Türk Dil Kurumu Başkanı Prof. Dr. Mustafa Kaçalin, nüfus cüzdanlarında düzeltme işareti kullanımını gerektiren kimlik bilgilerinin yazılımı konusunda, vatandaşlar ile nüfus memurları arasında yaşanan anlaşmazlıklar üzerine, Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğüne konuyla ilgili yazı gönderdi.

Kaçalin, yazısında, TDK’ya yapılan başvurularda, nüfus müdürlüklerince düzenlenen resmi evrakta düzeltme işaretinin kullanılmadığı yönünde ifadeler bulunduğunu belirterek, toplumun büyük bir çoğunluğunun da düzeltme işaretinin kaldırıldığına dair yanlış bir kanaate sahip olduğuna işaret etti.

Yazıda, 2009 yılında yayımlanan Yazım Kılavuzu’nun ”düzeltme işareti” bölümündeki bilgilere de yer veren Kaçalin, yazılışları bir, anlamları ve okunuşları ayrı olan kelimelerin ayırt edilmesi için okunuşları uzun olan ünlüler üzerine düzeltme işareti konulduğunu ifade etti.

”Adem”in ”yokluk”, ”Âdem” kelimesinin ”insan”, ”adet” sayı, ”âdet” kelimesinin de gelenek ve görenek anlamına geldiğine dikkati çeken Kaçalin, bu şekilde farklı anlama gelebilen ve Türkçe yaygın olarak kullanılabilen isimlerden örnek verdi.

Kaçalin, düzeltme işaretinin kullanım yerleriyle ilgili Türkiye genelinde nüfus müdürlüklerinde görevli memurların, TDK’nın 2009 Yazım Kılavuzu’nda yer alan düzeltme işaretleri konusunda bilgilendirilmesini istedi.

TDK Yazım Kılavuzu’na göre, Türk halkının yaygın olarak kullandığı ve düzeltme işareti kullanılması gereken isimler arasında ”Kâmil”, ”Halûk”, ”Kâzım”, ”Lâle”, ”Nalân”, ”Âşık”, ”Âlim”, ”Nigâr”, ”Elâzığ” ve ”İslâhiye” gibi birçok kelime yer aldığına işaret edildi.

Nüfus müdürlükleri uyarıldı

Bunun üzerine, harekete geçen Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü yetkilileri, il ve ilçe nüfus müdürlüklerini, düzeltme işaretlerinin kullanımıyla ilgili yazı göndererek uyardıklarını bildirdi.

Yetkililer, yürürlükteki mevzuata göre, nüfus kayıtlarında isimlerin yazılımında düzeltme işareti kullanımıyla ilgili bir engel bulunmadığını, kurum olarak da Türk Dil Kurumu Yazım Kılavuzu’nu esas aldıklarını belirtti.

Ancak bazı nüfus memurlarının, bu duruma aykırı hareket etmiş olabileceğini ifade eden yetkililer, TDK’nın bu nedenle gönderdikleri yazıyı dikkate alarak, il ve ilçe nüfus müdürlüklerini uyarma gereğini hissettiklerini kaydetti.

Yetkililer, nüfus müdürlüklerine gönderdikleri yazıda, vatandaşın talep etmesi halinde, nüfus kayıtlarında yer verilecek kimlik bilgilerinin yazılımında, TDK Yazım Kılavuzu’nun esas alınarak düzeltme işaretlerinin kullanılabileceğini bildirdi.

"Düzeltme işaretleri hiçbir zaman kaldırılmadı"

TDK Başkanı Kaçalin, yaptığı açıklamada da Türkçe’de düzeltme işaretlerinin hiçbir zaman kaldırılmadığına vurgu yaptı.

Harf Devrimi’nin yapıldığı 1928’den bu yana, TDK’nın hazırladığı imla kılavuzlarının tamamında düzeltme işaretlerine yer verildiğine işaret eden Kaçalin, ”Bu tür işaretler Fransızcada, Macarcada, Çincede de var, birçok dilde işaret var. Türkçe’mizde de hiçbir zaman bu işaretler kalkmadı” diye konuştu.

”Toplulumuzun ne yazık ki düzeltme işaretlerinin kalktığına dair bir kanaati var. Niye böyle bir kanaat hasıl oldu bilmiyorum ama böyle bir yalan rüzgarı esiyor” diyen Kaçalin, şunları kaydetti: `20 senelik geçmişime baktığımda, ’düzeltme işaretleri kaldırılmadı mı’ diye bunu duyuyordum. Nüfus müdürlüklerinde, şapka işareti, düzeltme işareti konulmasını isteyenler olmuş. Bu nedenle tartışma yaşanmış, ’düzeltmeyi koyuyorum, koymuyorum’ diye. Dolayısıyla bize nüfus idaresi bu konuyu sorduğunda biz, ’kaldırılmamıştır, işaretlerimiz vardır’ dedik.” Düzeltme işaretlerinin Türkçedeki önemine de değinen Kaçalin, şöyle devam etti: ”Düzeltme işaretlerinin çok elzem bir yeri var. Bu işaretlerin kullanılmaması, telaffuzda, manada yanlış anlamalara yol açabilir. Özellikle yazıdan okuyacaklara yanlış telaffuz ettirmemek söz konusu. Bizim heyetimiz daha önceden, 80 yıldır çeşitli zamanlarda tartışmışlar ve bu işaretleri gerekli görmüşler.”