Bilim insanları, Güneş yüzeyinde oluşan devasa bir taçküre deliğinin (koronal delik) yüksek hızlı güneş rüzgarlarına ve bununla birlikte Dünya’ya yönelen manyetik fırtına dalgalarına yol açtığını belirterek, önümüzdeki günlerde elektrik şebekeleri ve iletişim sistemleri üzerinde etkili olabileceği konusunda uyarıda bulundu.
Devasa bir güneş deliğinin yol açtığı süper hızlı güneş rüzgarları, yüklü parçacık akımlarını Dünya’ya yöneltti. Bu durum, önümüzdeki birkaç gün içinde elektrik ve iletişim ağları üzerinde etkili olabilecek manyetik fırtına uyarılarını beraberinde getirdi.
Uzay hava durumu uzmanlarına göre fırtına, Cuma günü itibarıyla Dünya’yı etkilemeye başladı ve şiddeti G2 seviyesine kadar çıkabilir. Bu, 5 seviyelik (G1’den G5’e kadar) skala içinde orta düzey bir seviyeyi ifade ediyor.
Bu tür manyetik bozulmalar, Güneş yüzeyindeki devasa taçküre deliklerinden (koronal delikler) kaynaklanır. Bu bölgelerden, yüksek hızlı güneş rüzgarları (CH HSS - Koronal Delik Yüksek Hızlı Akışı) çıkar. Bu rüzgarlar saniyede yüzlerce kilometre hıza ulaşabilir. Hızlı rüzgarlar, kendisinden önce hareket eden daha yavaş güneş rüzgarlarıyla karşılaştığında, “Ortak Döner Etkileşim Bölgesi” (CIR) adı verilen bir alan oluşur. Bu da Dünya’nın manyetik alanını sıkıştırarak manyetik fırtınalara yol açar.
Manyetik Fırtınanın Olası Etkileri
Elektrik Şebekeleri: Gerilim dalgalanmaları, geçici arızalara yol açabilir. Örneğin, ABD’nin Michigan eyaletinde enerji zayıflaması kaydedildi.
Uydular: Yörüngede küçük değişimler veya elektronik sistemlerde arızalar yaşanabilir.
İletişim ve Navigasyon: GPS doğruluğunda azalma, özellikle kutup bölgelerinde yüksek frekanslı radyo dalgalarında kesintiler olabilir.
Kutup Işıkları (Aurora): Hava koşullarına bağlı olarak Kuzey Amerika’nın daha güney bölgelerinde bile aurora gözlemleri mümkün olabilir.
Güneş En Aktif Döneminde
Bu güneş fırtınası, Güneş’in 11 yıllık döngüsünün en aktif dönemi olan "güneş maksimumu" sırasında meydana geliyor. Bu dönemde güneş lekeleri ve kütle atımları önemli ölçüde artıyor.
Haziran ayının başlarında Dünya, aynı taçküre deliğiyle karşı karşıya gelmiş ve benzer şiddette bir manyetik fırtına yaşamıştı.
Bu yılın başlarında bilim insanları, yıkıcı bir güneş fırtınasının etkilerini modelleyerek dünyanın böyle bir uzay hava olayına hazır olmadığını ortaya koydular. Senaryolarda şu riskler öne çıktı:
Geniş çaplı elektrik kesintileri,
Ulaşım ve iletişim sistemlerinin çökmesi,
Yakıt fiyatlarında artış,
İnternet ağlarında ciddi aksamalar.
Bilim insanları, bu tür olaylara karşı hazırlıkları artırmak için:
Güneş’i izleyen yeni uyduların fırlatılmasını,
Uzay hava durumu tahmin sistemlerinin iyileştirilmesini,
Erken uyarı sistemlerinin geliştirilmesini,
Kritik altyapının korunmasına yönelik önlemlerin artırılmasını öneriyor.
