Çocukların uykusu ve uyku düzeni çocukların hayatında önemli bir yer edinirken aynı şekilde anne-baba ve evde yaşayan herkesi de etkileyen bir etkendir.

Uzmanlar, destekli uyumanın, uyku aralıklarının takip edilmemesini, uyku rutinlerini olmamasını, uyku öncesi uyaranlardan olan ses, ışık gürültüleri, beslenmeyi, gaz, alerji, fiziksel şartları ve yaşanan travmaları çocukların uyku düzenini bozan faktörleri arasında sayıyor.

Destekli uyumanın bebeklerin uyku kalitesini düşüren en önemli sebeplerden biri olduğunu kaydeden uzmanlar, "Emerek, sallanarak, kucak desteği gibi desteklerle uyuyan çocuklar. Uykuya dalmak ve devam etmek için bu desteklere ihtiyaç duyarlar. Mesela emerek uyuyan bir çocuk uykunun hafiflediği süreçte ya da uyandığında uykuya dönmek için beslenmeye ihtiyacı olmasa bile yine meme desteğini bekler. Bu destekler sık uyanmaya, uykuya geçmede zorluklara sebep olur. Desteksiz bir uykuya geçiş bize kesintisiz gece uykularını ve kaliteli bir uyku düzenini getirir." diyor.

" 'Bebeği yor, daha kolay uyur.' düşüncesi hatalı bir düşüncedir"

Annelerin en çok yaptığı hatalardan birinin, bebeklerinin aylarına göre uyku-uyanıklık süreçlerini takip etmemeleri olduğunu belirten uzmanlar, "Ayına göre doğru aralıkta yatırılmayan çocuklar uykuya geçişte zorluk yaşarlar, kısa uyurlar ya da sık sık uyanırlar. 'Bebeği yor, daha kolay uyur.' düşüncesi hatalı bir düşüncedir. Yorulan bebek kalitesiz uyur. Bu sebeple bebeklerin aylarına göre uyku aralıklarını ve uyku aralıklarıyla birlikte uyku sinyallerini takip etmek çok önemlidir. Her bebeğin uyanık kalma süresi farklıdır. Aynı ayarda olan iki çocuğun aralıkları bile farklı olabilir. Bu yüzden anne, bebeğinin verdiği uyku sinyallerine odaklanarak ortalama uyanıklık süresini saptamalıdır." şeklinde önerilerde bulunuyor.

"Bebekler fiziksel ihtiyaçlarının yanında, duygusal ihtiyaçlarının da doyurulmasını beklerler"

Uyku rutininin bebeğin uykuya geçişini kolaylaştıran en önemli unsurlardan biri olduğunu ifade eden uzmanlar, "Ilık bir duş, masaj, bir aktivite, ten teması… Kısaca uyku öncesi ona ayıracağınız dingin bir vakit uykuya geçişi kolaylaştıran çok önemli bir kuraldır. Bebekler fiziksel ihtiyaçlarının yanında, duygusal ihtiyaçlarının da doyurulmasını beklerler. Uyku öncesi rutinler onlarla bire bir zaman geçireceğiniz özel anlardır. Sağlıklı bir uyku düzeni için, güzel planlanmış ve her uykuda tekrarlanan rutinlerin önemi büyüktür." önerilerinde buluyor.

"Gün içinde yeteri kadar beslenmeyen, uyku öncesi karnı doymayan bir bebek huzursuz olur"

Çocukların uyku öncesi dinginleşmek istediğini hatırlatan uzmanlar, "Kalabalık bir ortamdan alıp direk yatağa koyduğunuz bebeğiniz asla kolayca uykuya geçmez. Ses, ışık, gürültü, kalabalık, ekran bebekler için uyarıcı ve endişe verici olabilir. Bu yüzden uyku saatlerinden önce bebeklerinizin bu saydıklarıma maruz kalmasından kaçının. Beslenme uykuyla dirsek temasındadır. Gün içinde yeteri kadar beslenmeyen, uyku öncesi karnı doymayan bir bebek huzursuz olur. Bu da haliyle uykuya yansır. Bebeğinizin uykuya yatmadan önce tok olduğundan emin olun. Ek gıda alan bebeklerde, sık ek gıda saati uykuya yatmadan 1 saat önce tamamlanmış olmalıdır. Açlık ne kadar uykuya geçişi etkilerse çok dolu bir mide de uykuya geçişi zorlaştırır." diyor.

"Alerji de aynı gaz sorunu gibi uykuyu yüksek ölçüde etkiler"

Bebeklerin ilk aylarda gaz sorunu yaşayabileceğini belirten uzmanlar, "Özellikle ilk 4 ay bu gaz sorunu üst seviyede olabilir. 6'ncı Aydan sonra azalma gösterir. Böyle bir sorun ile karşı karşıyaysanız bebeğinizin uykusu haliyle etkilenecektir. Bu noktada bebeğinizi takip eden doktorunuzdan tavsiye almak, ona göre beslenme düzeninizi değiştirmek, rahatlatıcı uygulamalar yapmak bebeğin uykuya geçişini ve gece uykusunu olumlu yönde etkiler. Alerji de aynı gaz sorunu gibi uykuyu yüksek ölçüde etkiler. Aynı şekilde alerji sorunu olan bebekler uykuda sorun yaşarlar. Bu noktada yine doktorunuzla alerji üzerine çalışıp bebeğinizi rahatlatmanız gereklidir.

"Bebeğinizi sırt üstü yatırmalısınız. Yatağı çok yumuşak olmamalı. Bebeklerde ilk 2 yıl yastık kullanımı önerilmez"

Fiziksel şartların da uyku düzenine etki ettiğini söyleyen uzmanlar, "Fiziksel şartlar odanın ısısı, yatağın durumu, odadaki nem seviyesi, ışık miktarı olarak özetlenebilir. Bebeğinizin odasının nem dengesini ayarlamak uykunun kalitesi için çok önemlidir. Karanlık bir ortam uyku hormonlarının salgılanması açısından sağlıklıdır. Bebeğinizin odasının ısı için yeni doğmuş bebeklerde 22-24 derece uygun görülür. Bir ay sonra oda ısısı 20-22 dereceye düşebilir. Bebeğinizin yatağının içerisinde battaniye, örtü bulundurmak ani bebek ölümü riski açısından tehlikelidir. Bebeğinizi sırt üstü yatırmalısınız. Yatağı çok yumuşak olmamalı. Bebeklerde ilk 2 yıl yastık kullanımı önerilmez." şeklinde tavsiyelerde bulunuyor.

Uyku düzeni ile ilgili olarak travmatik yaşantılara da dikkat çeken uzmanlar şunları söylüyor:

"Beyin gün içinde yaşadıklarını gece işler. Bu yüzden gün içerisindeki gerginlikler, korkular, endişeler uykuyu etkiler. Huzursuz bir evde, gergin bir ebeveynle büyüyen bir çocuk muhtemelen uyku konusunda sorun yaşar. Bu yüzden tüm bu saydığım sebepleri bertaraf ettiğinizde uyku sorunu hala devam ediyorsa psikolojik süreçlere odaklanmak gerekebilir." (İLKHA)