DİYARBAKIR - Sağlıklı bir bebeğin dünyaya gelişini etkileyen birçok faktör bulunduğunu ifade eden Dicle Üniversitesi Diyet ve Beslenme Ünitesi Diyetisyeni Pınar Demir, gebelikte beslenmenin önemli olduğuna işaret etti.


Demir, "Yaş ile ilgili bazı özellikleri ve kalıtımsal faktörleri kontrol edemeyiz. Ancak gebelik süresince yeterli ve dengeli beslenerek ve gebeliği olumsuz etkilediği bilinen bazı risk faktörlerinden (alkol, sigara, ilaç kullanımı, vb..) kaçınarak sağlıklı bebekler dünyaya getirilebilir. Bu nedenle, gerek bebek ve gerekse annenin sağlığının temel taşlarından birisi yeterli ve dengeli beslenmedir. Sağlıklı beslenme; anne sağlığını en iyi düzeye taşırken, doğumsal aykırılığı da azaltır. Fetal büyüme ve gelişmenin en sağlıklı oluşması yanında ileriye dönük yetişkinlik çağında gelişebilecek kronik hastalıkları önler. Türkiye'de her yıl 154 bin bebeğin düşük doğum ağırlığı ile dünyaya gelmesinin nedenlerinden biri de gebe kadınlarda görülen beslenme bozukluklarıdır. Gebelik döneminde gebe kadının enerji ve besin öğeleri ihtiyacı artmaktadır. Bu ihtiyaç zamanında ve yeterli miktarda karşılanmadığında bebek büyümek ve gelişmek için anne dokularından ihtiyacını karşılar" diye konuştu.


Yetersiz beslenme annede kansızlık yapar
Demir konuşmasını şöyle sürdürdü; "Gebelik döneminde annenin yetersiz ve dengesiz beslenmesi halinde annede kansızlık, tansiyon problemleri, vücutta su tutulması, yorgunluk, diş kayıpları ve kemik problemleri ve annenin enfeksiyonlara karşı direncinin azalmasına, bebeklerde ise ölü doğum, erken doğum, düşük ağırlıklı doğum, fiziksel ve zihinsel gelişim geriliği görülmesine yol açar. Gebelikte beslenmedeki temel amaç; 1. Annenin fizyolojik gereksinmelerini (enerji ve besin öğelerini) karşılamak, 2. Vücudundaki depolarını (besin öğeleri yedeğini) dengede tutmak, 3. Anne karnındaki bebeğin sağlıklı büyüme ve gelişmesini sağlamak, 4. Emzirmeye hazırlık için salgılanacak sütün enerji ve besin öğelerini karşılamaktır."


Gebelikte kilo alma önemli
Gebe kadının vücudundaki değişikliklere uyum sağlaması için ağırlık kazanımının önemine değinen Demir, "Sağlıklı yetişkin kadınlar için gebelik süresince normal ağırlık kazanımı 10-14 kg ( ayda 1-1.5 kg) arasındadır. Anne şişman ise 7,5 - 12,5 kg anne zayıf ise 13 - 16,5 kg arasındaki ağırlık kazanımı önemlidir. Adolesan (

Alınan günlük enerjinin yüzde 50-60'ı karbonhidratlardan karşılanmalı kompleks karbonhidratlar tercih edilmeli posa içeriği yüksek; yeterli miktarda sebze meyve, kuru baklagiller ve tam buğday ekmeği tercih edilmelidir. Basit şeker dediğimiz çay şekeri ve benzeri besinlerin aşırı tüketiminden kaçınılmalıdır. Enerjinin yüzde 25-30'u yağlardan sağlanmalıdır. Yeşil sebzelerin yağ içerikleri çok düşük olduğundan diyete bu yağ asitleri bakımından çok az katkı sağlanmaktadır. Bebeğin beyin gelişimi açısından haftada iki defa balık tüketimi ara öğünlerde ceviz tüketimi önemlidir.


Gelişen bir bebeğin vücut hücreleri, anne vücudundaki değişiklikler ve özellikle de plasenta, proteine gereksinim duyar. Alınan günlük enerjinin yüzde 12-15'i proteinlerden karşılanmalıdır. Gebelikte artan protein ihtiyacını karşılamak için kırmızı ve beyaz et, süt ve süt ürünleri, yumurta, balık, kuru baklagiller gibi protein bakımından zengin besinler tercih edilmelidir. Ayrıca balıkta proteinden başka bulunan Omega 3 ve Omega 6 yağ asitleri de bebeğin zeka gelişimi üzerine olumlu etkisi olan maddelerdir" dedi.


Gebelikte mineral ve vitaminler alınmalı
Gebelik döneminde minerallere olan gereksinimin arttığını ifade eden Demir, "Bu min¬eraller içerisinde en önemlileri demir ve kalsiyumdur. Bitkisel besinlerle ve tek yönlü beslenen kadınlarda demir eksikliği anemisi sık görülmektedir ve bu annelerden doğan bebeklerin daha az demir depolarına sahip oldukları, düşük doğum ağırlıklı ve prematüre oldukları belirtilmiştir. Gebe¬likte beslenme programı içinde demirden zengin besinlerin (kırmızı et, kümes hayvanları, kuru baklagiller, kuru meyveler, pekmez, tam tahıl ve zenginleştirilmiş tahıl ürünleri gibi besinler) yer alması önemlidir. Ayrıca demir emilimini engellediği için yemeklerle birlikte çay- kahve tüketilmemelidir. Yemeklerde mutlaka taze meyve, sebze (C vi¬tamininden zengin) bulunması demirin vücutta kullanımını arttırmaktadır" diye konuştu.


Gebelikte beslenme önerileri
Demir, gebelik döneminde beslenme konusunda şu önerilerde bulundu; "Öğünler atlanmamalı, az az, sık sık beslenilmelidir. Yiyeceklerin iştah açıcı olacak şekilde hazırlanması ve o dönem için istenmeyen besinlerin ısrarla verilmemesi gerekir. Örneğin süt sevmeyenlere zorla süt içirmek ve kusma eğilimini arttırmak yerine yoğurt, peynir, çökelek ya da sütü çorbalar, tatlılar vererek gebe kadının bu yöndeki açığının kapatılmasına çalışılır. Fazla ağırlık kazanımını önlemek için şekerli, unlu, yağlı besinler az tüketilmelidir .Organ etleri, sosis, salam, sucuk, pastırma, etli çiğköfte tüketilmemelidir.Kızartma ve kavurma yerine fırında, haşlama, ızgara gibi sağlıklı pişirme yöntemleri tercih edilmelidir.Yiyecekler az tuzlu olmalı, sofrada tuz kullanılmamalıdır.Sebze, meyve ve kuru baklagil tüketimi yeterli miktarda olmalı ve iyice yıkanmalıdır.

Gebelikte artan sıvı gereksinimini karşılamak için her gün en az 10 bardak su tüketilmeli; süt, ayran gibi sıvı besinler tüketilerek sıvı alımı arttırılmalıdır. Kahve ve çay tüketimi azaltılmalıdır.Alkol- sigara kullanılmamalıdır.Kabızlığı önlemek için yeterli sıvı tüketimi yanında posa içeren besinler de tüketilmelidir (taze sebze, meyve tüketimi gibi)." (İLKHA)