Sağlıkta ters köşeler

Bu yazımızda sağlık alanında gördüğümüz eksiklikleri ve yapılınca sağlık hizmetinin artacağına inandığımız değişimleri yazmaya devam edeceğiz.

Bazı üniversite hastanelerine penisilin grubu dışında enjeksiyonlar yapılmamakta hastalar aile sağlığı merkezi veya devlet hastanelerine yönlendirilmektedir. Ülkemizde enjeksiyonlar en büyük oranda aile sağlığı merkezlerinde yapılmaktadır. Tabi bunun doğal sonucu olarak enjeksiyonla uygulanan ilaçlarımızda gelişen yan etkilerde en sık olarak aile sağlığı merkezlerimizde görülmektedir. Yan etkiler arasında allerji, kaşıntı ishal göz ardı edilebilir ve bu yan etkiler aile sağlığı merkezlerinde iyi bir şekilde yönetilebilir ama ne yazık ki bir yan etki var ki bu yan etki az görülmekle beraber ortaya çıktığında hastanın hayatını kaybetmesine kadar ileri seviyelere gelebilir. Evet, bu yan etki ANAFLAKSİ`dir.

Anaflaksi sistemik bir allerjik reaksiyondur. Sadece ilaçlara bağlı değil böcek ısırmaları, yılan zehirine ve bilemediğimiz tüm her şeye olabilir. Anaflaktik reaksiyonun kimde ve nelere karşı meydana geleceğini tespit edecek bir tetkik ne yazık ki modern tıpta halen bulunamamıştır. Bu sebeple enjekte edilen ilaçların sonrasında hastanın kısa bir süreliğine izlenmesi hayati önem arz etmektedir. Tansiyon, nabız ve solunum sayısındaki ani değişimleri olan hastalara yeterli tıbbi malzemenin olduğu bir yerde, tecrübeli sağlık personeliyle hızlı bir şekilde müdahale edilmelidir.

Yukarıda belirttiğimiz şartların çoğu ise aile sağlığı merkezlerimizde var olmamakta ve olası bir anaflakside hastalar kaybedilmektedir. Düşünün bir yakınınız şiddetli bir boğaz enfeksiyonu sebebiyle penisilin veya sefalosporin grubu vb. antibiyotik kullanacak ve hasta hayatını kaybedecek. Çok basit diyebileceğimiz bir enfeksiyon hastanın hayatına mal olacak, hastanın ailesi ve yakınları çok şiddetli bir travma geçirecektir.

Ölüm zamanı gelince sebepler bahane olur ve kişi kaderini yaşar. Fakat bizim amacımız dinimizde de çok önemli bir yeri olan bineğini sağlam kazığa bağla sonra ALLAH ‘a tevekkül et düsturuna uymaktır. Bizler elimizden gelen tüm tedbirleri alalım ondan sonra  tevekkeltü  ‘Al ALLAH diyelim .

İlaçlara bağlı Anaflaksi`ye bağlı ölümleri azaltmak için her şeyden önce anaflaksi riski olan ilaçları bir birey ilk defa enjekte olarak kullanacaksa bunu vuracağı yer kesinlikle aile sağlığı merkezi değil tam donanımlı, acil müdahalenin hızlı bir şekilde yapılmasının mümkün olduğu üniversite ve devlet hastanelerinin acil üniteleri olmalıdır. Bazı üniversite hastanelerinin yoğunluk oluyor diye penisilin grubu dışında enjeksiyonların yapılmamasının tam tersine tüm acil ünitelerinde sadece enjeksiyon uygulama için ayrılmış birimler oluşturulmalıdır.

İkinci olarak hastalar ilaçların alerji ve anaflaksi yapabileceği herhangi bir ilaca karşı allerji gelişmişse hastaya bir daha o ilacın hem tablet hem de enjeksiyon formunun kesinlikle kullanmaması gerektiği, kullandığı taktirde hayatı tehdit eden durumlarla karşılaşabileceği iyice anlatılmalıdır.

Üçüncü olarak aile sağlığı merkezlerinin doktorları ve hemşireleri yeterli tecrübeye sahip olabilmeli ve hayati öneme sahip bir duruma hızlı müdahale için yılda bir hafta acil ünitelerinde rotasyona tabi tutulmalıdırlar. Anaflakside hızlı müdahaleyi tekrar tekrar vurgulamamızın sebebi anaflaksi gelişen hastaya birkaç dakika içinde müdahale edilmediği takdirde hastanın kaybedileceğidir.

Son olarak anaflaksi riski yüksek ilaçlar kesinlikle sadece acil ünitelerinde yapılmalıdır.(Penisilin grubu vb. ilaçlar)