Mamdani'nin politikası, özellikle yüksek yaşam maliyetleriyle mücadele eden düşük gelirli kesimler için sosyal adalet odaklı bir dönüşüm olarak sunuluyor.
New York’un Ulaşım Verileri:
Nüfus: 8,48 milyon
Aktif otobüs sayısı: Yaklaşık 5.800
Günlük ortalama yolcu sayısı: 2,1 milyon kişi
Otobüs filosu, MTA (Metropolitan Transportation Authority) tarafından yönetiliyor.
Yıllık toplu taşıma bütçesi: Yaklaşık 20 milyar dolar, bunun %5-6’sı otobüs gelirlerinden geliyor.
Mamdani’nin planına göre ücretsiz otobüs sistemi, yıllık yaklaşık 700–800 milyon dolar gelir kaybı oluşturacak. Bu açık, yüksek gelirli kesimlere ek vergi getirilerek kapatılacak.
İstanbul’un Gerçeği
İstanbul’da ulaşım, New York’tan daha yoğun ve dağınık bir yapıya sahip.
İETT, kentin toplu taşıma omurgasının büyük kısmını yönetiyor.
İstanbul’un Ulaşım Verileri:
Nüfus: 15,9 milyon
Aktif otobüs sayısı: Yaklaşık 6.600 (İETT + Özel Halk Otobüsü dahil)
Günlük ortalama yolcu sayısı: 4,2 milyon kişi
Metrobüs hattı filosu: 535 araç
Toplu taşıma gelirleri, belediye bütçesinin önemli bir kısmını oluşturuyor.
İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin 2024 raporuna göre, toplu taşıma gelirleri yıllık 30 milyar TL civarında.
Bu gelir kaldırıldığında, belediyenin yakıt, bakım, personel ve altyapı giderlerini karşılaması neredeyse imkânsız hale geliyor.
Ankara'ya Uyarlanabilir mi?
Ankara, daha az yoğun trafik ağına sahip olması nedeniyle pilot uygulama açısından İstanbul’a göre daha elverişli bir şehir.
Ankara’nın Ulaşım Verileri:
Nüfus: 5,1 milyon
Aktif otobüs sayısı: Yaklaşık 1.900
Günlük yolcu sayısı: 1,1 milyon kişi
Belediye gelirinin yaklaşık %8’i ulaşım biletlerinden geliyor.
Bu oran, New York veya İstanbul’a göre daha düşük olduğu için, ücretsiz ulaşım denemesi Ankara’da mali açıdan daha uygulanabilir olabilir. Ancak yine de sistemin sürekliliği için devlet katkısı veya yakıt sübvansiyonu gerekir.
