MARDİN - Federal Kürdistan Bölgesi’nde IŞİD`in saldırılarından kaçan Yezidiler, Batman ve Mardin`e sığındılar. Mardin’in Midyat ilçendeki Güven Mahallesi`ne sığınan 100 kişilik Yezidi grubu, canlarını zor kurtardıklarını belirttiler. Bu arada kaçamayan Yezidiler ise Duhok`un Şexan ilçesinde bulunan ve kutsal saydıkları Laleş Tapınağı’na sığındıkları bildirildi. Peki, Ezidiler kimdir ve nerelerde yaşarlar?

“Şeytan” ve “Ölüm" kelimesini sevmezler

Türkiye`deki Kürtler arasında pek yaygın olmasa da Irak Federal Kürdistan Bölgesi, Suriye, Ermenistan, Gürcistan, Avrupa ülkeleri ve Rusya’da yoğunlukla yaşayan Ezidiler, kendilerinin Âdem ve Havva’nın birleşmesiyle ortaya çıkan yetmiş iki milletten ayrı bir millet olarak kabul etmektedirler. Tek dini ibadet yerleri ise Duhok`un Şexan ilçesinde olan ve kutsal saydıkları Laleş tapınağıdır. Ezidiler, “şeytan” ve “ölüm" kelimesini hiç sevmezler.

Fikir babaları: Baba Şeyh

Ezidiler; Şeyhler, Pirler ve Müritler sınıfından oluşmaktadırlar. Şeyhler ve Pirler yönetici Müritler ise onlara bağlı kişilerdir. Şu anki Yezidi toplumunun yüzde 6-7 Şeyhler ve Pirler, geri kalan yüzde 93-94 ise Müritler sınıfını oluşturuyor. Yezidiler, ruhani lider olarak “Baba Şeyh” diye isimleri kişiyi görüyorlar. Yezidilik kendisinden önce olan Zedüştlük, Mandakizm, Manişeizm ve Hurremizm düşünce tarzlarının bir devamı olarak biliniyor.

Kara Kitap

Melek Tavus dedikleri Şeytan’a iman eden Ezidiler, ‘Şeytan’ ismini ise bir hakaret olarak görüyorlar. Ezidilerin iki kutsal kitabı olduğu ifade edilmektedir. Bunlar: Meshaf Reş (Kara Kitap)  ve Kitab el Celve’dir. Yezidiliğin temel ilkeleri bu kitapta anlatıldığı ileri sürülse de bu kitabı gören henüz olmamış.

Namaz

Yezidiler, sabah güneş doğarken ve akşam güneşin batışı sırasında güneşe yönelerek üç defa rükuya varıp toprağa kapanmak suretiyle namaz kılmış oluyorlar. Ayrıca güneşe taparlar ve ona saygı gösterirler.

Oruç

Yezidilerin iki çeşit orucu vardır. Birincisi genel oruçtur. Bunu her Yezidi tutmak zorundadır. Bu oruç, her yıl Aralık ayında üç gün olarak tutulur. Özel oruç seksen gün tutulur kışın ve yazın ikiye bölünür. Bu orucu din adamları ve yaşlı kesim tutarlar.

Yezidilerin nüfusu

Federal Kürdistan Bölgesi’nde 400 bin, Suriye’de 15 bin, Rusya’da 150 bin, Avrupa’da 60 bin ve Türkiye’de küçük bir nüfus olmak üzere 700 bin Yezidinin yaşadığı tahmin edilmektedir. Siirt’in Kurtalan, Batman’ın Beşiri, Mardin’in Midyat, Diyarbakır’ın Bismil, Şanlıurfa’nın Viranşehir ilçelerine bağlı köylerde dağınık bir halde yaşayan Yezidilerin çoğu Avrupa ülkelerine yerleştikleri biliniyor.   

Yılanlı türbeler

Yaktıkları ateşi hiç söndürmezler ve siyah yılan asla öldürülmez. Viranşehir’de bazı “Yılanlı türbeler” vardır ki, Yezidiler bu türbelere gidip yılanların gelmesini bekler. Yılanın kişinin üzerinden geçmesiyle ettiği duanın kabul olunacağına inanılır. (M. Salih Keskin – İLKHA)