Selahaddin Yıldırım

İmam-ı Azam’ın, Talebesine Nasihati (1)

09.11.2020 00:33:00 / Selahaddin Yıldırım

   İmam-ı Azam Ebû Hanîfe’nin yanında ilim tahsilini tamamlayan Yusuf bin Halit es-Semtî  memleketi Basra’ya dönmek için hocasından izin ister. Büyük imam şu sözleriyle kendisine nasihat etmeye başlar:

   Evladım! Bilesin ki, insanlarla iyi geçinemediğin takdirde, anan-baban dahi olsalar, onları kendine düşman etmiş olursun. Fakat insanlarla iyi geçinebilirsen, yakının olmasalar bile onları kendine bir anne ve bir baba gibi yakınlaştırabilirsin.

   Farz edelim ki Basra’ya gittin ve orada bizim muhaliflerimizin yanına uğradın. Kendini onlardan üstün gördün ve huzurlarında ilminle boy göstermeye kalkıştın. Kendileriyle iç içe yaşamak ve aralarına girmekten kaçındın. Sen onlara, onlar da sana itiraz etti. Sen onları terk ettin, onlar da seni terk etti. Sen onlara sayıp sövdün, onlar da sana sayıp sövdü. Sen onları sapkınlık ve bidatçilikle, onlar da seni aynı şeylerle suçladı. Senin ve bizim hakkımızda fena sözler söylendi ve nihayet orayı terk edip ayrılmak zorunda kaldın. Bilesin ki bu akıllıca bir iş değildir. Zira Allah bir kapı açıncaya kadar idare etmek zorunda olduğu insanları idare etmeyen kimse akıllı sayılmaz.

   Basra’ya vardığın zaman insanlar sana ilgi gösterecek ve seni ziyaret edeceklerdir. Seni takdir edeceklerdir. Onları daima hak ettiği konumda tutmaya çalış. Onlar arasından izzet ve ilim sahibi olanlara iyi davran, onlara değer ver. Yaşlılara hürmet, gençlere şefkat göstermeyi ihmal etme. Halka yakınlaşmaya çalış. Günahkar kimseleri idare et; ama arkadaşlarını hayırlı insanlardan seç. İdarecileri hakir görme. Kimseyi incitme. Onurunu koruma hususunda gevşeklik gösterme. Kendisini sınayıncaya kadar kimseye itimat etme. Bayağı insanlardan arkadaş edinme. Sana yakıştırılamayacak şahıslarla ilişki kurma. Sakın cahil kimselere kendini fazla açmayasın. Ne kimsenin davetini, ne de kimsenin hediyesini kabul et.

   İnsanlarla iyi geçinmeye, karşılaştığın fenalıklara karşı sabır ve tahammül göstermeye, güzel ahlaklı ve geniş kalpli olmaya çalış. Sürekli aynı elbiseyi giyme. Kendine iyi bir binek seç. Bol bol güzel kokular kullan. Kendine, özel ihtiyaçlarını karşılayacak kadar zaman ayır. Ailenin durumunu gözet. Onları eğitmek ve yetiştirmek için çaba harca. Eğitim konusunda yumuşak kalpli ol. İnsanları hatalarından dolayı uyarırken fazla kınama. Zira bu durum onların pişmanlık duygularını yıpratıp hatalarından dönme ihtimalini azaltır.

   Namazlarına özen göster. Yiyeceğinden ikram et. Zira cimri bir kimse asla toplumun saygınlığını kazanıp onlara önder olamaz. Seni halkın durumundan haberdar edecek bir sırdaş edin ki, bir kötülük haberi aldığında onu düzeltme imkanı bulasın. Bir iyilik haberi aldığında da halka olan ilgi ve yardımın artar.

   Seni ziyaret edeni de etmeyeni de sen ziyaret et. Sana iyilik de yapsalar, kötülük de yapsalar sen bütün insanlara iyi davran. İyiliği emret. Seni ilgilendirmeyen şeylere karışma. Sana zararı dokunacak insanlardan uzak dur. Herkesin hakkını gözet.

   Arkadaşlarından biri hastalandığında bizzat onu ziyaret et ve adamların aracılığıyla kendisiyle alakadar ol. Aranızdan uzaklaşan arkadaşlarınızı sorup soruşturun. Senin yanına gelmeyenlerin sen bizzat yanlarına uğra; hal ve hatırlarını sor. Seninle ilişkiyi kesenlerle sen ilişkiyi kesme. Yanına gelene ikramda bulun. Kendisinden kötülük gördüğün kimseye sen iyilik yap. Senin hakkında kötü konuşan kimseyi sen hayırla yâd et.

Diğer Yazıları

Tüm Yazıları

Diğer Yazarlar

Tüm Yazarlar