Abdullah b. Zübeyr, Ashâb-ı Kiram’ın tefsir, hadis ve fıkıh âlimlerinden ve “Abâdile”  dendir. Kahramanlık ve cesaretiyle birlikte çok ibâdet ederdi. Gündüzlerini oruçla, gecelerini ibâdetle geçirirdi. Namazda o kadar çok vecd ile huzura dalardı ki ‘kıyam’da uzun müddet kalır, secdeye dalıp giderdi. Hadis kitaplarında onun rivayet ettiği otuz üç hadis mevcuttur.

Hicret’ten sonra Medine yakınındaki Kûba’da doğdu. Babası Zübeyr b. Avvâm, Cennetle müjdelenen on kişiden biridir. Annesi, Hz. Ebû Bekir’in kızı Esmâ’dır.

 

Medine’de muhâcirlerden ilk doğan çocuk Abdullah b. Zübeyr’dir. Bu doğuma muhâcirler bir hayli sevinmişti. Çünkü Medine Yahûdileri “Muhâcirlere sihir yaptık, çocukları olmayacak” diye ortaya fesat saçıyorlardı. Hz. Ömer devrinde henüz on iki yaşlarında iken babası ile Yermük Savaşı’na gitti. Dört yıl sonra da babası ile birlikte Mısır fethine katıldı. Tunus’un fethine de katıldı. Bu savaşta Roma bölge valisi Gregor’u öldürerek zaferin kazanılmasında büyük rol oynadı.

Hz. Osman tarafından Kur’ân-ı Kerim’in çoğaltılması için toplanan ilmî heyete katıldı. Hz. Osman şehid edildiği gün, âsilere karşı gayretle müdâfaa edenlerden idi.

 

Abdullah b. Zübeyr, Yezid’e bey’at etmedi. Hz. Hüseyin ile birlikte Mekke’ye geldi. Mekke’de kaldı. Hz. Hüseyin’in Kerbelâ’da şehid olduğunu işitince Yezid’in adamlarını Hicaz’dan çıkararak hilâfetini ilân etti. Mekke ve Medine, Hicaz halkı kendisine bey’at etti. İki yıl sonra Yezid’in adamları Medine-i Münevvere’yi ele geçirdiler ve Mekke’yi muhasara ettilerse de Yezid’in ölümüyle askerler Şam’a geri döndüler.

 

Hz. Abdullah dokuz yıl Mekke’de halifelik makamında bulundu. Mısır ve Şam dışında İslâm devletinin diğer bölgeleri olan Hicaz, Yemen, İran, Irak ve Horasan halkı Abdullah b. Zübeyr’e bey’at etti. Hilâfeti zamanında Emevilerce ateşe verilen Kâ’be-i Muazzama’yı yeniden yaptırdı. Hacerü’l-Esved’in kırılan parçalarını toplatıp bir gümüş çerçeve içerisine yerleştirerek Kâ’be’nin içine aldırttı.

 

Abdülmelik b. Mervan, Haccac kumandasında bir orduyu Mekke’ye gönderdi ve Mekke’yi kuşatıp tahrip etti. Muhasara altı aydan fazla sürdü. Abdullah’ın taraftarları dağıldı. Uzun muhâsaranın sonlarında tavsiye ve duasını almak için annesini ziyarete gelen Abdullah’a annesi Hz. Esma: “Savaşa devam et, ya şehid olursun, ya zafer kazanırsın. Ben de acın olursa sabreder, zaferin olursa sevinirim” diye dua etti. İbn Zübeyr, mancınıktan atılan bir taşla yaralandı. Kanlar içinde kıvranırken Abdülmelik İbn Mervan’ın adamları üzerine atılarak onu şehid ettiler. Şehid olduğunda yetmiş üç yaşındaydı.