“Kiracıların şehri” olarak bilinen Berlin’de nüfusun %85’i ev sahibi değil, kiracı. Buna rağmen kira piyasası sert yasalarla düzenleniyor ve sistem uzun süredir kiracıları koruma üzerine kurulu.
Süresiz sözleşme
Berlin’de kiracılar çoğu zaman süresiz sözleşmeyle ev tutuyor. Yani kiracı, evde istediği kadar oturabiliyor; hatta ölmesi durumunda birinci derece yakını kira hakkını devralabiliyor. Ev sahipleri sadece belirli gerekçelerle (örneğin eve kendisi taşınmak veya büyük tadilat yapmak) sözleşmeyi sınırlayabiliyor.
Kira artışına sıkı sınır
Kira bedeli “Mietspiegel” adı verilen resmi endekse bağlı. Yılda en fazla %5 artış yapılabiliyor ve bu oran endeksin üzerine çıkamıyor. Bazı sözleşmelerde kira, yıllık %1–2 oranında enflasyona göre artırılıyor. Eğer sözleşmede her yıl %5 zam öngörülmüşse bu yalnızca 10 yıl geçerli; ardından kira donduruluyor.
Tahliyeye katı kurallar
Berlin’de kiracıyı evden çıkarmak oldukça zor.
Kasım–Mart ayları arasında kiracı tahliye edilemiyor.
Çocuklu aileler ve hastalar için mahkemeler tahliyeyi aylarca erteleyebiliyor.
Tahliye sadece borç, yasa dışı kullanım veya ev sahibinin kişisel ihtiyacı gibi sınırlı nedenlerle yapılabiliyor.
Üstelik süreç uzun; bir tahliye davası 6–12 ay sürebiliyor.
Depozito ve onarım
Kiracılar en fazla üç aylık kira tutarında depozito ödüyor. Bu para özel bir hesapta tutuluyor ve faiz getiriyor. Küçük onarımları kiracı karşılıyor, büyük masrafları ise ev sahibi üstleniyor.
Kısa süreli kiralamalara sıkı denetim
Berlin, turistik amaçlı kısa süreli kiralamalara büyük ölçüde yasak getirdi. Airbnb gibi platformlarda sadece dairenin %50’si kiraya verilebiliyor. Ancak bu durum, yasa dışı alt kiralama pazarının büyümesine yol açmış durumda.
Berlin’de kiracılar, güçlü kiracı dernekleri sayesinde haklarını kolayca arayabiliyor. Bu dernekler hukuki destek veriyor, haksız kira artışlarını engelliyor ve ev sahiplerine karşı toplu mücadele yürütüyor.
Bu düzenlemeler sayesinde kiracılar evlerini adeta kendi evleriymiş gibi görüyor ve ortalama 11 yıl boyunca aynı evde oturuyor.
