12 Eylül davasının görüldüğü Ankara 12. Ağır Ceza Mahkemesi`ne "devlet"ten şok edici yazılar ulaştı. Genelkurmay Başkanlığı`ndan gönderilen yazıda, Türk siyasi tarihine 1979 muhtırası olarak geçen 27 Aralık 1979 tarihli, TSK`nın Cumhurbaşkanı Fahri Korutürk`e gönderilen uyarı mektubunun arşivlerde bulunamadığı, araştırmaların devam ettiği bildirildi. Devletin diğer kurumları da, 12 Eylül dönemindeki işkencelere ait hiçbir belge ve bilginin arşivlerinde bulunmadığını bildirdiler.

Genelkurmay Başkanlığı`ndan, mahkemeye gönderilen cevabı, "Arşivlerimizde yapılan araştırmalarda, söz konusu uyarı mektubu hakkında herhangi bir bilgi ve belgeye rastlanmamıştır, ancak gerekli araştırmalar devam etmektedir" denildi.

`BAYRAK HAREKÂTI` YOK

Sabah`ın haberine göre, Mahkeme soruşturma aşamasında, Ergenekon soruşturması dosyasından temin edilen Bayrak Harekat Planı`nı Genelkurmay Başkanlığı`na sormuş, 12 Eylül 1980 sonrasında Genelkurmay Karargahı`nda yapılan toplantıların tutanaklarını da istemişti. Genelkurmay Başkanlığı`nın bu konudaki yazı ile Fatsa operasyonlarıyla ilgili yazıyı da cavapsız bıraktığı ortaya çıktı. Mahkeme, MİT Müsteşarlığı`na da darbeye hazırlık ile ilgili belgeleri sormuştu.

MİT`ten gönderilen yazıda, darbe hazırlığına yönelik arşivlerde herhangi bir kayıt, bilgi ve belge bulunmadığı yer aldı. MİT, mahkemeye sadece Kahramanmaraş olaylarıyla ilgili bir dosya gönderdi. MİT`e ayrıca, 1 Mayıs olaylarına ilişkin raporun da arşivlerinde bulunmadığını aktardı. Duruşmada okunan belgelere göre, MİT`in bu yöndeki raporu Jandarma Genel Komutanlığı`ndan gelen dosyanın içinden çıktı. Jandarma Genel Komutanlığı, bu olaylarla ilgili gönderdiği dosyadaki bilgilerin, devlet sırrı kapsamında olabileceğini belirterek, bu konudaki takdirin mahkemeye ait olduğunu da yazısına not olarak düştü.

MAHKEMEYİ TATMİN ETMEDİ
Mahkeme Başkanı Süleyman İnce cevap ların mahkemeyi tatmin etmediğini şöyle tutanağa geçirtti: "Gelen yazıları inceledik. Ancak davamızı bir yöne sevk edebileceği sonucuna varmadık." İnce, dosyaya bu yönde bilgi ve belge girmediğini de kayıt altına aldı.

KÖŞK`E DAVET GİBİ YAZI
Daha önce Başbakanlık ve Meclis Başkanlığı`na iddianameyi göndererek, bu iki kurumun müdahillik başvurusunda bulunmasında etkili olan Mahkeme, bu kez de Cumhurbaşkanlığı`na iddianameyi göndermeyi ve duruşma gününden haberdar etmeyi kararlaştırdı. Mahkeme Başbakanlık, TBMM Başkanlığı, CHP ve MHP ile12 Eylül döneminde kapatılan DİSK ve Hak-İş`in müdahilliğine karar verdi. Ayrıca 12 Eylül döneminde milletvekili olup da 3 gündür devam eden duruşmalara katılan Hüseyin Doğan, Azimet Köylüoğlu, Şükrü Bütün ve Nurettin Yılmaz`ın müdahillik talepleri kabul edildi.

Mahkeme diğer kişi ve kurumların müdahillik taleplerini daha sonra karara bağlayacağını açıkladı. Duruşma salonuna gelerek beyanda bulunan 104 yaşındaki Berfo Kırbayır ile 2 çocuğunun müdahillikleri de kabul edildi.

SAĞLIKLARI ADLİ TIP`A HAVALE
Mahkeme, Evren ve Şahinkaya`nın duruşmaya gelip gelemeyecekleri yönündeki Adli Tıp`a yazılan yazının beklenmesine karar verdi. Kararda, gerekirse sanıkların İstanbul ve Ankara`da muayene edilerek bu yönde rapor oluşturulması istendi.

TUTUKLAMA TALEBİ REDDEDİLDİ
12 Eylül davasında dün ara kararını veren Ankara Özel Yetkili 12`nci Ağır Ceza Mahkemesi, Kenan Evren ve Tahsin Şahinkaya için yapılan tutuklama taleplerini reddetti. 3 gün süren duruşma sonunda mahkemeye gelen mağdurların talepleri doğrultusunda Evren ve Tahsin Şahinkaya hakkında "işkenceden soruşturma yürütülmesi için" ise suç duyurusunda bulunulmasına karar verildi. Mahkemenin bu kararı duruşma tutanaklarına şöyle yansıtıldı:

İŞKENCEYE SORUŞTURMA
"Sanıklar Ahmet Kenan Evren ile Tahsin Şahinkaya haklarında sistematik olarak işkenceye neden olma yönünden suçlamalarda bulunulduğundan bu iki sanık hakkında gerekli soruşturmanın yürütülebilmesi açısından müzekkere ile Cumhuriyet savcılığına suç duyurusunda bulunulmasına karar verildi. Mahkeme ayrıca, 3 gündür devam eden duruşmalarda mağdurların anlatımları doğrultusunda yine mağdurların verdikleri isimler hakkında işkence ve kötü muameleden soruşturma yürütülmesi için özel yetkili başsavcı vekilliğine yazı yazılmasına karar verdi."

`YURTDIŞI YASAĞI YETERLİ`
Mahkeme duruşmalarda dile getirilen tutuklama taleplerini şu gerekçeyle reddetti: "Sanıkların yaş ve sağlık durumlarıyla ölçülülük ve orantılılık ilkeleriyle birlikte değerlendirildiğinde sanıklar hakkında yurtdışına çıkmamak şeklindeki adli kontrol kararı yeterli görüldüğünden sanıkların tutuklanması talebinin reddedine karar verildi."

AB`DEN DESTEK
Avrupa Birliği`nden 12 Eylül davasına kuvvetli destek geldi. AB Komisyonu`ndan yapılan açıklamada davanın "adaletin tesisi için fırsat" olduğu vurgulandı. AB Komisyonu`nun Genişleme ve Avrupa Komşuluk Siyaseti`nden sorumlu komiseri Stefan Füle`nin basın ofisinden yapılan açıklamada şu ifadeler kullanıldı: "Bu gelişme, 1980 darbesinin trajik neticelerine ilişkin adaletin tesis edilmesi, Türkiye tarihinin bu kısmının tamamen kapatılması ve demokratik reformların sürdürülmesi için bir fırsat sunacaktır."