Açe’de Osmanlı döneminde atalarımızın yaptıkları karınca kararınca işler bugün büyük miraslara dönüşmüş. 1600’lu yıllarda karşı karşıya kaldıkları Portekiz ve Hollandalıların işgal saldırısında mektup gönderdikleri Kanuni Sultan Süleyman’ın yardıma ömrü yetmez. Aynı mektubu muhatap alan oğlu II. Selim tarafından gönderilen donanma Açe’nin işgalcilere karşı zafer kazanmasında pay sahibi olmuş. Açe halkı, geçtiğimiz yıllarda yaşadığı yüzyılın en büyük felaketlerinden birisi olan tsunami afetinde yine yanlarında o dönem kendilerini yalnız bırakmayan Osmanlının torunlarını buldular. Bu felakette kardeşlerimizin bu sefer davetsiz olarak acıyan yüreklerine derman olma gayretimiz, vefalı kardeşlerimizde yankı buldu. Açe’de “Türkî” denince kardeşlik – vefa akla gelen ilk ifadeler oluyor.

Açe’de hayat sadelik ve sakinlik üzere devam ediyor. Kültürünü, tarihini, insanlarını öğrenmek ve bu minval üzere ilişkiler kurmak istiyoruz. Kültürel yaklaşımlarına önem verdiğinizde her toplum size kapılarını açacaktır. Sizi onların gözünde anlamlı kılan biraz da onların değerlerine duyduğunuz saygıdır. Kendine has üslupları, halleri ile paylaşıyorlar güzellikleri Açeliler. Kültürel yaklaşımları ise bizden tamamen ayrı, evlilik ritüellerinde ise bize ters gelebilecek farklı uygulamalar var. Bizde karşılığı “içgüveysi gitme” olan aile ilişkisinin buradaki karşılığı “olmazsa olmaz” mesabesinde…

ERKEKLERİN İŞİ ZOR(!)

Açe’de erkek olmak ve evlenmeyi istemek beraberinde birçok güçlüğe göğüs germeyi de gerektiriyor! Aileler arasında iletişimin direkt kurulması yerine kız istemek için erkek tarafının tayin ettiği temsilciler gidiyor. İlk görüşmeler aracılar tarafından devam ettiriliyor. Karşılıklı talepleri aracılar üzerinden alan aileler anlaşılması durumunda ise, bir sonraki görüşme, ailenin ikamet ettiği bölgenin reisi yani muhtar, bölgenin önde gelen âlimi, ihtiyar heyeti olarak ifade edeceğimiz bir grupla birlikte gerçekleşiyor. Aynı şekilde kız tarafının da bulunduğu bölgenin önde gelenlerinin kız istenmesi anında evde hazır olması gerekiyor.

Kız evinde hazırlanan ikram hep birlikte yenilerek kız tarafının okuduğu Kur’an tilavetinin ardından görüşmeler iki reis arasında başlıyor. Reisler, takıldıkları konularda âlimlerden bilgi alarak konuşmalarına devam ediyorlar. Üzerinde en çok konuşulan konu ise kızın alacağı mehir oluyor. Bu konu karşılıklı taleplerin alınması ve gerekli şartların sağlanarak tatlıya bağlanması ile son buluyor. Bu görüşmede düğün süreci tüm ayrıntıları ile konuşularak neticeye bağlanıyor. Bu sürece aileler sadece bilgi aktarımında bulunuyor, diğer ayrıntılar için önde gelenlerin alacağı karara göre hareket etmek zorunda kalıyorlar. Bu kararların dışında hareket etmeleri durumunda ise, bölgenin önde gelenlerinin ortak kararları ile çeşitli cezalarla karşı karşıya kalabiliyorlar. Bu, davetlerine icabet edilmemesinden komşularının kendileriyle konuşmamasına kadar farklı yaptırımlar olabiliyor.

NİKAH ANINDA MUHTEŞEM BİR SINAV

Nikâh kıyılacağı zaman aynı gruplar bir araya gelerek mehirin anlaşıldığı şekliyle uygulanmasını sağlıyorlar. Bunu da aileyi ayakta tutmak adına aldıklar önlemler olarak ifade ediyorlar. Nikâhın kıyılmasından önce tüm şartnameler gözden geçiriliyor, ailelerin de hazır bulunduğu ortamda tekrar ifade edilerek güncelleniyor. Nikâhı kıyacak olan resmi görevli akitleri yazıya döktükten sonra ailenin reisinin hazır bulunması şartıyla gerekli soruları sormaya başlıyor.

İlk olarak evlenecek adaylar Kur’an-ı Kerim testinden geçiriliyor. Herhangi bir sayfa açılarak okunması istenen gelin ve damat adaylarından bir tarafın hatalı okuması veya okuyamaması nikâhın ertelenmesine sebebiyet veriyor. Görevli, adayları, öğrenip geri gelmeleri için uyarıda bulunarak gönderiyor! Bu aşamayı başarı ile geçen bireylerin bir sonraki aşaması ise, fıkıh, ilmihal ve evlilik hükmü ile ilgili sorular geliyor. Yetkililerin alınan cevapları yeterli görmemesi durumunda yine nikâh işlemi yapılmadan adaylar geri gönderilerek öğrenip gelmeleri tavsiye ediliyor.

DAMAT EVLENDİKTEN SONRA KIZIN EVİNE TAŞINIYOR

Veeee... Mutlu son.. :)

Bu aşamaların hepsini geçiren gelin ve damat adaylarının ise, bu sefer memurun nikâh esnasında istediği telkinlerin tekrarını duraksamadan yapması gerekiyor. Hata yapılması durumunda düzeltene kadar tekrar eden adayların terlerini yüzlerinde, heyecanlarını kalp atışlarında duymak çok da zor olmuyor. Bu sürecin eleğinden hassas bir şekilde sıyrılan adaylar, evliler olarak yaşadıkları bölgenin gelenek ve göreneklerine uygun olarak icra edilen düğün merasimi için evlerine geri dönüyorlar.

Erkek evi bu süreci en zorlu geçiren taraf oluyor. Düğün için hazırlıklar kız evi tarafından yapılıyor. Düğün merasimi için kız evine çeyizleri ile birlikte gidecek erkeğin evden ayrılmasına ana yüreği dayanır mı!? Erkek, evlilikten sonra, diğer birey evlenene kadar veya 2 evlat sahibi olana kadar kız ailesi ile yaşamak durumunda kalıyor. Eğer evde yeni evlenecek birisi yoksa birlikte yaşamaya devam ediyorlar. Bizdeki erkek evine taşınma durumu Açe’de kız evine taşınmak olarak karşılık buluyor.

Bu izdivacın tabi en güzel tarafı şu ki, evi ortak paylaşım alanı olarak kullanan ailede herkes halinden memnun. Özellikle annesinin eli altında büyüyen kızın hayatına evinde devam etmesi ayrı bir güzellik olsa gerek. Bütün ağırlık kız tarafında değil tabii ki, erkek tarafı evlilik öncesi kızın ailesi tarafından yerel şartlara göre biçilen fiyatı ödemek durumundadır. Genellikle, evin tek olan kızı ise evlenmekte zorluk çekmektedir.

Açe’ye evlilik düşüncesi ile yolunuz düşer mi bilinmez; lakin eğer düşerse bunları göz önünde bulundurmak durumundasınız. Kültürel renkliliğin, dünyayı tanıma açısından büyük bir lütuf olduğuna şahitler oluyorsunuz.

Açe ile Türkiye’nin dostluğunun tarihsel bütünlük içinde devam etmesi temennisiyle, Aceh`den, Türkiye`deki telaffuzu ile Açe’den selamlar…

Dünyabizim.com