BATMAN - Güneydoğu Anadolu ve Doğu Anadolu Bölgelerinin tarihini ve kültürel değerlerini, canlı tarih görüşmeleriyle Kürtçe olarak belgeleyen "Demek Ji Dema" (Geçmişe Doğru) adlı belgesel film, çekimlerin başladığı 2011 yılının Nisan ayından 8 ay sonra kurgu aşamasının da tamamlanmasıyla gösterime hazır duruma geldi.

Prof. Dr. Sedat Cereci`nin 9 kişilik bir ekiple yaptığı çekimlerde, 20. yüzyılın başlarında doğan 89 yaşındaki Halil Zengin, 80 yaşındaki Hamza Yıldırım ve Nasibe Özdemir`le yapılan görüşmelerde, yaklaşık 80 yıl önce Güneydoğu Anadolu Bölgesi`nin koşulları, ekonomik yapı, insan ilişkileri, kültürel ortam, başkentte yaşananların yöreye yansımaları, Türkiye`deki gelişmelerin değerlendirmesi, yaşlı kuşakların gençlere bakışı dile getirildi. Batman`ın Hasankeyf, Gercüş ve Siirt`in Kurtalan ilçelerinde yaşayan canlı kaynaklarla yapılan Kürtçe sözlü tarih görüşmelerinin filme kaydedilmesiyle yöre tarihinde yaşananlar, resmi tarihe kaydedilmeyen bilgiler ve bilinmeyenler belgelendi. Koordinatörlüğünü Öğr. Gör. Orhan Zengin, Öğr. Gör. Ali Kemal Ceylan`ın üstlendiği belgesel filmde, Tarkan Demir`in kameraman ve kurgu operatörü, Nuri Abaşlıoğlu`nun teknik yönetmen, Emine Polat, Nuray Yılmaz ve Halit Kavak`ın teknik düzenleme sorumlusu olarak görev yaptılar. Uluslararası üne sahip Kürt müzisyen Aram Tigran`ın müzikleriyle kurgulanan filmin, uluslar arası festivaller için İngilizce altyazıyla hazırlandığı belirtildi.

Kürt Vatandaşlarla Görüşüldü
Kürt vatandaşlarla yapılan görüşmelerde, Türkiye`de yaşanan siyasi değişimlerle kültürel yapının da değiştiğine, insanların yaşama ve dünyaya bakışlarından beklentilerine kadar hemen hemen tüm alanlarda dönüşüm yaşandığına, teknolojik olanaklar gelişirken insancıl değerlerin azaldığına ve çatışmaların arttığına dikkat çekildi. Modern pek çok olanakların yokluğuna, yoksulluğa, ulaşım ve haberleşme konularındaki sıkıntılara rağmen geçmiş dönemlerde insanların büyük bir huzursuzluk içinde olmadığının vurgulandığı sözlü tarih görüşmelerinde, manevi duyguların ve geleneksel insan ilişkilerinin toplumsal yapıyı diri ve sağlam tutmada büyük rol oynadığı belirtildi.

20. yüzyılda yaşanan savaşlara, ekonomik bunalımlara, yokluklara rağmen insanların eskiden birbirlerine yardımcı olduklarını, birbirlerini koruduklarını, birbirlerinin sıkıntılarını gidermek için çabaladıklarını belirten canlı tarih kaynaklarının, o dönemlerde toplumun samimi insan ilişkileri ve manevi değerlerle sürekliliğini koruyabildiğini anlattıkları bildirildi. Katırlarla yapılan seyahatlerden, büyük ailelerin bir arada oturduğu akşamlarda anlatılan efsanelerden, yaşlıların kendi aralarında yaptıkları samimi şakalardan, zorlu hac yolculuklarından söz edilen film çekimlerinde, samimiyete dayalı insan ilişkilerinin ön plana çıkarıldığı görüldü. Tarkan Demir`in kameramanlık yaptığı Kürtçe tarih belgeselinin İngilizce altyazıyla kurgulanarak uluslar arası film festivallerine katılacağı, film üzerine aktarılan belge niteliğindeki bilgilerle yöre tarihinin genç kuşaklara aktarılacağı dile getirildi.

 

Halid Coşkun-İLKHA