Milano savcılığı, 1990’larda dört yıl süren Saraybosna kuşatması sırasında, İtalyan vatandaşlarının Bosna Sırp ordusunun üyelerine para ödeyerek Saraybosna’ya gidip sivilleri öldürmelerini sağlayan “keskin nişancı turları” düzenlediği iddiaları üzerine resmî bir soruşturma başlattı.
1992-1996 yılları arasında, Bosna-Hersek’in Yugoslavya’dan bağımsızlığını ilan etmesinin ardından başlayan kuşatma boyunca, Saraybosna’da 10 binden fazla insan, sürekli top atışları ve keskin nişancı ateşiyle öldürüldü. Bu, modern tarihin en uzun kuşatması olarak kayda geçti.
Kuşatma altındaki Saraybosna’da en korkulan tehlike keskin nişancılardı; çünkü onlar, sanki bir video oyunu ya da safari yapıyormuş gibi, çocuklar da dahil olmak üzere rastgele insanları hedef alıyorlardı.
İtalyan ve diğer Batılı ülkelerden gelen bazı kişilerin, eski Bosna Sırp lideri Radovan Karadziç’in ordusuna bağlı askerlerle temasa geçip büyük miktarlarda para ödeyerek Saraybosna çevresindeki tepelerde sivil halka ateş etme fırsatı satın aldıkları öne sürülüyor.
Karadziç, 2016 yılında soykırım ve insanlığa karşı suçlardan mahkûm edilmişti.
Saraybosna’nın dağlarla çevrili bir vadide yer alması, şehrin kuşatılmasını ve dış dünyadan izole edilmesini kolaylaştırmıştı.
Milano Başsavcılığı’ndan Alessandro Gobbi liderliğindeki ekip, bu İtalyanların “acımasızlık ve aşağılık saiklerle kasten adam öldürme” suçundan sorumluluğunu araştırmak üzere resmî bir ceza soruşturması başlattı.
Soruşturma, Milano merkezli yazar Ezio Gavazzeni’nin sunduğu bir suç duyurusu ve Saraybosna’nın eski belediye başkanı Benjamina Karić’in savcılığa gönderdiği rapor üzerine açıldı.
Gavazzeni, 1990’larda İtalyan basınında “keskin nişancı turistleri”ne dair haberler okuduğunu, ancak bu iddiaları Sloven yönetmen Miran Zupanič’in 2022 yapımı Sarajevo Safari adlı belgeselini izledikten sonra derinlemesine araştırmaya başladığını söyledi.
Belgeselde, eski bir Sırp askeri ve bir sözleşmeli görevli, Batılı grupların Saraybosna çevresindeki tepelerden sivillere ateş ettiklerini iddia etmişti.
Gavazzeni, sayıya dair net bilgi vermemekle birlikte “pek çok İtalyan’ın bu olaya karıştığının iddia edildiğini” belirtti:
“Almanlar, Fransızlar, İngilizler… Batılı ülkelerden insanlar vardı. Hepsi, sivillere ateş edebilmek için büyük miktarlarda para ödedi.”
Yazara göre, bu kişilerin herhangi bir politik ya da dini motivasyonu yoktu:
“Bunlar eğlence ve kişisel tatmin için oraya giden zengin insanlardı. Silahları seven, atış poligonlarına ya da Afrika’daki safarilere giden türden insanlar.”
Gavazzeni, bazı İtalyanların kimliklerinin tespit edildiğini ve önümüzdeki haftalarda savcılık tarafından ifadeye çağrılacaklarını açıkladı.
