Türkiye'de 3 milyon 66 bin dekar alanda ve 40'nın üzerindeki ilde üretimi yapılan Antep fıstığında bu seneki rekolte tahmini beklenti içerisinde.

Tarım ve Orman Bakanlığı verilerinden elde edilen bilgilere göre, son yıllarda ülke genelindeki ağaç sayısından ekili olduğu alan kadar ciddi bir artış yakalayan Antep fıstığı, başta Güneydoğu Anadolu Bölgesi olmak üzere Türkiye'nin dört bir yanına yayılıyor.

Bölgede yetiştirilmesi tercih edilen Antep fıstığı hakkında bilgi veren Ziraat Mühendisi Hâkî Elik son yıllarda elektrikle ilgili çiftçilerin sorunlarının olduğunu, sulama yetersizliği ve çiftçilerin ekonomik durumlarını göz önünde bulundurarak susuz yetiştiricilik yapabilecek ürünlere yöneldiğini belirtti.

Fıstığın bölge ekonomisindeki yerinin önemli olduğunu ifade eden Elik, 10-15 sene sonra yeni dikilen bahçelerde de verim elde edileceği için mahalli hazırlığı halen ekim dikimlerde yapıldığı için gelecek yıllarda Türkiye'nin Antep fıstığı ile ilgili çok daha güçlü bir sanayisinin olacağını dile getirdi.

"Antep fıstığı gelir getiren meyvelerden olduğu ve bölge iklimine uygun olduğu tercih ediliyor"

Ziraat Mühendisi Hâkî Elik, Bölgedeki Antep fıstığı üretimine ve beraberinde yaşanılan sıkıntılara değinerek," Antep fıstığı ile ilgili bölgemiz aslında çok yeni bir üretim yapmıyor. Ovada Yaklaşık 50-60 yıllık bir geçmişe sahip. Tabii bu son yıllarda elektrikle ilgili çiftçiler yaşamış olduğu bazı sıkıntıları dile getiriyorlar ve bu sebeple susuz yetiştiriciliği yapılabilecek ürünlere yöneliyorlar. Bunların başında da Antep fıstığı geliyor. Antep fıstığı hem gelir getirici meyvelerden ön plana çıkan bölge iklimine uygun bir ağaç olduğu için bunu tercih ediyorlar. Susuz yetiştiriciliğine elverişli olması nedeniyle. Oysaki ovada yılda 2 defa ürün elde edilebilecek güçlü birinci sınıf araziler mevcuttur." dedi.

"Yabani fıstık yetiştiriciliğinin 100 yılı aşkın bir geçmişi var"

Elik, Güneydoğu Anadolu Projesi'nin (GAP) bölgeye gelmesiyle çiftçinin daha çabuk rahata kavuşacağını öne sürerek, "Hali hazırda bitmesi beklenen, bittiği zaman çiftçinin çok daha rahat olacağı bir GAP projesi var. Yavaş yavaş sulamaya geçiliyor bazı bölgelerimizde. Eğer bu yapılırsa muhtemelen ovada yetiştiricilik oranı mevcut bugünkü artış gibi olmayacak çünkü son 3-4 senedir hemen hemen 30 bin dekara yakın kabataslak olarak bu rakamı bir üretim artışımız oluyor. Tabii çok da yeni sayılmasa bile hani Antep gibi Şanlıurfa gibi büyük bir geçmişe sahip olmasa bile aslında yabanilerinin bölgemizde olması sebebiyle yabani yetiştiriciliğin yaklaşık bir 100 yılı aşkın bir geçmişi var." ifadelerini kullandı.

Çiftçinin ekonomik sıkıntılarına da değinen Elik, "Bu ova içerisindeki ani artışların nedeni çiftçinin ekonomisini göz önünde bulundurarak yapmış olduğu bir tercihtir çünkü elektrik enerjisine dayalı sulama yapılıyordu, yeraltı sularından faydalanılabiliyordu elektrikle. Bunların cevabını yeterince alamadıkları için yani ekonomik olmayacağı için bu ürünlere yani alternatif işte susuz ve yüksek gelir getirecek ürünler meylettiler. Ovadaki artış budur ama bu yıl itibarıyla biraz piyasanın iyi olması yani buğday fiyatlarının iyi olması bölgemizde de hani verimlilik açısında çok kötü değil gayet iyi bir verimliliği var tabii sulak araziler için söylüyoruz. Susuz arazilerde maalesef yine o problemler yaşandı." şeklinde konuştu.

"Fıstığın bölgemiz ekonomisindeki yeri önemlidir"

Ziraat Mühendisi Hâkî Elik

Elik, bölgedeki ekonomik sorunları açıklamalarına devam ederek "Fıstığın bölgemiz ekonomisindeki yeri önemlidir. Bizim 3'üncü işletme tesisimiz kuruldu. Bunlardan 2 tanesi kavurmaya gidiyor ve kendi ürününü kavurduğu ürünü de piyasaya sunmaya başlıyor. Yani bir 10-15 sene sonra artık yeni dikilen bahçelerde de verim elde edileceği için mahalli hazırlığı halen ekim dikimlerde yapıldığı için önümüzdeki yıllarda Antep fıstığı ile ilgili çok daha güçlü bir sanayimizin olacağını, ticaretin çok daha yoğun olacağını söyleyebiliriz fakat mevcut durumda Urfa başı çekiyor." ifadelerini aktardı.

"Susuz olan arazilerde suyun ulaşamayacağı arazilerden fıstık yetiştiriciliği dikimi devam edecek"

Bulunduğu bölgenin Fıstık üretiminde ağaç sayısı varlığı ve üretim yönünden Gaziantep ve Şanlıurfa'ya nazaran daha düşük seviyede olduğunu ifade eden Elik, "Fıstık üretiminde ağaç sayısı varlığı ve üretim yönünden Gaziantep ve Şanlıurfa'ya nazaran daha düşük seviyededir. Ancak Antep ve Urfa'ya nazaran verimli araziler üzerine bahçeler tesis edildiği için verimimiz onlardan daha yüksektir. Bu yönüyle yani çiftçinin doğal olarak tercih edeceği ürünlerden biridir. Yani bu yıl biraz o değişim söz konusu olacak. Çünkü buğday iyi para salladı. Ama dağlık kesimde yine susuz olan arazilerde suyun ulaşamayacağı ya da kuyulardan su çekilmeyecek arazilerden fıstık yetiştiriciliği dikimi devam edecek." ifadelerine yer verdi.

"Bir önceki seneyle kıyasladığımız zaman neredeyse 3 katı bir fiyat değişimi var"

Geçen yıllara göre bu seneki piyasanın oldukça yüksek fiyat olduğunu öne süren Elik, "Ürünün olduğu bir yıldır tabii piyasa koşulları yüksektir fiyatlar yüksektir. Şu an için tabii üretici açısından yeterli midir, bir fiyatlar geçen sene tabii ki hani piyasa koşulları hani bir önceki seneyle kıyasladığımız zaman neredeyse 3 katı bir fiyat değişimi var. Çiğ fıstıkla ilgili söylüyoruz. Biz onu işlenmiş fıstık tabii. Hani o biraz daha farklı olabiliyor ama aşağı yukarı neredeyse 3 kat kadar bir artış söz konusudur. Güvenim açısından önceki yıldan daha yüksektir ama piyasa koşulları genel olarak hani her şeyde bir artış söz konusu." şeklinde ifade etti.

Son olarak fıstık hasadının bir başka versiyonuna da değinen Elik, "Fıstığın tek bir hasat şekli yok. Boz hastalığı dediğimiz bir hasat şekli var. Boz hasadı fiyatı 2 kattır. Geçen seneyle kıyasladığımız zaman 2 katına çıkmış. Tabii piyasa henüz daha tam hasat netleşmiş ve yoğunlaşmış değil. Tam olgunlaşmadan yapılan i şeker, daha doğrusu tatlı sanayisi için yapılan boz hasadı, bir önceki yılla kıyaslandığı zaman neredeyse 2 katı bir fiyatla pazara sunuluyor. Hasadın yoğunluğu Antep ve Urfa'da boz hasadı şeklinde oluyor. Daha sonra normal fıstığını hasat edilmesi gereken süreç başlıyor. Eylülün ortalarına kadar devam ediyor. Hasat bu aydan başlayıp eylülün ortalarına kadar hasadımız devam edecek." dedi. (İLKHA)