Namazda Niyetin Önemi ve Zamanı
Namaz, Allah’a yönelişin ve ibadetin başlangıcı olan niyetle sahih olur. Niyet, namazın hangi vakit için kılındığını (örneğin, öğle namazı farzı) ve Allah rızası için yapıldığını kalben tasdik etmeyi içerir. Ancak, niyetin ne zaman getirileceği, mezheplere göre farklı yaklaşımlarla ele alınır:
Şafiî Mezhebine Göre: Şafiî mezhebine göre, niyetin namaza başlarken, yani ihram tekbiri (“Allahu Ekber” diyerek namaza başlama) esnasında getirilmesi şarttır. Daha önce yapılan niyet, bu mezhebe göre geçerli sayılmaz (Bâişen, Büşrâ’l-Kerîm, s. 197). Örneğin, bir kişi namazdan önce niyet etse bile, tekbir anında niyeti kalben tekrarlaması gerekir. Şafiîler, niyetin tekbirle eş zamanlı olmasını, namazın huşu ve bilinçle kılınması için önemli görür.
Hanefi Mezhebine Göre: Hanefi mezhebi, niyet konusunda daha esnek bir yaklaşım benimser. Niyetin ihram tekbiriyle aynı anda getirilmesi şart değildir. Yeme, içme, konuşma gibi ibadeti kesintiye uğratacak bir durum (fasıl) olmadığı sürece, namazdan önce getirilen niyet geçerlidir. Örneğin, bir kişi evinde öğle namazı için niyet edip mescide giderken veya abdest alırken bu niyetini korursa, tekbir anında niyeti tekrarlaması gerekmez. Ancak, niyetin namazla bağlantılı bir zaman diliminde yapılması önemlidir (İbn Âbidin, Reddü'l-Muhtâr, I, 395).
Uygulamada Nelere Dikkat Edilmeli?
Şafiî Mezhebi: Şafiî mezhebini takip edenlerin, namaza başlarken “Allahu Ekber” derken kalben niyeti getirmeleri gerekir. Örneğin, “Bugünkü öğle namazının farzını Allah rızası için kılmaya niyet ettim” şeklinde bir niyet, tekbirle eş zamanlı olmalıdır. Dil ile niyet etmek sünnet, kalben niyet etmek ise farzdır.
Hanefi Mezhebi: Hanefilere göre, niyet namazdan kısa bir süre önce yapılabilir. Örneğin, abdest alırken veya mescide giderken niyet eden bir kişi, bu niyetini koruduğu sürece namazı sahih olur. Ancak, niyetin namazın cinsi (farz, sünnet, nafile) ve vakti (örneğin, öğle veya ikindi) belirtilerek yapılması önerilir.
