ABD ve Yeni Dünya

The Economist Dergisinin son kapağındaki görüntü Batı’nın halen üst perdeden bakmasının tezahürü…

Dergide Joe Biden insan görünümünde “ABD’nin en iyi yeni arkadaşı” diye Bengal Kaplanı resmiyle; Hindistan gösterilmiş. Değişen dünyada Çin’e karşı durmak ve durdurmak için bile aşağılık bir dil kullanmaktan geri durmuyorlar. Batı’nın kabullenmediği “uzun bacaklı” fitne üzerine kurulan siyasetleri artık bölgede yer bulmuyor. ABD, Çin’i çevreleme politikası yürütürken birden Ortadoğu’nun en etkin devletleri arasında görmesi, İran ve Suudi Arabistan’ı bir araya getirmesi ABD’yi Ortadoğu’da çevrelediğini göstermektedir. Çin’in Ortadoğu’da sunduğu fırsatlar özellikle ekonomik ve işbirliği yönünden cazip geliyor ve ülkeleri etrafında toplamaya yetiyor. Ortadoğu ve Afrika’da ABD ve israil çevrelenmiş durumda, Çin’in Mahmud Abbas’ı devlet başkanı gibi ağırlaması ve stratejik ortak ifadesi kullanması dikkate değer bir çıkış oldu. ABD ve israil ise Asya’da Hindistan ile direnmek istemektedirler.

ABD, Yeni Dünya Düzenini kabullenmede zorlanıyor ve zorlandıkça hata üstüne hata yapıyor. Dünya eski dünya değil bir söylem ile ekonomi üzerinden hizaya getirme devri sona yaklaşıyor aksine Suudi Arabistan bile ABD’ye tehdit savurarak tahvil üzerinden diz çökertebiliyor.

Yeni dönemin anahtar kelimeleri: güvenlik, yeni düzen, algı dünyası, enerji, istihbarat…

AB, Ortadoğu, Uzak Asya, Güney Amerika ve Afrika toplumları ekonomik kaygıya son vererek uyum içinde yaşamak istiyorlar. Güvenlik ve istihbarat alanında ekonomiye destek için iş birlikleri artacağa benziyor.

ABD tek güç olmaktan çıkıyor ve bütün devletler bunun üzerinde hesap yaparak adım atmakta, Dünya çok kutuplu bir uluslararası sistemi onaylayan politikalar hayata geçirmekte. Pakistan’ın Rusya’dan aldığı petrolü Yuan ile ödemesi olayları tetikleyen bir durum olabilir. Yine Suudi Arabistan’ın ABD çıkışı benzer değerdedir.

Oluşan yeni düzen BRİCS merkezinde ilerliyor dünya ekonomisinin yarısından fazlasında söz sahibi olacak BRİCS’e yeni üyeler katılmak için başvuruyor. BRİCS toplantısı Güney Afrika’da 22-24 Ağustos tarihinde yapılacak yeni üyelikler ve ticarette ortak para biriminin konuşulması bekleniyor. Ortak para söz konusu olunca enerji de gündem maddesi olacaktır. Özellikle Çin, Doğu Akdeniz’deki enerjide yer edinmek isteyecektir. Mısır’ın BRİCS’e başvurması, Filistin’in stratejik ortak olması adım adım ilerlediğini göstermektedir. Lübnan ve Suriye ile anlaşma daha kolay olacaktır.

Türkiye’nin yaptığı ve yapacağı enerji anlaşmaları bölgede ki denge için hayati önemde, Rusya da Türkiye’nin enerji merkezi olması için acele ediyor. Bölgedeki dengelerin yeni bir küresel güce kaymadan bölge ülkeleriyle somut adımlar atılarak kazan kazan politikasıyla enerji anlaşmaları hayata geçirilmelidir.