Ahmet Ölmezoğlu

Pandemi sonrası esnafın işleri durma noktasına geldi. Tedbirler, yasaklar derken birçok esnaf kepenk kapatmak zorunda kalırken bir kısmı da iflasın eşiğine geldi. Özellikle okulların kapanmasıyla işleri durma noktasına gelen kırtasiyeci, servis şoförleri ve kantinciler çok büyük zarar ediyor. Bu süreçte yaşadıkları sıkıntıları anlatan esnaf, pandemiden en çok etkilenen sektörün eğitime bağlı hizmet sektörü olduğuna dikkat çektiler.

BU SIKINTI BİRKAÇ YILA DA YAYILABİLİR

Kırtasiye sahibi Mustafa Batı, uzaktan eğitim ile birlikte işlerin durma noktasına geldiğini belirtti. Batı, "12 ay boyunca eylül ayını bekliyoruz. Aslında birçok esnafımız, birçok kırtasiyeci arkadaşımız tüm masraflarını eylül ayında çıkarıyor. Bütün ödemelerini o aya erteliyor. Dolayısıyla bu aylarda ülkemizde virüsün tavan yapması, okulların açılmaması çok ciddi manada etkiledi. Bu sıkıntı bizim ya da sektör mensubu arkadaşlarımızın bir aylık sıkıntısı değil. Bu sıkıntı birkaç yıla da yayılabilir." dedi.

"OKULLARIN AÇILMAYACAĞI GEÇ İLAN EDİLİNCE RAFLARA DOLDURDUĞUMUZ ÜRÜNLER ELİMİZDE KALDI"

Eylül ayına bir hafta kala okulların açılmayacağının söylenmesinin kendilerini büyük zarara uğrattığını dile getiren Batı, "Buradaki en büyük sıkıntı, sektör mensubu arkadaşlarımızın ve bizim okul açılacakmış gibi hazırlık yapmamızdı. Okulların açılmayacağı, okulların açılmasına çok kısa bir süre kala belli oldu. Tabi bu sürede insanlar raflarına mal doldurdu ve ürün aldılar. Bir yandan da açılmayacak denmesi çok ciddi manada sıkıntıya sebep oldu." ifadelerini kullandı.

"MADDİ DURUMU İYİ OLANLAR BİLE MAĞDUR OLDULAR"

Elâzığ Şoförler Oda Başkanı Şevket Toraman, pandemi sürecinde en büyük mağduriyeti yaşayan sektörlerden birinin de okul servisleri olduğunu dile getirdi. Toraman, "Tabii ki en büyük mağduriyeti okul servisi hizmeti veren esnaf yaşadı. 24 Ocak'taki depremden sonra 10 gün okullarımız açıldı. Bu 10 günlük süreden sonra herhangi bir çalışmamız olmadı. 21 Eylül'de okullar açılmış olsa dahi okulların açılması herhangi bir boşluğu doldurmadı. Bunun sebebi bugün gerek devlet okullarının gerekse özel okulların önlerinde özel araçtan geçilmiyor. 400 tane aracımız varken sadece 150 tane servisçi arkadaşımız hizmet veriyor. Bunun yanında bir sürü rehber personelimiz vardı ancak şu anda öğrenci olmamasından dolayı rehber personele ihtiyaç kalmadı. Yani şu anda maddi durumu iyi olanlar bile mağdur oldular." dedi. Toraman, kullandıkları faizsiz kredi ödemelerinin 1 yıl ertelenmesini talep ettiklerini dile getirdi.

"ÖNCEDEN BEŞ KİŞİNİN ÇALIŞTIĞI YERDE ŞU ANDA BİR KİŞİ ÇALIŞIYOR"

Bakkallar Odası Başkanı Cebrail Top, yaşanılan durumdan kantincilerin de çok zarar gördüğünü söyledi. Top, "Ülkemiz zor bir süreçten geçiyor, ilimiz haliyle daha da zor bir süreçten geçiyor. 24 Ocak'ta ilimizde 6,8 şiddetinde bir deprem meydana geldi. Özellikle kantinciler, deprem ve pandemi sürecinden en fazla etkilenen esnafımız oldu." dedi. Kantin işiyle ilgilenen esnafın geçen yıllara oranla işlerinde çok büyük bir düşüş yaşandığını belirten Top, "Şu anda yaptığımız cirolarımız çok düşük. Önceden bir kantinde 5 kişi çalışıyordu, şimdi sadece bir kişi gidiyor. Bunun bir de aracısı, pazarlamacısı, mal getireni, simitçisi ve ekmekçisi var." dedi.

"ESNAFA AYRI BİR PAKET UYGULANMASINI İSTİYORUZ"

Bu süreçte vergilerin, SSK ve BAĞ-KUR primlerinin kendilerinden alınmamasını talep eden Top, "Personel giderlerimizi şu anda çıkaramıyoruz. Bu konuda biz devletimizden çok ciddi destekler bekliyoruz. Özellikle esnafımız faizsiz kredi kullandı ama işler açılmadığı için bir yıldan beri bu kredileri ödeyemediler. Şu anda faizsiz kullandığımız krediler faizliye döndü, çünkü yatıramıyorlar, insanlar iş yapamadılar. Bununla ilgili biz belediye başkanımızla, milletvekillerimizle, bakanlarımızla, genel merkezimizle ve oda başkanı meslektaşlarımızla sürekli istişare halindeyiz. Esnafımıza ayrı bir paket uygulanmasını talep ediyoruz." dedi.

“İŞ YERİ KAPANAN ESNAFA VE İŞÇİYE AYLIK NAKDİ DESTEK ŞART”

Faaliyetleri durdurulan ve sınırlandırılan esnaf ile yanında çalışanlara mutlaka aylık nakdi destek sağlanması gerektiğinin altını çizen Türkiye Esnaf ve Sanatkarları Konfederasyonu (TESK) Genel Başkanı Bendevi Palandöken, “Esnaf ve sanatkarlar camiası olarak her zaman devletimizin ve milletimizin yanında durduk. Mart ayından bu yana halkımızın sağlığı için yapılan tüm düzenlemelere harfiyen uyduk. Sağlık için alınan tüm tedbirleri destekliyoruz ancak salgının yayılmasını önlemek için faaliyetleri durdurulan kahvehane, kıraathane, internet kafe işletmecileri başta olmak üzere, örgün eğitime yeniden ara verilmesiyle işine ara veren servis araçları, okul kantinleri ve hizmetleri yalnızca paket servisi ile sınırlandırılan restoran, lokanta, pastane, kafe gibi işletmelere nakdi destek şart. Bu işletmeler zaten Mart ayından bu yana çok sıkıntılı bir süreçten geçiyor” diye konuştu.

“BAĞ-KUR, SSK VE VERGİ ÖDEMELERİNDEN MUAF TUTULMALI”

Kapalı olduğu süre boyunca esnaf ve sanatkârların SSK, BAĞ-KUR ve vergi ödemelerinden muaf tutulması gerektiğini söyleyen Palandöken, “Kısıtlamalar nedeniyle çalışmayan esnafımız bırakın ev geçindirmeyi, iş yeri kirasını ve faturalarını bile ödeyemez. Bu dönemde esnafımız ya kepenk kapatacak ya da nakdi desteklerle bir şekilde ayakta kalacak. Esnafın kira, elektrik, su ve doğalgaz faturalarını ödeyebilmesi için aylık nakdi yardım yapılmalı. Esnaf ve sanatkârlar kapalı oldukları bu dönemde SSK, BAĞ-KUR ve vergi ödemelerinden muaf tutulmalı. Ayrıca geçmiş dönem borçları için yapılandırmaya başvuran esnafın tüm borçları faizsiz olarak en az 1 yıl süreyle dondurulmalı” şeklinde konuştu.