Okul başarısı nasıl sağlanır?

Çoğu anne-babanın temel kaygısı, çocuğun okulda başarılı olup olmayacağı üzerine kurulmuştur. Özellikle okula yeni başlayan çocukların ebeveynlerinde bu kaygı hat safhadadır.

Fakat şu unutulmamalıdır ki; çocuğun okuldaki başarısını önemli oranda etkileyen unsur, ailenin tutumudur. Nitekim çocuğun kendini geliştirmesine olanak sağlayan, ona sorumluluk duygusu, özsaygı ve özgüven kazandıran yer aile ortamıdır. Dolayısıyla ailenin destekleyici yaklaşımı ve okul ile dayanışması, çocuğun okul başarısı üzerinde önemli bir etkiye sahiptir. Öğrencinin başarısızlığı söz konusu olduğunda, ebeveynler tarafından sebepler araştırılmalı; çocuğu başarısızlığa iten nedenler giderilmelidir.

Öte yandan çocuğun yetenekleri keşfedilmeli, yeteneklerini geliştirebilmesi için imkân sağlanmalıdır. Çocuğun bir konuda başarısız olması, başka konularda da başarısız olacağı anlamına gelmez. Bu bağlamda ebeveynlerin yapması gereken şey, çocuğun başarısını her daim ön planda tutmak ve başarısızlığını yüze vurmamaktır.

Kimi düşünceler başarıyı olumsuz yönde etkiler. Özellikle bu düşünceler sıkça dile getirildiğinde, çocuk açısından olumsuzluklara yol açar. Örneğin anne-babalar zaman zaman çocuklarına, sırf o okusun diye saçlarını süpürge ettiklerini, çok masraf ettiklerini, kendileri okumayıp onu okuttuklarını, ondan sadece iyi bir yere gelmesini istediklerini tekrar tekrar söylerler. Ailesinin bu düşüncesi, çocukta yoğun bir baskı oluşturur ve bu tür sözler, ona başarısı oranında ailesi tarafından sevileceği mesajını verir. Malumdur ki; başarıya endeksli koşullu sevgi, çocuğa yarar yerine zarar verir.

Ailelerin sıkça düştükleri hatalardan biri de çocuğun başarısını başkasıyla kıyas etmektir. Ne yazık ki kıyaslamak kadar bir çocuğu incitici, yaralayıcı, üzücü ve başarıyı engelleyici bir başka anne-baba tutumu yoktur. Anne-babalar eleştireceklerse de eleştirilerini çocuklarının kişiliğine yönelik değil, yaptığı davranışa yönelik yapmalıdırlar. Sıkça nasihat etmek yerine örnek davranışlar sergileyerek eğitmelilerdir çocuklarını. Buradan da anlıyoruz ki; ailenin çocuğu gerçek anlamda tanıması, yeteneklerini keşfetmesi, onunla ilgili gerçekçi beklentiler içinde olması ve çocukla iyi bir ilişki içerisinde olması, çocuğun okul başarısını etkileyen en önemli unsurlar arasında yer alır.

Bu önemli bilgilerden sonra çocukların okul başarısını artırabilmek için neler yapılmalı, ona değinelim.

Sağlık Kontrolü: Çocuğun sıhhati okul başarısını etkileyen faktörlerden biridir. Nitekim bazı hastalıklar çocuğun enerjisini azaltır ve güçsüz bırakır. Devamlı ağrı ve acı veren hastalıklar da çocuğun dikkatini derse yoğunlaştırmasına engel olur. Dolayısıyla anne-babaların, çocuklarının okul içinde yaşadığı sağlık problemlerini takip etmeleri önemlidir. Gerek sağlık gerek okul başarısı açısından anne-babaların çocuklarını doktora gösterip göz, kulak, diş gibi okul başarısını etkileyecek rahatsızlıklarının bulunup bulunmadığına dair geniş çaplı bir muayeneden geçirtmelerinde fayda vardır.

Beslenme: Midesi aç olan çocuk, derslerine gerektiği dikkati vermekte aciz kalır. Ayrıca okul çağındaki çocuklar, büyüme ve gelişme döneminde oldukları için alacakları besinlerin dengeli olmasına özen gösterilmesi gerekiyor. Bu bağlamda ebeveynlerin, çocuklarını kahvaltı yaptırtmadan veya yemek yedirtmeden okula göndermemeleri büyük önem arz ediyor.

Bakım: Çocuğunuzun giyimine ve bakımına ve özellikle de diş bakımına özen gösterin. Elbiselerinin temizliğine de gereken önemi verin. Kılık kıyafeti düzgün olmayan, temiz olmayan, ağzı kokan çocuklar arkadaşları tarafından reddedilip yalnızlığa itilebilir. Bu nedenle çocuk artık okula gitmeye utanır, okula ve derslerine karşı ilgisi gittikçe zayıflar.

Ebeveyn-Öğretmen İşbirliği: Ebeveynlerin, düzenli aralıklarla öğretmenleriyle görüşmesi ve çocuklarının durumlarıyla ilgili bilgi almaları, çocuğun okul başarısını engelleyebilecek olası sorunları erkenden tespit etmekte oldukça faydalıdır. Bu bağlamda veli toplantılarını da kaçırmayın. Nitekim bu tür toplantılar, aile ile öğretmenlerin rahatça konuşabilecekleri ve çocuk hakkında görüşebilecekleri uygun ortamdır.

Rehberlik: Çocukların başarılı olması için ebeveynler doğru rehberlik yapmalıdır. Çocukta öğrenme isteği uyandırılmalı, öğrenme zevki geliştirilmelidir. Çocuğu kitap okumaya teşvik etmeli, bu bağlamda da bizzat örnek olmaya çalışılmalıdır.

Mutlu Aile Ortamı: Anne-babaların uyumu, sıkıntılarını çocuklarına yansıtmamaları ve huzurlu bir ortam sağlamaları, çocuklarının okuldaki başarısını etkileyen unsurlardan biridir. Yanında kavga edilmeyen ve huzurlu bir çocuğun, tüm dikkatini öğrenmeye yoğunlaştırması kolaylaşacaktır.

Tutarlılık: Çocuk eğitiminde en önemli konulardan birisi anne-baba arasındaki tutarlılıktır. Çocuğun eğitimi ve okul durumu ile ilgili sorumluluklar, sadece annenin ya da sadece babanın üzerine yıkılmamalı; onun yerine beraberce ve tutarlı davranışlarla bu sorumluluğun üstesinden gelinmeye çalışılmalı. Anne-babasının, derslerine önem verdiğini gören çocuğun öğrenme şevki artar.

Övgü: Çocuğunuzu övün. Eğer çocuğunuzun başarılı olmasını istiyorsanız ona sürekli olumlu mesajlar vermelisiniz. “Sen bunu yapamazsın”, “beceremezsin”, “aklın ermez” gibi olumsuz mesajlar yerine “sen bu işi yapabilirsin”, “anlayabilirsin”, “bu işin üstesinden gelebilirsin” mesajları vermeyi deneyin. Başarıları üzerinde yoğunlaşın, motive edin.

Sonuç itibariyle çocuğun okul başarısını sağlayabilmesinin yolu, anne-babası ile iyi ilişkiler içerisinde olmasından geçer. Çocuk ne kadar mutlu ve huzurluysa, çocuğun derslerine karşı motivasyonu da o kadar yüksek olur. Doğru yönlendirme, empati kurma ve sağlıklı iletişimle pek çok engeller rahatlıkla aşılabilir, çocuk başarıya ulaştırılabilir.

Pedagog Meliha Timur | Nisanur Dergisi | 83. Sayı | Ekim 2018