Koronavirüs (Covid-19) salgınında en kritik ekipmanlardan biri, solunum cihazları. Çünkü hayat kurtarıyor. Solunum cihazının ihtiyaç duyulup olmadığı durumda, yoğun bakım hastaları hayatını kaybediyor. Bu nedenle dünya çapında otomotiv devlerinden silah şirketlerine startuplardan üniversitelere ve gönüllü kuruluşlara bilim insanları mevcut solunum cihazlarının üretimini artırıyor ya da daha ucuza ve çok hızlı bir şekilde solunum cihazı üretmenin yollarını arıyor.

GE, Ford, Tesla, Güney Afrika’nın silah şirketi Denel, kendi ana üretimlerinin dışına çıkarak salgınla mücadelede kritik ödenem taşıyan solunum cihazının üretilmesi için çalışmalar başlatan devlerden sadece bir kaçı. Dünya genelinde yoğun bakımlarda Covid-19 hastalarının sayısına paralel solunum cihazına olan talep de doğru orantılı olarak artıyor. Yoğun bakımda ne kadar hasta olursa, o kadar solunum cihazı gerekecek. ABD’de GE ve Ford, Airon adlı yaşam destek ünitesi üreticisi tarafından tasarlanan cihazın üretimine Birleşik Otomobil İşçileri sendikası üyeleri tarafından 20 Nisan’da başlıyor ve hedef ABD’nin kurtuluş günü olarak kutlanan 4 Temmuz’a 50 bin adet yetiştirilmesi.

Solunum cihazı konsorsiyumu

Dünya Ekonomik Forumu (WEF) tarafından her gün bir yenisi paylaşılan solunum cihazı sektörü analizlerine göre, Birleşik Krallık’ta Airbus, BAE Systems, Ford ve Siemens gibi şirketlerin parçası olduğu ‘VentilatorChallengeUK’ projesi de Ulusal Sağlık Sistemi (NHS) ile işbirliği içinde tıbbi solunum cihazı üretimi için kurulan bir konsorsiyum. Philips ve Medtronic şirketlerinin de üretimi hızla artırdığı belirtiliyor.

Çinli üretici 7/24 çalışıyor

Salgında dünya çapında can kaybı sadece 15 binken yapılan bir röportajda Çinli üretici siparişlere yetişmek için 7/24 çalışmaya başladığını belirtiyor. Pekin merkezli Beijing Aeonmed Direktörü Li Kai Bloomberg’e verdiği demeçte “Şu anda dünyada Çin’den solunum cihazı sipariş etmeyen ülke yok. Bekleyen on binlerce siparişimiz var. Sorun bu kadar siparişi ne kadar sürede üreteibileceğimiz” diyor.

‘En büyük’ üreticide hedef 26 bin

Sektöre sanayi devleri girmeden önce dünyanın en büyük solunum cihazı üreticisi olarak bilinen Getinge, yıllık üretim kapasitesini hızla artan talebi karşılamak için yüzde 160 artırarak 26 bine çıkartacağını açıkladı. Pandeminin en sert vurduğu New York’ta Vali Andrew Cuomo, salgının pik yaptığı noktada sadece New York’ta 37 bin solunum cihazı olacağı konusunda uyarıyor. ABD Yoğun Bakım Tıp Derneği’ne göre mevcut stoklarda 200 bin adet var fakat 960 bin adet gerekecek.

Cihaz olmayınca ‘triyaj’

İtalya’da solunum cihazı kısıtları nedeniyle doktorlar ‘hangi hastanın yaşayacağı, hangi hastanın öleceği’ kararlarının verildiği triyaj yöntemini kullanmaya başladı. Maske gibi koruyucu ekipmanda üretim hızla artırılabilirken, solunum cihazında hızlı artış daha zor.

AB ortak alım yapıyor

Avrupa Birliği 17 Mart’ta başlattığı ortak satın alma programı kapsamında solunum cihazlarının siparişlerinde 26 üye devlet için merkezi bir strateji izliyor. Fakat Avrupa Komisyonu ortak alıma rağmen cihazların yeterli hızda ve adette olamayacağı konusunda uyarıyor.

Şnorkel maskesini dönüştürdü

Kısa sürede üretim adetleri hızla yükseltilemeyeceği için dünya çapında solunum cihazı inovasyon çalışmaları da hızla artıyor. İtalya’da yoğun bakım ünitelerinin kapasitesi dolmaya başladığında Isinnova adlı şirket hastanelerde kullanmak üzere Decathlon mağazalarında satılan şnorkel maskelerini solunum cihazı maskesine dönüştürmek için 3D print edilebilen bir bağlantı aparatı geliştirdi. Gardone Valtrompia Hastanesi doktoru Renato Favero, fikir için Isinnova ile iletişime geçti ve şu an prototipler başarılı şekilde kullanılıyor. Henüz sağlık otoritelerinden onay gelmemesi nedeniyle bu solunum cihazı maskesini kullanan hastalar veya yakınları izin için yetki vermek zorunda.

Elektrik süpürgesinden solunum cihazına

Elektrik süpürgesi ve el kurutma makinesi üreten Dyson ise 10 gün içinde ‘CoVent’ adını verdiği bir solunum cihazı tasarladı. Ürünün nisan ayında piyasaya sürülmesi bekleniyor. Galler’de askeri danışmanlık veren bir kişinin yönlendirmesiyle mühendislik şirketi Ammanford, yeni tasarlanan solunum cihazını üretmeye başlayacak. Covid Emergency Ventilator (Covid Acil Solunum Cihazı) adı verilen üründen her gün yüzlerce adet üretilmesi umuluyor. Tesla prototip solunum cihazını sergiledi Elektrikli otomobil üreticisi Tesla, pazar günü YouTube kanalında şirketin dünya genelinde yaşanan solunum cihazı kısıtı nedeniyle geliştirdiği solunum cihazı prototipinin videosunu yayınladı. Tasarım ağırlıklı olarak Tesla otomobil parçalarından oluşuyor, amaç şirketin mühendislerinden yapılan açıklamaya göre artan ihtiyaca hızlı şekilde yetişmek.

Güney Afrika’nın silah üreticisi de üretecek

Güney Afrika’nın önde gelen silah üreticisi Denel de devlet otoriteleri, araştırma kuruluşları ve medikal ekipman üreticileriyle işbirliği içinde solunum cihazı geliştirip üreteceğini açıkladı.