Uluslararası Adalet Divanı, (UAD) israil’in, Refah'a yönelik askeri saldırılarını durdurmasını emretti. UAD, Güney Afrika Cumhuriyeti'nin israil aleyhine açtığı "soykırım" davasında, işgal rejiminin Refah'a yönelik askeri operasyonlarını durdurmasını da içeren ek ihtiyati tedbir taleplerine ilişkin kararını açıkladı. Divan Başkanı Lübnanlı yargıç Nawaf Salam, mahkemenin kararlarını kamuya açık oturumda okudu.

GAZZE'DEKİ DURUM KÖTÜLEŞTİ

Gazze'deki durumun 26 Ocak'taki karardan bu yana özellikle gıdaya erişim ve insani durum bakımından ciddi şekilde kötüleştiği belirtilen kararda, Refah'a yönelik işgalci saldırılarının devamı halinde insani durumun felaket düzeyinde kötüleşeceği ifade edildi. Kararda, işgalcilerin haftalarca süren yoğun bombardımanın ardından 7 Mayıs'ta Refah'ta askeri bir saldırı başlattığı ve bunun sonucunda 18 Mayıs 2024 itibarıyla yaklaşık 800 bin Filistinlinin Refah'ta yerlerinden edildiği belirtildi. Üst düzey Birleşmiş Milletler (BM) yetkililerinin, sürekli olarak, Refah'a yönelik bir askeri harekatın büyük riskler içerdiğinin altını çizdiğine işaret edilen kararda, BM kaynaklarının Gazze'de Filistinlilerin insani bir felakete uğrama riskinin gerçekleşmeye başladığı yönündeki uyarıları hatırlatıldı.

İŞGALCİLER, SİVİLLERİN GÜVENLİ TAHLİYESİ KONUSUNDA DİVAN'I İKNA EDEMEDİ

İşgal rejiminin, saldırı başlattığı Refah'taki sivillerin güvenli şekilde tahliyesi konusunda Divan'ı ikna edemediği vurgulanan kararda, "Divan, Refah'taki askeri saldırı sonucunda Filistin halkının maruz kaldığı büyük riski hafifletmek için (israil'in aldığı) tedbirlerin yeterli olduğuna ikna olmamıştır." ifadelerine yer verildi. Mahkeme, işgalcilerin Mavasi bölgesinde bugüne kadar tahliye edilen 800 bin Filistinli için gerekli miktarda su, temizlik, gıda, ilaç ve barınak bulunup bulunmadığına ilişkin yeterli bilgi sağlamadığını aktardı. Kararda, işgalcilerin Refah'taki askeri saldırısının yarattığı endişeleri yeterince ele almadığı ve muhtemel tehlikeleri gidermediği bildirildi.

MEVCUT İHTİYATİ TEDBİRLERİN DEĞİŞTİRİLMESİ GEREKLİ

Kararda, Refah'ta sıkışan Filistinlilerin karşı karşıya kaldığı insani felaket tehlikesi nedeniyle daha önce Divan'ın hükmettiği 28 Mart tarihli tedbir maddelerinin değiştirilmesi gerektiği ifade edildi. İşgal rejiminin saldırıları altındaki Gazze'deki insani durumun daha da kötüleştiğini ve yeni tedbir kararlarına ihtiyaç duyulduğunu bildiren Divan, İsrail'in Refah kentine yönelik askeri saldırılarını derhal durdurmasını emretti. Divan ikinci olarak işgalcilerin, Gazze'de acilen ihtiyaç duyulan hizmetlerin ve insani yardımın engelsiz şekilde sağlanabilmesi için Refah Sınır Kapısı'nı açık tutmasını istedi. İşgal rejiminin, BM yetkili organları tarafından soykırım iddialarını araştırmak üzere görevlendirilen uzmanların, Gazze Şeridi'ne engelsiz erişimini sağlamak üzere etkili tedbirler almasını da isteyen UAD, israil'in, alınacak tüm tedbirlere ilişkin bir ay içinde Mahkeme'ye rapor sunmasına hükmetti.

DEĞİŞTİRİLEN YENİ TEDBİRLER

Divan yargıçları, 13'e karşı 2 oyla

1-"26 Ocak 2024 ve 28 Mart 2024 tarihli tedbir kararlarının geçerli olduğunun teyit edilmesine;

2-Gazze'deki Filistinli grubun kısmen ya da tamamen fiziksel olarak yok olmasına yol açabilecek yaşam koşullarına neden olabilecek askeri saldırıların ve Refah vilayetindeki diğer eylemlerin derhal durdurulmasına;

3-Acil olarak ihtiyaç duyulan temel hizmetlerin ve insani yardımın engelsiz bir şekilde sağlanması için Refah Sınır Kapısı'nın açık tutulmasına;

4-Soykırım iddialarını araştırmak üzere Birleşmiş Milletlerin yetkili organları tarafından görevlendirilen herhangi bir soruşturma komisyonu, araştırma misyonu veya diğer araştırma organlarının, Gazze Şeridi'ne engelsiz erişimini sağlamak için etkili tedbirler alınmasına;

5- israil'in, mevcut kararın yürürlüğe girmesi için alınan tüm tedbirlere ilişkin olarak, karar tarihinden itibaren bir ay içinde Mahkeme'ye bir rapor sunmasına hükmetti.

Divan Başkan Yardımcısı Ugandalı yargıç Sebutinde ve İsrailli geçici yargıç Aharon Barak, tüm tedbir maddeleri için ret oyu kullandı.

GÜNEY AFRİKA, 10 MAYIS'TA YENİ TEDBİR KARARI TALEP ETMİŞTİ

Divan, 26 Ocak'ta açıkladığı kararda işgal rejiminin Soykırım Sözleşmesi'ndeki yükümlülüklerine uygun davranması gerektiğini belirterek, 6 maddede ihtiyati tedbir kararına hükmetmişti. İşgalcilerin  bu tedbir kararlarına uymaması ve Gazze'de kötüleşen insani durumun ardından Güney Afrika, ilk olarak "israil'in Refah kentine planladığı saldırının ortaya çıkaracağı büyük çaplı öldürme, zarar verme ve yıkım eylemleri" nedeniyle 12 Şubat'ta UAD'den acilen yeni tedbirlere hükmedilmesini talep etmişti. Divan, 16 Şubat'taki kararında, mahkemenin yeni tedbirlere hükmetmesini gerektiren ölçüde önemli gelişmeler olmadığı gerekçesiyle 26 Ocak'ta hükmedilen tedbirleri yeterli bulmuştu.

Güney Afrika ikinci olarak 6 Mart'ta Gazze'de baş gösteren kıtlık nedeniyle ikinci kez ek tedbir talebinde bulunmuş ve Divan, 28 Mart'ta İsrail aleyhine özellikle insani yardımların Filistinlilere ulaşmasını sağlaması için ek tedbirlere hükmetmişti. Güney Afrika, 10 Mayıs'ta Divan'a üçüncü kez ek tedbir kararına hükmetmesi için başvurmuştu. Güney Afrika'nın ek tedbir taleplerine ilişkin 16 ve 17 Mayıs’taki duruşmalarda, Güney Afrika tarafı, UAD'nin 26 Ocak’taki ilk kararından bu yana işgalcilerin Filistinlilere yönelik saldırılarını tırmandırarak Divan'ın bağlayıcı emirlerini kasten ihlal ettiğini belirtmişti.  

Dışişleri Bakanlığı: Uluslararası Adalet Divanı’nın kararları yerine getirilmeli

Dışişleri Bakanlığınca, "Dünyada hiçbir ülke hukukun üstünde değildir. Divan’ın aldığı tüm kararların israil tarafından süratle yerine getirilmesini bekliyoruz." açıklaması yapıldı.

Bakanlık, Uluslararası Adalet Divanı'nın ihtiyati tedbir kararı hakkında yazılı açıklama yayımladı. Açıklamada, "Uluslararası Adalet Divanı'nın, israil’in Gazze’de Refah’a yönelik saldırılarını durdurmasına ve Refah sınır kapısını insani yardımlara derhal açmasına hükmeden ihtiyati tedbir kararını memnuniyetle karşılıyoruz." ifadelerine yer verildi. "Dünyada hiçbir ülke hukukun üstünde değildir." denilen açıklamada, "Divan’ın aldığı tüm kararların israil tarafından süratle yerine getirilmesini bekliyoruz. Bunu teminen, BM (Birleşmiş Milletler) Güvenlik Konseyi'ni üzerine düşeni yapmaya davet ediyoruz." ifadeleri kullanıldı. Uluslararası Adalet Divanı, yeni tedbir kararlarında, israil’in Refah’a yönelik saldırılarını derhal durdurmasına, insani yardımları engellememesine ve suçlarını araştıracak BM görevlilerinin Gazze’ye girişine izin vermesine hükmetmişti.  

BM Raportörü Albanese: israil'e YAPTIRIMLAR UYGULANMALI

BM Raportörü Francesca Albanese, Uluslararası Adalet Divanı'nın, saldırıların durdurma kararının ardından işgal çetesinin Refah'a yönelik saldırılarını yoğunlaştırdığını belirtti. Uluslararası toplum durdurmayana kadar işgal çetesinin çılgınlıklarına devam edeceğine dikkat çeken Albanese, işgal çetesine yönelik silah ihracatının yasaklanması gerektiğini söyledi. Albanese, "israil, Uluslararası Adalet Divanı'nın şehirdeki operasyonlarını durdurma kararı vermesinin ardından Refah'a yönelik saldırılarını yoğunlaştırdı. Uluslararası toplum onu ​​durdurana kadar çılgınlığına son vermeyecek. İsrail'e yaptırımlar uygulanmalı ve israil'e silah ihracatı yasaklanmalı." diye konuştu.