Dünyanın en büyük varlık fonu olan Norveç Varlık Fonu, soykırımcı israilin Batı Şeria ve Gazze Şeridi’yle bağlantılı altı şirketi yatırım portföyünden çıkardığını açıkladı. Fon, yaptığı açıklamada, israildeki yatırımlarını etik açıdan gözden geçirdiğini ve bu kapsamda çekilme kararı aldığını duyurdu.
Yaklaşık 2 trilyon dolar varlığa sahip fon, hangi şirketlerden çekildiğini henüz açıklamadı. Ancak çekilme süreci tamamlandığında şirketlerin isimlerinin ve gerekçelerin kamuoyuyla paylaşılacağı belirtildi.
Bunlar arasında, fonun etik gözetim kurulu tarafından uzun süredir inceleme altında olan İsrail’in en büyük beş bankasının da yer alabileceği ifade ediliyor.
Fon ayrıca, geçen hafta aldığı karar doğrultusunda, yalnızca kendi gösterge endeksinde yer alan israil şirketlerine yatırım yapacağını açıklamıştı. Bu kapsamda altı şirketteki hisselerini sattığını bildirdi.
Fonun yöneticisi Norges Bank Investment Management, 14 Ağustos itibarıyla israilde 38 şirkete yaklaşık 19 milyar Norveç kronu (yaklaşık 1,86 milyar dolar) yatırım yaptığını açıkladı. Böylece fonun, 30 Haziran’dan bu yana çekildiği israil şirketlerinin sayısı 23’e ulaştı.
Norveç Maliye Bakanı Jens Stoltenberg, daha fazla şirketin de hariç tutulabileceğini belirtti. Bu karar, fonun, israil ordusuna savaş uçağı bakımı dahil hizmetler sağlayan bir jet motoru üreticisine yatırım yaptığına dair haberlerin ardından başlatılan acil etik incelemenin parçası olarak geldi.
Söz konusu raporlar, 8 Eylül’de yapılacak seçimler öncesi, fonun israil ve işgal altındaki Filistin topraklarındaki yatırımlarına dair tartışmaları yeniden alevlendirdi. Bazı partiler fonun tüm israil şirketlerinden çekilmesi çağrısında bulundu, ancak hükümet bu adımı reddetti.
Norveç Parlamentosu, haziran ayında, fonun işgal altındaki Filistin topraklarında faaliyet gösteren tüm şirketlerden yatırımlarını çekmesi önerisini reddetmişti. Stoltenberg, “Bu tartışma uygulamalarımızı geliştirmeye yardımcı oluyor” dedi.
Eleştirmenler ise, fonun israil şirketlerinden tamamen çekilmesinin olası etik ihlallerden korunmanın tek yolu olduğunu savunuyor.
Stoltenberg ayrıca, etik gözetim kurulu ile Norges Bank Investment Management arasında bilgi paylaşımının artık daha hızlı yapılacağını ve bu sayede şirket ihlallerinin daha çabuk tespit edilebileceğini ifade etti.
Fonun şirketleri portföyünden çıkarma kararları, etik gözetim kurulunun tavsiyelerine dayanıyor. Ancak Norges Bank Investment Management, etik olmayan veya yüksek risk oluşturan durumlarda tek başına da yatırımları sonlandırabiliyor.
Stoltenberg, “Etik kurulla Norges Bank arasındaki bilgi paylaşımı arttıkça, bu tür yatırım çekilmelerinin gelecekte daha sık yaşanması mümkün” dedi.
Geçen hafta pazartesi günü fon ayrıca, israildeki yatırımlarının bir kısmını yöneten üç dış varlık yöneticisiyle olan sözleşmelerini de sonlandırdığını duyurdu.
