Riyad Makaev – Doğruhaber/Analiz

Türkiye’nin önemini bölgede gerginlikler başlayınca hatırlayan Rusya, Montrö Boğazlar Sözleşmesi’ne istinaden belirlenen uluslararası hukuk düzenlemesinin Rusya için bir alternatifi olmadığını vurgulayarak "İlgili tüm devletlerin buna sorumluluk bilinciyle yaklaşacağını umuyoruz. Elbette bu konuda Türkiye, özel bir role sahip" diyor. Anlaşmayı revize etmeye yönelik her türlü girişim ülkemizin çıkarlarını etkiler. Sözleşme, Türkiye'ye Boğazlar üzerinde tam kontrol hakkı verir ve barış zamanı sivil gemilerin özgürce geçişini garantiler. Anlaşma, ayrıca Türkiye'ye İstanbul ve Çanakkale boğazları üzerinde kontrol ve savaş gemilerinin geçişini düzenleme hakkı verir. Türkiye Cumhurbaşkanı Kanal İstanbul ve Montrö Boğazlar Sözleşmesi arasında bir bağ kurulmasının yanlış olduğunu söyledi. Aslında bu tartışma Türkiye’yi taraf seçmesine zorlamak ve bölgede ciddi sıkıntı yaratmak için gündeme getirmeye çalışıyorlar. Karadeniz’de oluşan ciddi savaş durumu da bunu açıklamaktadır. Ukrayna’ya destek sağlamak veya NATO nezdinde bir koruma sağlamak için Montrö Boğazlar Sözleşmesi çok önemli. Türkiye gerçekten bu konuda özel bir role sahip. Fakat, şuanda oluşan durumda Türkiye hata yaparsa, Türkiye büyük sıkıntılar ile karşı karşıya kalabilir.

Ukrayna ve Rusya sınırında oluşan gerginlik ABD ve NATO’yu harekete geçirdi. ABD ve NATO ülkeleri Karadeniz’e savaş gemileri göndermeye kalkarsa Rusya buna karşı çıkacaktır. Bunlara izin verecek olan da Türkiye’dir. Türkiye aynı zamanda bir NATO ülkesidir. Dolayısıyla, NATO ve ABD ile işbirliği yaparken Rusya ile tamamen ters düşecektir. Rusya ile ters düşmek sadece Karadeniz’de söz konusu olmayacak. Sorun; Suriye, Libya, Karabağ için de söz konusu olacak. Türkiye Boğazlar’da Batı’nın istediği şekilde geçişlerine izin verirse Rusya bunun hesabını Türkiye’nin çıkarları olan farklı bölgelerde sormaya kalkışacak. Bu durum şuanda Türkiye için hiç de aranan bir durum değildir. Dolayısıyla, Türkiye bir bakımdan Rusya ve Batı arasında seçim yapmak zorunda kalabilir. O zaman ister istemez Rusya mı, Batı mı sorusu gündeme gelir. Türkiye bu konuda çok hassas davranmalı. Çok derin bir analiz yapılması, daha doğrusu ileriye dönük ciddi araştırma ve analiz yapılması gerekir. Türkiye Batı ile mi devam edecek, yoksa Rusya ile mi devam edecek? Kararını vermek zorunda kalabilir.

Batı ile devam ederse sürekli Rusya ile sorun yaşayacaktır. Rusya ise Türkiye’nin komşusu ve inanılmaz bir pazar. Batı da Türkiye için önemli ama; Batı ülkelerinin Türkiye’nin Batı’ya duyduğu ihtiyaçtan daha çok ihtiyacı vardır. Dolayısıyla, Türkiye, Montrö Boğazlar Sözleşmesi ve ona benzer diğer sözleşmeleri gündeme gelince acele etmeden çok yavaş ve hassas davranmak zorunda. Rusya, “Montrö Boğazlar Sözleşmesi’ni Karadeniz havzasında istikrar ve güvenliğin, özellikle de savaş gemileri trafiğinin kilit faktörü olarak görüyoruz" derken, Türkiye’ye beni üzme, beraber yürüyeceğimiz bir sürü yol var demek istiyor. İnşallah, Türkiye’de bu konu hakkında ciddi düşünenler mutlaka vardır. Umduğunu elde etmek için bulduğunu çözmek zorundasın.