12 Eylül askeri darbesinin üzerinden 40 yılı aşkın bir süre geçmesine rağmen, hala darbe ürünü 1982 Anayasası'nın uygulanmaya devam edilmesi toplumun her kesiminden tepki çekiyor.

Kamuoyu, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından da sıklıkla dile getirilen, tüm kesimlerin ihtiyacını giderecek yeni anayasa için somut adım atılmasını istiyor.

İLKHA muhabirine yeni anayasa hakkında değerlendirmelerde bulunan Hukukçu ve Sosyolog İlhami Sayan, yeni ve sivil bir anayasanın elzem olduğunu söyledi.

"Mevcut anayasa darbe neticesinde yapıldığı için hukuken kabul edilebilecek makul bir anayasa değildir"

Türkiye'nin, 40 yılı aşkın bir süreden beri darbe anayasası ile yönetildiğine dikkat çeken Sayan, "Bu anayasa bizim inancımızdan, kültürümüzden bir parça taşımıyor. Hatta bütün kurum ve kuruluşları ile inancımıza ve kültürümüze karşı konumlanmış. Özgürlükleri savunmaktan ve korumaktan çok vatandaşların kişi hak ve hürriyetlerini devlete ve güç sahiplerine karşı korumaktan çok veya diğer toplumsal toplumsal baskılara karşı korumaktan çok nasıl sınırlandırabilirim derdinde bir anayasa var. Öncelikle bu anayasa hem yapıcıları tarafından bir darbe neticesinde yapıldığı için hukuken kabul edilebilecek makul bir anayasa değil hem de öncesinde çok yoğun bir şekilde ideolojik çatışma ve tartışmalara müdahale şeklinde gelmiş bir darbeden sonra geldiği bir manada tepkisel bir anayasadır. Soğukkanlı bir şekilde oturularak, hesap-kitap edilerek, toplumun kültürü dikkate alınarak yapılmış bir anayasa değil; tepkisel bir anayasadır. Adeta hak ve özgürlüklerden ağzının yandığını düşünen ve bu konuda çok tedbirli ve temkimli hareket eden; özgürlükleri nasıl kısıtlayablirim şeklinde düzenlenmiş bir anayasadır." dedi.

"Bu anayasa, yasaların ve uygulamaların gerisinde kalmış ve artık atılması gereken bir kabuktur"

Sayan, "Bu anayasa Türkiye'yi kaldırabilecek bir anayasa değildir. Adeta Türkiye'ye giydirilmiş bir deli gömleğidir. Sınırlı, sınırlayıcı, özgürlükten çok kısıtlama yönünde irade göstermiş bir anayasa söz konusudur. Bu iradeyi sadece açıklamakla yetinmemiş, nasıl sınırlandırabilirim; kurumsal olarak YÖK ile Milli Güvenlik Kurulu ile ve diğer bütün kurumlarıyla, seçim yöntemi ile bunları nasıl sınırlandırabilirimin derdine girmiş bir anayasadır. bugün gelinen noktada Türkiye'nin özgürlükler açısından kat ettiği yola baktığımızda çok geride kalmış bir anayasadır. Bu hükümet çeşitli yasalarla yaptığı değişikliklerle anayasayı özgürlüklere bakış yönüyle çok geride bırakmış fakat bütün kanun ve uygulamalar anayasaya aykırı olmamak zorunda olduğu için bu sebeple bu anayasa yasaların ve uygulamaların gerisinde kalmış ve artık atılması gereken bir kabuktur." diye belirtti.  

"Kardeşlik hukukunu gözeterek, herkesin hak ve hürriyetini güvence altına alacak şekilde yeni bir anayasa yapılmalıdır"

Yeni anayasanın nasıl olması gerektiği hakkında da değerlendirmelerde bulunan Sayan, şunları söyledi:

"Yeni anayasa öncelikle kapsayıcı ve kuşatıcı olmalıdır. Aslında her anayasa; özgürlükleri güvence altına almak, yol kazalarına yol açmamak, kimsenin özgürlüğünü başka birinin, başka bir grubun ve organizasyonun tekeline bırakmamak açısından yapılır. Yeni anayasada şu husus dikkate alınmalı; şu anda özgürlükler ve haklar açısından devlet erkinden çok küresel güçler çok daha büyük tehlike arz etmektedirler. Yeni anayasada vatandaşı ve insanların hak ve özgürlüklerini devlet olgusundan veya sadece ulus devletten çok küresel güçlerdende koruyan bir düzenleme yapılmalıdır. Hak ve özgürlükler esas alınmalı ve bu anayasa çalışmasına bir sınırlama getirmeksizin; kimse kimseyi kınamadan, o partiyle görüşmem, şununla uzlaşmam, şunun fikrine değer vermem gibi kompleks ve kaprislerden uzak durarak herkesle görüşerek, herkesin fikrini alarak ve herkesi asli unsur sayarak, fakat milli varlığı ve ülkenin bütünlüğünü dikkate alarak, kardeşlik hukukunu gözeterek herkesin hak ve hürriyetini güvence altına alacak şekilde birini kayırarak öbürünü dışlayarak değil; kimseyi ötekileştirmeden bu memleketin esas unsurlarını, yerlilerini, varlığını buranın varlığına bağlamış ve buranın var olmasında emeği olan herkesi katarak yeni bir anayasa yapılmalıdır." (İLKHA)