İstanbul
Hastaların güçsüzlük, görme kaybı, dengesizlik gibi şikayetler nedeniyle günlük işlerinde zorluklar yaşayabildiğini aktaran Terzi, ayrıca anksiyete, depresyon, yorgunluk, idrara sık gitme ve kaçırma gibi şikayetlerin de yaşam kalitesini olumsuz yönde etkilediğini bildirdi.
Terzi, Türkiye'de yaklaşık 50 bin MS hastası olduğunu belirterek, içinden geçilen yeni tip koronavirüs (Kovid-19) ile mücadele döneminde hastalardan atak geçiren veya yaşam kalitesini olumsuz etkileyen şikayeti olanları randevuları doğrultusunda değerlendirdiklerini söyledi. Bu değerlendirmeleri pandemi döneminde de genellikle hastanede yaptıklarını aktaran Terzi, "Bununla birlikte telefon ile sesli ve görüntülü görüşmelerle de değerlendirme yapıp gerek duyulduğunda hastaneye çağırdığımız durumlar olabiliyor." diye konuştu. Ayrıca hastaların evde kalmalarının önemli olduğu bu süreçte dernek olarak 23 Nisan-17 Mayıs tarihleri arasında online MS okulu gerçekleştirdiklerini, her gün eğitim faaliyetleriyle hastaların evlerine misafir olduklarını ve onlara bu süreçte destek olmaya çalıştıklarını vurgulayan Terzi, bu eğitimlerin hastaların yaşam kalitesine olumlu bir etkisi olduğunu kaydetti. Porf. Dr. Terzi, proje kapsamında fizyoterapi, psikoterapi, beslenme, oyun ve müzik gibi farklı etkinliklerin yer aldığı canlı programlara yer verildiğini dile getirerek, projeyi bundan sonraki yıllarda da devam ettirmeyi düşündüklerini aktardı.
MS'in kesin nedeni bilinmiyor
Prof. Dr. Terzi, Online MS Okulu Projesi'ne, Türkiye başta olmak üzere, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti, Azerbaycan, Gürcistan, Fransa, Almanya, Hollanda gibi ülkelerinden de katılımlar olduğunu belirterek, "Proje, MS hastaları ve yakınlarının yanı sıra sağlıklı yaşamla ilgili bilgi almak isteyenler için de bir fırsat oldu. Bu sayede binlerce kişiye ulaşılabildi." diye konuştu. MS'in kesin nedeninin bilinmemekle birlikte genetik ve çevresel faktörlerin etkisi ile ortaya çıkan heterojen bir hastalık olduğunun kabul edildiğini vurgulayan Terzi, şu bilgileri verdi: "Herhangi bir virüsün MS'in nedeni olduğuna dair bir veri yoktur. Bununla birlikte bazı viral enfeksiyonların MS'in doğal seyrini olumsuz etkilediğine dair veriler bulunmaktadır. Günümüzde Kovid-19'un MS'e sebep olduğu, klinik seyirde bir etkisi olduğuna dair bir bilgi yoktur. Tüm dünyada olduğu gibi Türkiye'de de Kovid-19 pozitif olan MS hastaları bulunmaktadır. Bu hasta verilerine bakıldığında Kovid-19'un MS için bir risk oluşturduğuna dair bir bulgu görülmemektedir. MS'in doğal seyrinde atak riski her zaman olabilir. Kovid-19'un atak riskini artırdığına dair bir bilgi bulunmamaktadır. Bununla birlikte pandemi sürecinde yaşanan stres, belirsizlik, fiziksel kısıtlılık gibi durumlar atak riskini artırabilir. MS tedavisinde kullanılan ilaçların pek çoğu bağışıklık sistemini baskılamamaktadır. Bu ilaçlar bağışıklık sistemini bir nevi düzenlemekte ve MS'e karşı koruyucu hale getirmektedir. Bu nedenle bizim hastalarımıza önerimiz kullandıkları ilacı herhangi bir gereksinim olmadığı sürece kesmemeleri şeklindedir. Pandemi sürecinde bazı MS ilaçlarının dozlarında azaltma veya uygulama aralığında artırma düşünülebilir. Bu kararı hastalarımızın takibini yapan nöroloji uzmanlarının vermesi uygun olur. Uzman görüşü alınmadan ilaç kesildiği takdirde atak ve özürlülük artışı riski söz konusu olabilmektedir."