YÖK Tanıma ve Denklik İşleri Daire Başkanlığınca, yurt dışındaki üniversitelerde hukuk ve mühendislik gibi bölümleri okuduğunu iddia edenlerden bazılarının, bu ülkelerde 8 ile 38 gün arasında bulunduğu tespit edildi.

YÖK Tanıma ve Denklik İşleri Daire Başkanlığınca "Diploma ve Derece Denkliğinde Gelişmeler ve Zorluklar" konulu bilgilendirme broşürü hazırlandı.

Buna göre, geçen yıl en fazla denklik verilen bölümler tıp doktorluğu, mimarlık, ilahiyat, eczacılık ve inşaat mühendisliği oldu. Aynı zamanda hukuk, tıp doktorluğu, işletme, inşaat mühendisliği ve mimarlık "sahte belge, yasalara aykırı yatay ve dikey geçiş, yetersiz kalış süresi" gerekçesiyle denklik başvurularında en fazla reddedilen bölümler arasında yer aldı. 

"YÖK bize denklik vermiyor" diye yanlış algı oluşturulmak isteniyor
YÖK, akademik başarısı yüksek öğrencileri hariç tutarak Türkiye'de ÖSYM tarafından yapılan sınavlarda başarılı olamayıp özellikle hassasiyet gösterilmesi gereken tıp doktorluğu, sağlık, hukuk ve mühendislik alanlarında eğitimi almak üzere kendi imkanlarıyla çevre ülkelere giden, Türk yükseköğretim sistemi ile uyumlu olmayan ve asgari akademik standartları karşılamayan bölümlerden mezun olanlara yönelik "akademik yetkinlik seviyelerinin tespit edilmesi" kararları alıyor.

Bu kişilerden bazılarının gerek sosyal medya üzerinden gerekse diğer yollardan baskı ve yanlış algı oluşturmaya çalıştığı ve kendilerine doğrudan denklik verilmesini talep ettiği belirlendi.

Eğitim seviyesi hakkında eksiklik tespit edilenlere, objektif kriterler çerçevesinde belirlenen zorunlu başarı şartını yerine getirmedikleri sürece denklik verilmiyor.

Ayrıca tıp programlarından mezun olanlara doğrudan denklik verilmediği iddiasının da doğru olmadığı açıklandı.

Akredite programlardan mezun olanlar sınavsız denklik alabiliyor. Bu bağlamda tıp programında, Dünya Tıp Eğitimi Federasyonu (World Federation Medical Education) tarafından akreditasyon yetkisi kabul edilen yükseköğretim kurumlarından, dünya sıralamalarında ilk 1000'e giren ve ayrıca YÖK tarafından tescil yetkisi kabul edilen kuruluşlarca akredite olan tıp programlarına doğrudan denklik veriliyor.

"Yurt dışında 8 günde hukuk ve mühendislik eğitimi alınamaz"
YÖK, uluslararası üniversite sıralandırma sistemlerinde ilk 1000 üniversite arasında yer alan üniversitelerden alınan diplomalara ortalama 15 günde doğrudan denklik veriyor. Halen sürdürülen denklik işlemleri pek çok Avrupa ülkesine göre çok daha kolay ve hızlı.

Yükseköğretim Kurulu verilerine göre, 2018 yılında başvurusu reddedilenlerin yaklaşık yüzde 20'sini, eğitim gördükleri ülkede yetersiz kalış süresi tespit edilenler oluşturuyor.

Bu çerçevede Bulgaristan'da 8, Kosova'da 34 ve Bosna Hersek'te 38 gün kalan bazı öğrenciler, hukuk diploması alarak başvuruda bulundu. Benzer şekilde Makedonya'da 8 gün kalan bir öğrenci mühendislik fakültesi, KKTC'de 28 gün kalan bir öğrenci "özel eğitim" alanında tezli yüksek lisans, yine KKTC'de 9 gün eğitim alan başka bir öğrenci ise yüksek lisans diploması alarak YÖK’e denklik başvurusunda bulundu.

Broşürde bu duruma ilişkin, "Öğrenim görülen ülkede 8-38 gün kalarak lisans eğitimi tamamlanamayacağı gibi bu diplomaların akademik hayatımız ve iş gücü piyasamız için tehdit oluşturduğu herkesin dikkate alması gereken bir husus olduğu bilinmelidir. " değerlendirmesi yapıldı.

YÖK, tanınmayan veya tabela üniversitelerden alınan diploma ve derecelerin, mevzuata aykırı yapılan yatay ve dikey geçişlerin ve eğitim görülen ülkede yetersiz kalış süreleri gibi hukuki olmayan hususların önlenmesi kapsamında, mevzuat ve kendisine verilen görev kapsamında gereğini yapıyor.

Bilgilendirme broşüründe, idarenin aksi bir tutum takınarak kamu yararı ve hizmet gereklerini gözardı etmesinin suç teşkil edeceği ve dolayısıyla idarenin keyfi bir tutum takınmasının söz konusu olamayacağı vurgulandı.

"2018 yılında 101 farklı ülkeden denklik başvurusu yapıldı"
2018 yılının verileri incelendiğinde, Türkiye'ye 101 farklı ülkeden denklik başvurusu yapıldı.

Denklikte 2018 yılında bir önceki yıla göre üç kat fazla okul tanıma belgesi ve 10 bin denklik başvurusu yapıldı. 2018 verileri, başvuruların yüzde 5,3'ünün sahte belge, yasalara aykırı yatay ve dikey geçiş ile diplomanın alındığı ülkede yetersiz kalış süresi nedeniyle reddedildiğini ortaya koydu. 2014-2018 yıllarında toplam 26 bin 133 diploma için denklik kararı verildi.

Bazı ülke başvurularında işlemler 15 günde sonuçlanabiliyor
Dijitalleşme sonucunda 2018'de Türkiye'nin eğitim sistemiyle uyumlu ülkelerden yapılan denklik başvurularının sonuçlandırılma süresi ortalama 65 güne indirildi. Bazı ülke başvurularında ise işlemler 15 günde bile sonuçlandırılıyor. 

YÖK'te diploma denklik başvurusu incelemeleri tek tek dosya üzerinden yapılıyor. Bin 314 akademik alanda oluşturulmuş 15 komisyon, bu komisyonlarda görev alan 14 farklı üniversiteden 96 öğretim üyesi tarafından yapılan incelemeler sonucunda oluşturulan görüşler veya ihtiyaç duyulması durumunda muhtelif üniversitelerden alınan görüşler doğrultusunda dosya üzerinden karar veriliyor.

"Yükseköğretimde kaliteden taviz verilmeyecek" 
YÖK Tanıma ve Denklik İşleri Dairesi tarafından denklik sürelerine ilişkin şu değerlendirmeler yapıldı:

"Denklik konusu ülkemizde sürekli tartışma konusu yapılmaktadır. Fakat gelişmiş ülkelerde de denklik belli usul ve esaslar çerçevesinde yapılmaktadır. Bu kapsamda ulusal program kazanımlarını karşılamayan programlara denklik verilmemektedir. Ülkemizde en yüksek puanla girilen bir tıp fakültesinden en iyi derece ile mezun olan bir vatandaşımızın bir Batı Avrupa ülkesinden denklik alarak meslek icra edebilmesi ve bunun için gerekli olan süreçler bizdeki denklik işlemleri ile karşılaştırma yapılamayacak kadar zor ve uzun bir süreç.

Kaliteden taviz verilmeden sağlık ve mühendislik alanları da dahil bütün Avrupa ülkeleri ve ABD'ye göre alınan diplomalara YÖK daha hızlı denklik düzenlemektedir. Fakat elbette bunun için de karşılanması gereken şartlar bulunmaktadır."