Kansere karşı dikkatli olunması gerektiğini vurgulayan Memorial Diyarbakır Hastanesi Tıbbi Onkoloji Uzmanı Doç. Dr. M. Ali Kaplan, kansere karşı tarama programları ve akıllı ilaçlar tedavisinde gelişmeler olduğunu belirterek, aşı tedavilerinin ise ciddi oranda gündeme geldiğini ve gelmeye devam edeceğini vurguladı.

Kanserin tanımı hakkında bilgi veren Doç. Dr. M. Ali Kaplan, kanserin kontrolsüz hücre çoğalması olduğunu söyledi.

Vücuttaki hücrelerin dengeli bir şekilde çoğaldığını belirten Kaplan, bu denge çerçevesinde hücrelerin düzenli bir şekilde çoğalıp öldüğünü ifade ederek, kanserin ise kimi durumlarda hücrelerin kontrolsüz çoğalmasıyla oluştuğunu kaydetti.

En çok görülen kanser erkeklerde prostat, kadınlarda ise meme kanseri

Dünya genelinde kadın ve erkeklerde en çok rastlanan kanserin erkeklerde prostat, kadınlarda ise meme kanseri olduğunu, ikinci sırada ise her iki cinsiyette de akciğer kanserinin olduğunu söyleyen, Kaplan, üçünçü sırada gelen kanserin ise kolon ve rektum denilen bağırsak kanserleri olduğunu ifade etti. 

Yapılan araştırma ve istatistiki bilgiler göz önünde bulundurularak 2008’den 2030’a kadar gelindiğinde kanser vakalarının iki katına yükselebileceğinin öngörüldüğünü belirten Kaplan, Türkiye’de Batı’ya göre daha genç kanser vakalarına rastlandığının bunun sebebini ise Türkiye’nin genç nüfusuna bağladı.

Kanserin açık bir belirtisi olmadığını, kanserin her şeyden kaynaklanabileceğini ifade eden Kaplan, hastalığın belirtilerine ilişkin şunları söyledi: “Beyinden kaynaklandığında baş ağrısı ve nöbet ile kadın genital yollarında ortaya çıktığında kanama ile bağırsakta ortaya çıktığında ise büyük abdestte kan ile ortaya çıkabileceğini kaydetti.

“Kansere sebep olan en önemli etken sigara”

Şikâyet ve belirtilerde geçmeyen ve artan durumlar olması halinde derhal doktora başvurulması gerektiğinin altını çizen Kaplan, sigaranın girdiği yerden çıktığı yere kadar, ağızdan akciğere kadar, yutaktan idrar yollarına kadar her yerde kansere sebep olabileceğine dikkat çekerek, sigaradan korunmanın önemine işaret etti.

Sigaranın kullanıldığı ölçüde kanser riskinin arttığına dikkat çeken Doç. Dr. M. Ali Kaplan, kansere sebep olan etkenlerden bir diğerinin ise beslenme olduğunu belirtti.

“Kanserde korunmak için bol sebze ve meyve tüketilmeli”

Beslenmede sebze ve meyvelerin sık sık tüketilmesinin kanser riskini düşüreceğini dile getiren Kaplan, tüketilen etlerde ise mangal ve kebaptan ziyade haşlamanın tercih edilmesinin faydalı olduğun söyledi.

Kansere neden olan bir diğer etkenin ise yiyecek ve giyeceklerin saklama koşulları olduğunu kaydeden Kaplan, kıyafetlerin nemli ortamlardan uzak tutulması ve yiyeceklerin buzdolabı gibi soğuk yerlerde saklanmasının önemine işaret ederek, saklama kaplarının ise plastik yerine cam tercih edilmesinin kanser riskini düşüreceğini söyledi.

“Kansere karşı tarama programları ve akıllı ilaçlar tedavisinde gelişmeler var”

Tuzlu yiyeceklerden ve turşu gibi gıdalardan uzak durmak gerektiğini belirten Kaplan, “Fiziksel aktiviteler ve spor gibi etkenler ile kanserden korunabiliriz. Tabi tüm bunları yapmak dahi kanser yakalanmaktan kurtarmayabilir. Ancak kanseri erken saptayarak sağlımıza dönme ihtimalimizi güçlendirebiliriz. Bu doğrultuda tarama programları var. Meme kanseri ve kadın genital kanserlerinden rahim ağzı kanseri için tarama programları var. Akciğer kanseri için de yeni oturan tarama programları var. Bunlar da zamanla hastalarımıza önerilecektir. Bunlara ülkemizde KETEM denilen merkezlerden başvurulabiliyor. Yine de kanser meydana gelebilir, yayılabilir. Bu doğrultuda tedavide gelişmeler var.” dedi.

“5 yıldır aşı tedavilerinin ciddi oranda gündemimize geldiğini görüyoruz”

Doç. Dr. M. Ali Kaplan,  son olarak, “Yıllardır kullandığımız kemoterapi ajanları yanında 10 yıldan bu yana akıllı ilaçlar dediğimiz tümör hücrelerinin üzerinde bulunan belli uyarıcıları hedefleyip onlara yapışan ve dengesi bozulan kontrolsüz hücrelerin yok olmasını sağlayan bir takım ilaçlar geliştirildi. Bu ilaçlar sayesinde belli tümörlerde ciddi gelişmeler oldu. Bunun yanında 5 yıldır aşı tedavilerinin ciddi oranda gündemimize geldiğini görüyoruz. Gelmeye de devam edecektir.” şeklinde konuştu.

Kanser hakkında

Vücudumuzda tüm organlar hücrelerden oluşur. Hücreler vücudumuzun en küçük yapıtaşlarıdır ve ancak mikroskopla görülebilirler.

Sağlıklı vücut hücreleri (kas ve sinir hücreleri hariç) bölünebilme yeteneğine sahiptirler. Buna karşın kanser hücreleri, bu bilinci kaybeder, kontrolsüz bölünmeye başlar ve çoğalırlar. Kanser hücreleri birikerek tümörleri (kitleleri) oluştururlar, Eğer kanser hücreleri oluştukları tümörden ayrılırsa, kan ya da lenf dolaşımı aracılığı ile vücudun diğer bölgelerine gidebilirler. Gittikleri yerlerde tümör kolonileri oluşturur ve büyümeye devam ederler.

Kanserin başlıca nedenleri

- X-ışınları, gama ışınları, radyoaktif maddelerden yayılan partikül radyasyonları ve ultraviyole ışınları gibi iyonize edici radyasyonlar kansere zemin hazırlamaktadır.

- Bazı kimyasal maddelerin mutasyon potansiyeli yüksektir.

- Birçok ailede kansere yakalanmaya karşı güçlü bir kalıtsal eğilim vardır.

Kanserin görüldüğü yerler aşağıda gösterildiği şekilde yüzdeleşebilir

Beyin ve omurilik yüzde 1, Cilt yüzde 10, Genital bölgeler; erkeklerde yüzde 20, kadınlarda yüzde 8, Meme yüzde 14, Sindirim sistemi yüzde 25, Solunum yolları; erkeklerde yüzde 2, kadınlarda yüzde 3, Karaciğer ve safra kesesi yüzde 3, Diğer organlar yüzde 8 şeklinde sıralanabilir.

En sık görülen kanser tiplerinin ise akciğer kanseri, prostat, mide, kalın barsak, rahim ağzı kanseri olarak belirtiliyor. (M. Sıddık Bilge – İLKHA)