Bursa Teknik Üniversitesi (BTÜ) Robot Teknolojileri ve Akıllı Sistemler Uygulama ve Araştırma Merkezi (ROTASAM) tarafından, "Havacılık Sanayisinde Ar-Ge ve Millileştirme Çalışmaları" başlıklı seminer düzenlendi.

TUSAŞ Genel Müdür Yardımcısı ve Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Fahrettin Öztürk, çevrim içi düzenlenen seminere katıldı. Öztürk, TUSAŞ tarafından geliştirilen projelerin fiili olarak 2005 yılında başladığını söyledi.

Bu süre içinde HÜRKUŞ eğitim uçağının ortaya konulduğunu anlatan Öztürk, "HÜRKUŞ-C, bunun silahlı versiyonu. Bu da hazır halde. Hürjet, 2022'nin sonunda uçmasını hedeflediğimiz bir uçak. Şu anda montaj faaliyetleri yürütülüyor. Bu, ülkemizin ilk jet uçağıdır. Hürjet'in 'Kombat-C' versiyonu, bu da silahlı" dedi.

"Dünyada 5. nesil savaş uçağı yapan çok az ülke var"

Milli Muharip Uçak (MMU) Projesi'nden bahseden Öztürk, "Bu uçak, 5. nesil bir savaş uçağı. Bu uçağı yaptığımızda Türkiye, teknolojide bir üst lige çıkmış oluyor. Dünyada 5. nesil savaş uçağı yapan çok az ülke var" sözlerini kullandı.

Helikopter projelerini anlatan Öztürk, şu bilgileri verdi:

"Bugün itibarıyla T-129 Atak helikopterini farklı birimlerimiz kullanıyor. Çok başarılı bir proje. Üretimler devam ediyor. Yurt dışına ihracatımız da var. T-70 Skorsky, S-70i'nin modifiye edilmiş versiyonu. Yazılımsal ve yapısal anlamda ciddi iyileştirmeler yapılarak, yeni bir helikopter çıkıyor. Bunun da üretim faaliyetleri devam ediyor. Tamamen Türk mühendisler tarafından tasarlanmış 6 Eylül 2018'de ilk uçuşunu gerçekleştirilen Gökbey de bizim gururumuz. Helikopter üzerindeki motor dışında her şey yerli üretimimiz. Bunu insan gururla söylüyor, çok önemli ve başarılı bir proje. Gelecekte çok önemli hizmetler yapacağını düşünüyorum. Ağır sınıf taarruz T-929 helikopterimizde de çalışmalar hızla devam ediyor. MMU'da bazı küçük üretimler yapılıyor ama proje aşamasında ve çok hızlı şekilde mesafe alıyoruz."

"İlk uçuşunu 2025 veya 2026'da yapacak"

Prof. Dr. Fahrettin Öztürk, Milli Muharip Savaş Uçağı için hedefleri anlattı:

"Milli Muharip Savaş Uçağı için hedefimiz, 2023'te hangardan çıkarmak, yani motor çalıştırmak. İnşallah ilk uçuşunu 2025 veya 2026'da yapacak. Bunun envantere girmesi, 2028-2029 ya da 2030 da olabilir. Şu anda yaklaşık olarak mühendis sayısı, 1000'e yaklaştı bu projede."

ANKA ve İHA'ların Türkiye'nin gurur kaynağı olduğunu söyleyen Öztürk, "İHA ile ilgili hem ülkemize hem dünyaya örnek olduk. Bu anlamda ihracatımız da var. İlk teslimatı çok yakın zamanda Tunus'a yapacağız" bilgisini verdi.

TEI ve TR Motor, yerli motor çalışmalarını yürütüyor

Yerli uçak motoru geliştirme çalışmalarının devam ettiğine dikkat çeken Öztürk, şu bilgileri verdi:

"İştirakimiz olan Eskişehir'deki TEI'de motor geliştirme çalışmaları devam ediyor. Milli Muharip Savaş Uçağı'nda çift F-16 motoruyla başlıyoruz. TR Motor şirketimizin amacı, kendi motorumuzu üretmek. Bunun için Hacettepe Teknokent'te faaliyetler sürdürülüyor. Motor geliştirme yönünde çalışmalar yapılıyor. MMU'nun ilk prototipleri dışarıdan gelen motorla uçacak ama daha sonra müşteriye kendi motorlarımızla teslim etmeyi planlıyoruz. TEI ve TR Motor, yerli motor çalışmalarını yürütüyor."

TUSAŞ'ın uzay faaliyetlerini anlatan Öztürk, "Göktürk 2 ile ilgili faaliyetler var. TURKSAT 6A var. F-16 genlerinden kalan çok güçlü olduğumuz uçak yapısalları bölümümüz var. Burada biz dünyadaki hemen hemen her uçağa parça yapıyoruz. Bindiğimiz herhangi bir airbus, boeing uçağında mutlaka şirketimizin bir parçası vardır. Uzun bir süredir F-35'in orta gövdesini de uçak yapısalları grubumuz yapıyor" dedi.

"TUSAŞ, Türkiye'de Ar-Ge harcamalarında birinci sırada"

Öztürk, TUSAŞ'ın ciddi bir üretim potansiyeli olduğunu vurgulayarak, şirketi 15 milyar dolarlık iş hacmini büyüterek, çok daha güçlü bir yapıya dönüşmeyi hedeflediklerini anlattı.

Ar-Ge faaliyetlerinin önemine değinen Öztürk, "TUSAŞ, Türkiye'de Ar-Ge harcamalarında birinci sırada. Bizim yüzde 40'lar civarında Ar-Ge harcamamız olmuş, 2020 sonunda ve bizim özgün projeler dışında Ar-Ge'ye harcadığımız kaynak, yüzde 10'lara çıkmış. Ülkemizin oranı, yüzde 1'ler civarında. Çok ciddi bir rakamdayız. Bunu sürdürülebilir kılmamız lazım" dedi.

Kaynak: AA