Trabzon'da milattan önce 4'üncü yüzyılda Roma döneminde Tabakhane ve Zağnos vadileri arasındaki yüksek kaya kitlesi üzerine kurulan Trabzon Kalesi ve surları günümüzde yapılaşmalara teslim oldu. Ortahisar Mahallesi’nde Tabakhane ve Zağnos vadileri arasında bulunan kale surlarına bitişik yapılar inşa edildi. Yapılaşma nedeniyle kale surları tahrip oldu, görüntü kirliliği oluştu. Trabzon Kalesi ve surlarının restore edilerek koruma altına alınması isteniyor. 

‘KALE SURLARINI TEHDİT EDİYOR’

Doğal ve Tarihi Değerleri Koruma Derneği Başkanı Coşkun Erüz, etrafındaki yapıların kale surlarını tehdit ettiğini söyledi. Erüz, “Trabzon’da tarihi kent ve modern kent birbirinden ayrışmadığı için kentte tarihi kalenin üzerine çok büyük bir yapılaşma baskısı var. Aşağı Hisar’ın büyük bir kısmı yapılan binalarla birlikte tahrip oldu. Şu anda Ortahisar ve Yukarıhisar korunuyor gibi görünüyor. Osmanlı döneminden itibaren kalelerin artık savunmadan çıkıp da yaşam alanlarına dönmesi ile birlikte o alanlarda bir şekilde tapulandı ve hak sahipleri tarafından kullanılmaya başladı. Cumhuriyet dönemi ile birlikte de koruma altına alınamadığı için kalenin içinde yapıların bir kısmı yıkılarak yerlerine modern betonarme yapılar yapıldı. Bu da kale surlarını tehdit ediyor. Çünkü tarihi surun statik yapısının üzerine konulan betonarme yapılar surlara baskı yapıp, tahrip ediyor, aynı zamanda çok çirkin bir görüntü ortaya koyuyor” dedi.

'TRABZON KALESİNİ KAYBETMEK ÜZEREYİZ'

Surların turizme kazandırılması gerektiğini belirten Erüz, “Surlar normalde tarihi, turistik yapı olması gerekirken ana yollar haricinde surlara hiçbir şekilde ulaşma şansımız yok. İnsanların kalenin içerisinde olduklarını hissedebilme şansları yok. Bu kısımları istimlak edilmeli ve betonarme binalardan arındırılması gerekiyor. Restorasyon çalışmalarında da sura baskı uygulamayacak ve gezilebilecek şekilde bir çalışma yapılarak tarihi kent dokusuna buraların kavuşturulması gerekiyor. Tarihi görünümlü modern binalar değil gerçekten Osmanlı dönemi cumbalı tarihi evlerin yapılması gerekiyor. Şimdi ki gibi üzerine taş kaplama yapılmış kimliksiz binalar oralara kondurulmamalı. Şu anda Trabzon’un kalesini kaybetmek üzereyiz. Bir an önce önlem alınmalı. Hem yaşayan hem de turistik mekân olarak buraların kullanılması gerekiyor” diye konuştu.

VATANDAŞLAR, TARİHİ YAPILARIN KORUNMASINI İSTİYOR

Kent sakini Salih Zeki Kızıler kale surlarını merak eden çok sayıda turistin olduğunu söyleyerek, “Evler hep kaleye yapışık yapılmış durumda. Evleri kentsel dönüşüm diye yıktılar ama evin bir kısmı surda kaldı, ya da ev yıkılırken surlarda yıkılmalar meydana geldi. Buraların artık turizme kazandırılmasını istiyorum. Trabzon’un tarihi bunu hak ediyor” diye konuştu. 

Fuat Dikkanoğlu, evlerin tapulu olduğunu belirterek, “Bu surları korumak gerekiyor. Dışarıdan gelen herkesin baktığında imrendiği bir tarihimiz var. Bu tarihi dokuya ne yazık ki sahip çıkamadık. Buralar zamanında tapulanmış. İnsanlarda kendi tapuları üzerine ev yapmışlar. Ama kalelere yapışık yapmışlar evlerini. Şimdi o evlerin çoğu yıkıldı. Yıkılırken de surların bir kısmı da yıkıldı. Buralar turist çekmek için çok uygun mekânlar. Belli çalışmalarla burası turizme kazandırılmalı” dedi.

‘TARİHİ SURLAR HARAP EDİLMİŞ DURUMDA’

Ufuk Arslan ise, “Tarihi surlar harap edilmiş durumda. Şu kaleler başka bir milletin elinde olsaydı böyle yok olmaya bırakılmazdı. Buralara yıllardır turistler gelir, içeriye girmek ister ama bir türlü giremez, öyle döner gider. Biz buraların değerini bilemiyoruz. Buralar çöplük olarak kullanılmaya başlandı” dedi. DHA