Mehmet Özcan - Doğruhaber

Yemen'de 4 aydır başkenti elinde bulunduran Şii Husiler ile yönetim arasında anlaşmaya varıldı. Yapılan anlaşmaya göre Husilerin temel taleplerinden olan anayasa taslağında değişikliğe gidilecek ve 4 ay önce kabul edilen Barış ve Ulusal Ortaklık Anlaşması hayata geçirileceği belirtildi. Ancak anlaşmanın yapıldığı açıklamalarının üzerinden 24 saat geçmeden Halid Mahfuz Bahhah başkanlığındaki hükümet, Cumhurbaşkanı Abdurabbu Mansur Hadi'ye istifasını sundu. Bu istifa haberinin hemen ardından ise devlet başkanı Hadi Mansur'un da istifa haberi geldi.

Husilerle varılan anlaşma sonrası başbakan, ardından cumhurbaşkanının sürpriz istifalarıyla boşalan yönetimdeki boşluk, ülkeyi bir süre daha kaos ortamında tutacağa benziyor.
Husiler Salı günü Cumhurbaşkanlığı Sarayı'nı ele geçirmişti. Daha önce Husi Hareketinin merkezi olan Sa'da ve Amran kentlerine sahip olan Husiler, başkent Sana'nın yanı sıra Kızıldeniz kıyısında iki önemli liman kenti El-Hudeyde ve El-Muha'yı da kontrolü altında tutuyordu. Olayların bu aşamaya gelmesinde Yemen'in devrik lideri Ali Abdullah Salih'in Husileri perde arkasından yönettiğine dair ciddi iddialar var.

Yemen`deki son gelişmeleri gazetemize değerlendiren Moritanyalı ünlü düşünür Dr. Muhammed Muhtar eş-Şankıti, çok önemli açıklamalarda bulundu. Dr. Şankıti ile yaptığımız telefon görüşmesinde Şankıti, Husilerin bütün Yemen`i ele geçiremeyecekleri, geçirseler bile kontrol altında tutamayacakları öngörüsünde bulundu. Çatışmaların bu aşamaya gelmesinde eski yönetim lideri Salihi ile Husiler arasında örtülü bir ittifaktan kaynaklandığını belirten Şankıti, olayların Suudi yönetimine yansıyan yanı için ise Suudilerin bir nevi “ahmaklıklarının” ve yanlış politikalarının bedelini ödediklerini ifade etti. İşte Dr. Muhammed Muhtar eş-Şankıti`nin Yemen`deki son durum, Suudi`nin tavrı ve İhvan`ın konumuna dair yaptığı açıklamalar…

ESKİ YÖNETİM LİDERİ SALİHİ  İLE HUSİLER ARASINDA ÖRTÜLÜ BİR İTTİFAK VAR

Yemen`de neler oluyor? Uzun bir zamandır ülkede durulmayan bir kaos var. Başkenti elinde bulunduran Husi Hareketi, Cumhurbaşkanlığı Sarayı`nı da ele geçirdi. Son gelişmeleri nasıl yorumluyorsunuz?

Yemen şu anda meydana gelen halk hareketinden sonra farklı bir mecraya sürüklendi. Eski yönetim lideri Salihi ile Husiler arasında örtülü bir ittifak var şu anda. Bunlar birlikte hareket ederek mevcut yönetime karşı bir hareket başlatmış oldu. Şu anda önemli kısımlarını kendi kontrolleri altına almış bulunmaktalar. Fakat bu yüzeysel bir olaydır. Biz Yemen`in Husiler tarafından tamamen kontrol altına alınabileceğine ihtimal vermiyoruz. Çünkü Yemen çok büyük ve karmaşık bir yapıya sahip. O bakımdan bu biraz da yüzeysel. Fakat şu anda Husiler batı tarafında ve daha güneyde bazı yerleri Meerb gibi- ele geçirmek istiyorlar. Böylece şu ana kadar elde ettikleri kazanımları sağlamlaştırmak istiyorlar.

Ama tabi bu kolay olmayacak. Husilerin Yemen`i şu anki durumda ele geçirseler bile kontrol altında tutmaları mümkün gözükmüyor.

SUUDİ`NİN YEMEN`LE ARASINA DUVAR ÖRMESİ GÜVENLİĞİNİ SAĞLAMAYACAĞI GİBİ ONUR KIRICI

Sayın Şankıti, özellikle Suudi`nin tavrını merak ediyoruz. Hem kuzeyde Irak sınırında hem de güneyde Yemen sınırında bir duvar örmeyi düşünüyorlar, yani teknolojik bir set çekmeyi düşünüyorlar.  Bu girişimler Suudileri en azından kaygılandıkları tehlikelerden koruyacak mı ya da Suudi`ye istikrar getirecek mi? Ayrıca Suudi`nin oradaki çıkmazını değerlendirebilir misiniz?

Hayır, bu girişim Suudilere kesinlikle güvenlik sağlamaz. Bu tabi Suudilerin bir nevi “ahmaklıklarının” ve yanlış politikalarının bir bedelidir. Suudiler çok büyük hatalar yaptılar. Arap Baharındaki halk hareketlerine karşı tavır aldılar. Ve tabi bunun bedelini ödüyorlar. Çünkü Suudilerin bu şekilde kendilerini güvende hissetmeleri mümkün değildir. Düşünün ki şu anda Husiler Yemen`de güçlü fakat en zayıf oldukları zamanda dahi Suudi Arabistan`ın sınırında bulunuyorlar. Bu durumda nasıl güvenliklerini sağlayacaklar. Demek ki farklı hesaplar içinde halk hareketlerine karşı tavır aldığınız zaman işte bunun sonucunda böyle bir çıkmaza giriyorsunuz. Orada bir duvar örmek, akıl kârı değil. Çünkü halklar arasında ilişkiler var, sosyolojik ilişkiler var, kültürel ilişkiler var. Sen bu duvarla nasıl kendini güvene alabilirsin. Elbette çok onur kırıcı bir durum. Üstelik hiçbir netice de vermeyecektir.

SON GELİŞMELER İHVAN`I ETKİN BİR KONUMA GETİRİR 

Yemen İhvan`ı hakkında, özellikle de siyasi partisi Islah Hareketi hakkında bilgi verir misiniz? Ayrıca güçlü bir halk tabanı olduğu bilinen Islah Hareketi`nin son gelişmelere bakışı ya da tepkisi ne?

Islah partisi, 1940`tan beri yemen İslami Hareketi`nin temel bir yapısını teşkil ediyor. Ve her zaman seçimlerde ikinci sırayı alıyor. Çok ciddi bir halk tabanı vardır. Daha önce Abdullah Ahmed liderliğinde halk hareketinden önce Suudi`yle geleneksel bir ittifaka sahipti. Fakat daha sonra Suudi`nin Yemen`deki halk hareketine karşı durmaları neticesinde bu ilişkiler bozulmuştur. Ve Mısır`da olduğu gibi Suudiler İhvan Hareketi`ne ve onun siyasi partisi olan Islah Partisi`ne karşı bir tavır içine girmişlerdir. Tabi Islah Partisi çok güçlü bir tabana sahip ancak şu ana kadar Husilerle direk doğrudan bir çatışma içine girmedi, bundan özenle kaçındı. Fakat son gelişmeler sanki Islah Partisi`ni de bu işin içerisine çekebilecek bir noktaya geldi. Yani Islah Partisi teknik ve metot olarak doğrudan silahlı bir girişimden kaçınıyor ancak son durumlar onu buna mecbur bırakabilir. Çünkü karşılarında güçlü bir Husi etkisi var, bunu nasıl dengeleyecekler bilemiyoruz. Fakat Yemen`de gelecekle alakalı farklı öngörülerde bulunmak mümkündür. Netice itibariyle ben, Husilerin bütün Yemen`i ele geçiremeyeceklerini, geçirseler bile kontrol altında tutamayacaklarını ve Islah Partisi`nin de daha etkili olacağını düşünüyorum.

Vakit ayırdığınız ve verdiğiniz bilgiler için  teşekkür ediyorum.

Ben teşekkür ediyorum.

Muhammed Muhtar eş-Şankıti kimdir?

Moritanyalı olan yazar, icazetli Kur`an hafızıdır. Küçük yaştan itibaren Moritanya`nın tanınmış âlimlerinden fıkıh, fıkıh usulü ve nahiv gibi dersler alan Şankıti, 1989 yılında Şeriat Fakültesi`nden mezun oldu. Katar`ın başkenti Doha`da İslami Araştırmalar Fakültesi`nde araştırma koordinatörü olarak çalışmakta olan Şankıti, El Cezire Araştırmalar Merkezi başta olmak üzere birçok araştırma merkezinde danışmanlık yapıyor.

HUSİ ENSARULLAH HAREKETİ İRAN ÇİZGİSİNE YAKIN

Husi Ensarullah Hareketi`nin, ideolojik açıdan Yemen`deki Sünni ve Zeydi hareketlerden bağımsızlaşarak, İran yönetimiyle aynı çizgide 12 İmam kültürüne bağlı Şii bir siyasal oluşuma dönüştüğü değerlendirmeleri yapılıyor. Husiler, demokratik ve çoğulcu bir devlet yönetimini reddederek, devletin meşruiyetinin Hz. Muhammed Aleyhissalatu Vesselam`ın soyundan gelen yöneticilere ait olması gerektiğini iddia ediyor. 1979 Devrimi sonrası İran`da kurulan, din adamlarının egemen olduğu, “Velayet-i Fakih” sistemine benzer bir “İmamlar devleti” talep eden Husiler, Yemenli analistler tarafından İran yönetimiyle koordineli olarak hareket eden, Lübnan Hizbullah hareketine benzetiliyor. Husilerin devlet teorisi, Husi soyunun Hz. Muhammed`e dayandığı ve dolayısıyla devletin egemenlik hakkının Husi soyuna ait olduğu iddiasına dayanıyor. İran dini lideri Ayetullah Ali Hamaney`in Uluslararası İlişkiler Danışmanı Ali Ekber Velayeti de, yaptığı son açıklamalardan birinde Yemen`deki “Husileri” desteklediklerini açıkladı.