankai Fay Hattı üzerinde yapılan yeni gözlemler, bu görüşü destekleyen güçlü kanıtlar sundu.
Bu bilimsel atılım, okyanus çukuruna yakın, fay hattına en yakın bölgelerde deniz tabanına yerleştirilen sondaj sensörleri sayesinde mümkün oldu. UTIG Direktörü Demian Saffer’in liderliğindeki ekip, bu sensörlerin birkaç milimetre kadar küçük hareketleri bile algılayabildiğini belirtti. Fayın sığ bölümlerindeki bu ince hareketler, GPS gibi karasal sistemlerle tespit edilemez.
Ekip, 2015 sonbaharında, bu sensörlerin deniz tabanına yakın dış kısımda hareket eden bir yavaş kayma depremini kaydettiğini bildirdi. Burası, sığ depremlerin tsunami ürettiği bilinen ve yüksek risk taşıyan bir bölgeydi. Aynı hat boyunca 2020 yılında benzer bir olay daha yaşandı.
Nankai Fayı, geçmişte büyük depremler ve tsunamiler üretmiş olsa da, bu gözlemler, bu özel segmentin yıkıcı depremlere katkı yapmadığını, aksine bir sismik tampon görevi gördüğünü gösteriyor. Bulgular, Pasifik Ateş Çemberi boyunca yer alan dalma-batma zonlarındaki fayların mekanizmasını anlamak açısından büyük önem taşıyor. Bu bölge, dünyanın en güçlü depremlerine ve tsunamilerine ev sahipliği yapıyor.
Yeni incelenen bu iki yavaş deprem, yer kabuğu boyunca deformasyon dalgaları şeklinde ortaya çıktı. Japonya kıyısından yaklaşık 50 km açıkta başlayan bu hareket, sensörler tarafından kıta kenarına doğru ilerlerken izlendi ve orada yavaşça sona erdi.
